Κρίσιμης σημασίας θα είναι οι ερχόμενες δύο εβδομάδες για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας και ειδικά του Νότου, όπου οι οικονομικές συνέπειες του κορωνοϊού αναμένεται να είναι σφοδρότερες από οπουδήποτε αλλού. Την ερχόμενη Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει την εισήγησή της για την επανεκκίνηση των αεροπορικών συνδέσεων μεταξύ κρατών-μελών και τη λειτουργία της τουριστικής αγοράς. Παράλληλα, έως τις 20 Μαΐου αναμένεται να δημοσιεύσει την πρότασή της για το νέο Ταμείο Ανάκαμψης και το πώς θα συνδέεται με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (τον κοινοτικό προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-27).
Σχετικά με το τουριστικό πακέτο, παραμένει υπό διαμόρφωση, σε όλα τα μέτωπα: τα μέτρα προστασίας στις πτήσεις, τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να τηρούν οι τόποι προορισμού (τόσο σε υποδομές υγείας όσο και σε μέτρα ασφαλείας σε ξενοδοχεία και εστιατόρια), τον τρόπο πιστοποίησης της υγείας των τουριστών που θέλουν να ταξιδέψουν κ.ά. Στις διαβουλεύσεις συμμετέχουν ενεργά το ECDC (το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων) και ο EASA (ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας).
Το τελικό κείμενο με τις κατευθυντήριες γραμμές, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», θα περιλαμβάνει αυξημένες απαιτήσεις προστασίας σε πτήσεις μεταξύ επιδημιολογικά επιβαρυμένων προορισμών. Η σύσταση της Επιτροπής θα είναι η πιστοποίηση της υγείας των τουριστών να γίνεται στη χώρα προέλευσης, με την κάθε χώρα προορισμού να έχει τη δυνατότητα να θέσει τους δικούς της ακριβείς όρους σχετικά με αυτό. Ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης δηλώνει στην «Κ» ότι το πρώτο κριτήριο θα είναι η αξιοπιστία των εξετάσεων: «Αν τα διαγνωστικά παραμένουν πιο αξιόπιστα από τα τεστ αντισωμάτων, θα εστιάσουμε σε αυτά».
Στις συζητήσεις που γίνονται, το ECDC τηρεί την πιο αυστηρή στάση, με την επικεφαλής να προειδοποιεί, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν επιτρέπουν επικείμενο άνοιγμα της τουριστικής αγοράς. Η στάση αυτή, σύμφωνα με γνώστες του θέματος, αποδίδεται στην αποτυχία του οργανισμού να αντιδράσει έγκαιρα τον Ιανουάριο – Φεβρουάριο και να προετοιμάσει την Ευρώπη για την πανδημία. Οι υποστηρικτές μιας πιο τολμηρής στρατηγικής ανοίγματος επικαλούνται πολλαπλώς τα επιχειρήματα: ο ιός φαίνεται από τις επιδημιολογικές μελέτες ότι είναι λιγότερο φονικός σε σύγκριση με τους αρχικούς φόβους, τα συστήματα υγείας των κρατών-μελών έχουν ενισχυθεί, οι πολίτες έχουν εκπαιδευτεί για τα αναγκαία μέτρα προστασίας και υπάρχουν ήδη κάποια φάρμακα που φαίνεται ότι συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ασθένειας.
Για την ελληνική πλευρά είναι κρίσιμης σημασίας και το άνοιγμα σε τουρίστες πέραν της Ε.Ε. «Θέλουμε σίγουρα να προσελκύσουμε τουρίστες και από τρίτες χώρες», λέει ο κ. Θεοχάρης. Η ταξιδιωτική απαγόρευση της Ε.Ε. που αφορά τρίτες χώρες, που ισχύει έως τις 15/5, αναμένεται να επεκταθεί για ακόμα ένα μήνα (η Κομισιόν κατέθεσε σχετική εισήγηση την Παρασκευή). Ο υπουργός Τουρισμού τονίζει ότι «δεν πρέπει επ’ ουδενί να παραταθεί πέρα από τα μέσα Ιουνίου». Τέλος, σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας στις πτήσεις, η Αθήνα συζητάει τα πάντα (υποχρεωτικές μάσκες, μη σερβίρισμα φαγητού κ.ο.κ.), πλην της κενής ενδιάμεσης θέσης.
Σημειώνεται ότι την περασμένη Πέμπτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης συμμετείχε στη δεύτερη τηλεδιάσκεψη με τους πρωθυπουργούς επτά χωρών, εντός και εκτός Ε.Ε. (Αυστρία, Δανία, Τσεχία, Νορβηγία, Ισραήλ, Σιγκαπούρη, Αυστραλία), που αντιμετώπισαν με επιτυχία το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού. Εκεί κυριάρχησαν, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, τα σχέδια για την επανεκκίνηση της οικονομίας και το άνοιγμα δραστηριοτήτων που σταδιακά θέτουν σε εφαρμογή οι χώρες τους. Ο κ. Μητσοτάκης πρότεινε μία πιο συστηματική συζήτηση μεταξύ τους, που θα αφορά και συγκεκριμένα πρωτόκολλα. Στόχος είναι να δημιουργηθούν «ασφαλείς διάδρομοι» που θα επιτρέψουν τη μετακίνηση ανθρώπων μεταξύ συγκεκριμένων χωρών, με βάση κανόνες.
Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επείγει η ολοκλήρωση του πακέτου ώστε να υπάρξει ο συντονισμός στην έξοδο από τα lockdowns που δεν υπήρξε στη φάση επιβολής των περιοριστικών μέτρων. Για τις Βρυξέλλες, μονομερείς ή διμερείς ενέργειες στο άνοιγμα υπονομεύουν εξίσου τη ζώνη Σένγκεν ως ενιαίο χώρο ελεύθερης μετακίνησης όπως και το μονομερές κλείσιμο των συνόρων.
Η ύφεση ως επιχείρημα
Στο ευρύτερο οικονομικό μέτωπο, στο Eurogroup της Παρασκευής οριστικοποιήθηκαν οι όροι πρόσβασης στη νέα πιστωτική γραμμή του ESM (Pandemic Crisis Support). Σύμφωνα με εκ των προτέρων αξιολόγηση της Κομισιόν, όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης πληρούν τις προϋποθέσεις για να αιτηθούν στήριξη από το Pandemic Crisis Support. Τα δάνεια, με μέση ωρίμανση τα 10 χρόνια και επιτόκιο που θα είναι «οριακά πάνω από το μηδέν», όπως είπε ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ στη συνέντευξη Τύπου, μπορούν να φτάσουν το 2% του ΑΕΠ της χώρας που προσφεύγει, με στοιχεία του περασμένου έτους (για την Ελλάδα αυτό σημαίνει 3,7 δισ. ευρώ).
Τόσο ο κ. Ρέγκλινγκ όσο και ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο και ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της Ε.Ε. τόνισαν ότι ο μόνος όρος για την παροχή της βοήθειας είναι η δέσμευση των χωρών ότι θα δαπανήσουν τα χρήματα για την κάλυψη άμεσων και έμμεσων δαπανών που συνδέονται με την υγειονομική κρίση, βάσει της συμφωνίας της 9ης Απριλίου. Η νέα πιστωτική γραμμή έχει ημερομηνία λήξης την 31/12/2022 αλλά μπορεί να καταργηθεί νωρίτερα, με απόφαση του Συμβουλίου Διοικητών του Μηχανισμού. Θα διατίθεται στις χώρες που θα την αιτηθούν για 12 μήνες, με δυνατότητα δύο εξάμηνων παρατάσεων. Η εποπτεία θα είναι αντιστοίχως χαλαρή. Η Κομισιόν θα περιοριστεί στην πιστοποίηση του μοναδικού όρου σχετικά με το πώς δαπανώνται οι πόροι, ενώ δεν θα λάβουν χώρα ειδικές αποστολές της Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη.
Στο πλαίσιο της προ-αξιολόγησης των κρατών-μελών της Ευρωζώνης ως υποψηφίων για πρόσβαση στη νέα πιστωτική γραμμή, η Επιτροπή έκρινε το ελληνικό χρέος βιώσιμο σε βάθος δεκαετίας. Σύμφωνα με σχετικό σημείωμα των υπηρεσιών της Κομισιόν προς το Eurogroup, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, που θα φτάσει το 196,4% του ΑΕΠ φέτος, θα μειωθεί στο 135% του ΑΕΠ το 2030.
Η συζήτηση των υπουργών Οικονομικών έγινε υπό τη σκιά της εαρινής οικονομικής έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία η ύφεση στην Ελλάδα το 2020 (-9,7%) θα είναι η χειρότερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Οπως ανέφερε σχετικά αρμόδιος Ευρωπαίος αξιωματούχος, οι προβλέψεις αυτές θα παίξουν σημαντικό ρόλο στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις για την πανευρωπαϊκή απάντηση στην οικονομική κρίση. Πλην της Ελλάδας, οι χώρες της Ευρωζώνης που θα πληγούν σφοδρότερα φέτος είναι η Ιταλία (-9,5%), η Ισπανία (-9,4%) και η Γαλλία (-8,2%).
Το υγειονομικό διαβατήριο
Οι πιο κρίσιμες λεπτομέρειες των υγειονομικών πρωτοκόλλων της φετινής τουριστικής περιόδου για ξενοδοχεία και αεροπορικές πτήσεις από το εξωτερικό είναι σύμφωνα με τον κ. Θεοχάρη οι εξής:
• Για να επιβιβαστεί ένας επιβάτης από το εξωτερικό σε πτήση που έχει προορισμό την Ελλάδα, θα πρέπει το αργότερο εντός των τελευταίων 72 ωρών να έχει λάβει πιστοποιητικό υγειονομικού χαρακτήρα ότι δεν είναι φορέας του κορωνοϊού. Χωρίς αυτό δεν θα γίνεται επιβίβαση.
• Για πτήσεις έως τεσσάρων ωρών δεν θα σερβίρεται φαγητό στους επιβάτες, αλλά μόνο συσκευασμένα σνακ.
• Οι τουρίστες θα αναχωρούν από τη χώρα χωρίς κανέναν έλεγχο, προκειμένου να μην έχουμε τον κίνδυνο εγκλωβισμού τους και παραμονής σε καραντίνα στην Ελλάδα.
• Σε κάθε τουριστική περιοχή της χώρας το υπουργείο Τουρισμού θα μισθώσει ένα τουριστικό κατάλυμα το οποίο θα λειτουργεί ως «ξενοδοχείο καραντίνας», όπου θα μεταφέρονται τουρίστες που διαπιστώνεται ότι είναι φορείς του κορωνοϊού.
• Τα τεστ για κορωνοϊό θα έχουν αποτέλεσμα το αργότερο εντός 6 ωρών, προκειμένου όποιος διαπιστώνεται θετικός να μεταφέρεται σε «ξενοδοχεία καραντίνας».
• Ο υπουργός Τουρισμού προανήγγειλε διακρατικές συμφωνίες με χώρες όπως η Βουλγαρία, το Ισραήλ και η Κύπρος για την ελεύθερη μετάβαση και την επιστροφή Ελλήνων τουριστών σε αυτές. Τέλος, ο ίδιος είπε ότι από τα 18 δισ. ευρώ τουριστικά έσοδα που είχαμε πέρυσι, φέτος θα έχουμε το πολύ 8 δισ. ευρώ.