Από την Μελίγια στις Καστανιές

Από την Μελίγια στις Καστανιές

2' 27" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 13 Φεβρουαρίου 2020 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου σε διηυρυμένη σύνθεση εξέδωσε μια βαρυσήμαντη απόφαση, την ΝΔ και ΝΤ κατά Ισπανίας. Στην απόφαση αυτή κρίθηκε η νομιμότητα της ισπανικής πρακτικής των άμεσων επαναπροωθήσεων στον θύλακα της Μελίγιας επί της αφρικανικής ακτής. Οι αιτούντες ήταν Αφρικανοί, οι οποίοι τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου 2014, μαζί με άλλους 600 περίπου άτομα, επιχείρησαν να εισέλθουν παράνομα στο ισπανικό έδαφος, σκαρφαλώνοντας τον περιμετρικό φράχτη που διαχωρίζει την Μελίγια από το μαροκινό έδαφος. Οι Ισπανοί χωροφύλακες ωστόσο τούς συνέλαβαν και τους παρέδωσαν παραχρήμα στο Μαρόκο, χωρίς καμία απολύτως νομική διαδικασία. Επρόκειτο για άμεση επαναπροώθηση δηλαδή, χωρίς να καταγραφούν πουθενά, και φυσικά χωρίς να τους εξηγηθούν τα δικαιώματά τους ή να τους δοθεί η δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση ασύλου.

Με μια ομόφωνη απόφαση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε την Ισπανία και έκρινε ότι δεν υπήρξε απαγορευόμενη «μαζική απέλαση» αλλοδαπών. Τα κριτήρια τα οποία χρησιμοποίησε το δικαστήριο συνάπτονται τόσο με την συμπεριφορά των αιτούντων, όσο και με της Ισπανίας.

Έτσι, ενώ ο κανόνας είναι ότι κάθε απέλαση πρέπει να αποφασίζεται σε ατομικό επίπεδο, τα πράγματα αλλάζουν, όταν ο αιτών δεν επιδεικνύει την προσήκουσα συμπεριφορά. Αλλά αυτό ακριβώς συνέβη στην προκειμένη υπόθεση, όπου οι αιτούντες εκμεταλλεύτηκαν τον μεγάλο αριθμό τους και χρησιμοποίησαν βία, προκειμένου να διαρρήξουν τα ισπανικά σύνορα.

Από την άλλη μεριά ωστόσο, σημασία αποδίδεται και στην συμπεριφορά του κράτους, όπου αρκεί να παρέχεται η δυνατότητα πραγματικής νόμιμης εισόδου από κάποιο συνοριακό σημείο. Ιδιαιτέρως τονίζεται στην απόφαση ότι κάθε κράτος μέλος της ζώνης Σένγκεν έχει όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση να ελέγχει τα εξωτερικά σύνορά του. Αλλά και κάτι ακόμη: ότι κανένα κράτος δεν υποχρεούται να μεταφέρει άτομα που βρίσκονται σε ξένη δικαιοδοσία, ήτοι σε αλλοδαπή επικράτεια, στην δική του.

Κατά συνέπεια, καταλήγει το δικαστήριο, την ευθύνη της νομικής τους θέσης έχουν μόνοι οι αιτούντες, οι οποίες συμμετέσχον στην επίθεση/έφοδο (“storming”) κατά του ισπανικού συνοριακού τείχους.         

Λίγες εβδομάδες μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης, η προσφυγομεταναστευτική κρίση χτύπησε το ελληνοτουρκικό σύνορο του Έβρου. Η ελληνική κυβέρνηση, με την σύμφωνη γνώμη της αντιπολίτευσης, αποφάσισε να υπερασπίσει το σύνορο από αυτό που θεωρήθηκε οπλοποίηση των μεταναστευτικών ροών εκ μέρους της Τουρκίας και υβριδική απειλή κατά της ελληνικής ασφάλειας. Και η υπεράσπιση αυτή υπήρξε επιτυχής.

Οι νομικές αναλογίες είναι προφανείς. Όπως και στην Μελίγια, έτσι και στις Καστανιές, ένας όχλος προσπάθησε διά της βίας να εισέλθει στο ελληνικό έδαφος, παραβιάζοντας τα εθνικά σύνορα. Η Ελλάδα δεν υπέχει καμία υποχρέωση να μεταφέρει άτομα υπό τουρκική δικαιοδοσία στο εθνικό της έδαφος. Όσοι συλλαμβάνονται σε ελληνικό έδαφος επαναπροωθούνταν άμεσα, διότι μόνοι τους προκάλεσαν αυτήν την κατάσταση με πράξεις που συνιστούν επίθεση/έφοδο (storming). Στις Καστανιές υπάρχει νόμιμο σημείο εισόδου, στο οποίο κανείς δεν αποτάθηκε διά της νομίμου οδού.

Πρέπει να θεωρήσουμε σχεδόν βέβαιο ότι τα γεγονότα του Μαρτίου 2020 στις Καστανιές θα κριθούν και στο Στρασβούργο στο μέλλον. Το αποτέλεσμα της απόφασης δεν μπορεί να προβλεφθεί με βεβαιότητα, πάντως η ισπανική απόφαση ομιλεί μάλλον υπέρ της ελληνικής πρακτικής. 

*Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, Διδάκτωρ Νομικής – Δικηγόρος

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή