Η Τουρκία επιδιώκει αλλαγές στο status quo μιας ευρύτερης περιοχής και στο να διασφαλίσει με σπασμωδικό τρόπο πλεονεκτήματα, τα οποία δεν σχετίζονται μόνο με ενεργειακούς πόρους. Σχετίζονται και με ευρύτερα γεωπολιτικά ζητήματα στη ΝΑ Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.
Επίσης, στόχος της δεν είναι μόνο η ενίσχυση της ίδιας, αλλά και η αποτροπή της ενδυνάμωσης της Ελλάδας, της Κύπρου και άλλων γειτονικών χωρών. Συνεπώς, αν και οι κινήσεις της αφορούν το πεδίο των διμερών και των περιφερειακών σχέσεων, οι θέσεις της σε θέματα διεθνούς δικαίου και θαλασσίων ζωνών, όπως και το θεσμικά έωλο μνημόνιο με τη Λιβύη, δημιουργούν πολύ σημαντικά αρνητικά προηγούμενα και για άλλες χώρες και δυνάμεις, που τυχαίνει να έχουν αντίστοιχες διαφορές με γείτονές τους.
Αντί να αποδέχεται την παραπομπή ενός θέματος, όπως η ΑΟΖ, σε διεθνές θεσμικό επίπεδο, η Τουρκία επιδιώκει να αναγκάσει την Ελλάδα να συμφωνήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις, ακόμα και οδηγώντας την σε λάθος κινήσεις. Η εμμονή της στα στοιχεία της δύναμης, της αυθαιρεσίας και της παράκαμψης των διεθνών θεσμικών διαδικασιών δείχνει ότι γνωρίζει πως οι θέσεις και οι ενέργειές της δεν έχουν θεσμική νομιμοποιητική βάση. Μέχρι τώρα βλέπει ότι αποτυγχάνει στις επιδιώξεις της και ότι το πλαίσιο των διεθνών διαδικασιών δεν την ευνοεί. Στη σημερινή συγκυρία δεν την ευνοούν ούτε οι εξελίξεις στις ΗΠΑ, στη Ρωσία, στην Ευρώπη, ούτε και η οικονομική της κατάσταση. Στην ουσία, δεν θα την ευνοούσε ούτε ένα θερμό επεισόδιο, το οποίο θα έθετε σε κίνηση σοβαρές διεθνείς πιέσεις για την υπαγωγή της διαφοράς της στους διεθνείς θεσμούς.
Η Ελλάδα σε κάθε περίπτωση δεν θα μπορούσε να κάνει υποχωρήσεις σε θέματα στα οποία έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος της, ούτε και να τα διαπραγματευθεί με άλλα θέματα. Η συμμετοχή μας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, οι σχέσεις μας με τις ΗΠΑ και οι διεθνείς κινήσεις στις οποίες μπορεί να προβούμε είναι εξαιρετικά σοβαροί παράγοντες δύναμης. Η ανασφάλεια της Τουρκίας και οι τυχοδιωκτικές και επικίνδυνες πρακτικές της πρέπει να αντιμετωπιστούν ψυχρά, στρατηγικά και αποφασιστικά.
* Ο κ. Τάσος Γιαννίτσης είναι πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών.