Ενδείξεις ανανεωμένης έντασης ανάμεσα στην Αγκυρα και την Ουάσιγκτον αποκαλύπτουν οι αμερικανικές αντιδράσεις των τελευταίων ημερών σε μία σειρά από κινήσεις που έχουν δρομολογηθεί στην Τουρκία. Η τελευταία σειρά αντιδράσεων έρχεται αμέσως μετά την καταδίκη του Μετίν Τοπούζ, Τούρκου υπαλλήλου του αμερικανικού προξενείου σε φυλάκιση οκτώ ετών και εννέα μηνών, από δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης. Η καταδίκη ενός υπαλλήλου που εργαζόταν για λογαριασμό της αμερικανικής κυβέρνησης, μάλιστα με κατηγορίες βασισμένες στον πολύ αυστηρό αντιτρομοκρατικό νόμο του 2017, με στόχο τους «γκιουλενιστές», και ενώ είχε ήδη μείνει στη φυλακή για πάνω από 2,5 χρόνια, είναι ενδεικτική της αντίληψης που έχει η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τον τρόπο που διαχειρίζεται τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, κυρίως ως προς το αίτημα έκδοσης του εξόριστου στην Πενσιλβάνια, ιμάμη Γκιουλέν. Πέρα από την ανταλλαγή ανακοινώσεων για την υπόθεση Τοπούζ, ανάμεσα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας ενδιαφέρον έχουν δύο ακόμη εξελίξεις. Πρώτον, η συμπερίληψη της Τουρκίας ως χώρας που παραβιάζει τις θρησκευτικές ελευθερίες στη σχετική ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Μάλιστα, μετά τη δημοσιοποίηση και την αντίδραση της Αγκυρας, η Ουάσιγκτον επανήλθε. «Η θέση μας δεν έχει αλλάξει. Εξακολουθούμε να θεωρούμε την Αγία Σοφία μνημείο ιδιαίτερης σημασίας και στηρίζουμε τη διατήρησή της με τρόπο που θα σέβεται την πολυθρησκευτική ιστορία της», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε Ελληνες ανταποκριτές.
Η δεύτερη κίνηση που υποδηλώνει την ενόχληση της Ουάσιγκτον είναι η απόφαση του Κογκρέσου να προωθήσει νόμο ο οποίος θα επιβάλει την επιστροφή έξι αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35 που είχαν κατασκευαστεί για την τουρκική αεροπορία.
Στις Βρυξέλλες
Την ίδια στιγμή και στις Βρυξέλλες ετοιμάζονται να θέσουν στην Ουάσιγκτον ζήτημα τουρκικής προκλητικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Υψηλόβαθμος κοινοτικός αξιωματούχος χαρακτήρισε τις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο «απαράδεκτες», λέγοντας ότι θα τεθούν από τον Υπατο Εκπρόσωπο της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοσέπ Μπορέλ στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, που θα συμμετάσχει τη Δευτέρα στην τηλεδιάσκεψη του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. «Θα διατηρήσουμε σταθερά στο τραπέζι το ζήτημα της συμπεριφοράς της Τουρκίας», τόνισε ο ίδιος αξιωματούχος, αναδεικνύοντας τον προβληματισμό της Ε.Ε. για τη δραστηριότητα της Τουρκίας στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα, «το θέμα της Κρήτης και των υπερπτήσεων επί ελληνικού εδάφους».
Πρόκειται για ζήτημα «εξαιρετικά σημαντικό» για την Ε.Ε., τόνισε. Ο κ. Πομπέο θα συμμετάσχει στην τηλεδιάσκεψη της Δευτέρας για μιάμιση ώρα. Αναμένεται να εστιάσει κυρίως στην Κίνα στη δική του παρέμβαση, σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, αλλά θα συζητηθούν επίσης η ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή και η κατάσταση στη Λιβύη. Σύμφωνα με επιστολή που έστειλε την Πέμπτη ο κ. Μπορέλ στους υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε., θα εισηγηθεί στον κ. Πομπέο να σταλούν «κοινά και αποφασιστικά διατλαντικά μηνύματα προς την Αγκυρα σχετικά με την ανάγκη να εμπλακεί με γνήσιο τρόπο στην προσπάθεια για αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο». Σημειώνεται, τέλος, ότι χθες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος επισκέφθηκε μαζί με τον Αμερικανό πρέσβη Τζέφρεϊ Πάιατ τις εγκαταστάσεις της βάσης της Σούδας.