Η αρχή της αλληλεγγύης βρίσκεται περισσότερο από ποτέ στην καρδιά του ευρωπαϊκού μας εγχειρήματος. Αντιμέτωποι με ένα συμμετρικό σοκ που επηρεάζει ολόκληρη την Ευρώπη, η απάντησή μας δεν μπορεί παρά να είναι ευρωπαϊκή. Πρέπει να είναι μία απάντηση που διασφαλίζει τους ίσους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά και που ενισχύει την αυτονομία της Ευρώπης απέναντι στις ΗΠΑ και στην Κίνα.
Η αλληλεγγύη ήταν η πυξίδα για την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Σχέδιο Ανάκαμψης από την πανδημία. Πρόκειται για ένα ιστορικό σχέδιο, τόσο όσον αφορά το μέγεθός του όσο και την πολιτική, θεσμική και οικονομική του αρχιτεκτονική. Περιλαμβάνει ένα νέο εργαλείο, το Next Generation EU, που θα αντλήσει 750 δισ. ευρώ από τις αγορές και θα διανείμει τα 2/3 των πόρων αυτών ως επιχορηγήσεις στα κράτη-μέλη.
Είναι ιστορικό επίσης γιατί βασίζεται στην εκτίμησή μας για τις ανάγκες ολόκληρων βιομηχανικών οικοσυστημάτων, που είναι ολοένα και περισσότερο διασυνδεδεμένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οταν πλήττεται το οικοσύστημα του τουρισμού, για παράδειγμα, πρώτα επηρεάζονται τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και οι αεροπορικές εταιρείες, αλλά ο αντίκτυπος επεκτείνεται ταχύτατα σε ένα μεγάλο εύρος άλλων εταιρειών, από τους προμηθευτές των αεροσκαφών έως τις τοπικές επιχειρήσεις διατροφικών προϊόντων.
Το ευρωπαϊκό πακέτο ανάκαμψης περιλαμβάνει επίσης ένα νέο εργαλείο φερεγγυότητας που μπορεί να στηρίξει απευθείας μεγάλο αριθμό ελληνικών εταιρειών των οποίων οι δραστηριότητες επλήγησαν από την κρίση, ειδικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις –η ραχοκοκαλιά των οικονομιών μας– που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας. Αυτό που διακυβεύεται είναι οι δουλειές του κόσμου και το μέλλον πολλών οικογενειακών επιχειρήσεων, αλλά και η διασφάλιση ότι η ελληνική οικονομία θα μπορεί να ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις με αυτές των άλλων κρατών-μελών.
Πάνω από όλα, το σχέδιο ανάκαμψης κοιτάζει προς το μέλλον αντί του παρελθόντος. Η λογική μετακινείται από τις δαπάνες στις επενδύσεις. Εχει έλθει η ώρα να απαντήσουμε συλλογικά σε κρίσιμες ερωτήσεις: πώς θα χρησιμοποιήσουμε αυτήν τη δύναμη πυρός αποτελεσματικά, όχι μόνο για να στηρίξουμε τις οικονομίες μας αλλά και για να τις μετασχηματίσουμε; Πώς θα εξασφαλίσουμε ότι αυτό το πακέτο θα έχει θετικές επιπτώσεις για τις μελλοντικές γενιές, κάνοντας ένα άλμα προς τα εμπρός αντί να κοιτάζει προς τα πίσω; Πώς θα πετύχουμε μία ευρωπαϊκή προσέγγιση στις επενδύσεις που απαιτούνται;
Δεν παρέχουμε προκατασκευασμένες λύσεις για κάθε χώρα, προϊόν των «Βρυξελλών». Η πρωτοβουλία ανήκει στο κάθε κράτος-μέλος να ορίσει τις προτεραιότητές του μέσω εθνικών σχεδίων ανάκαμψης που θα λαμβάνουν υπόψη τη δομή και τις ανάγκες της κάθε οικονομίας. Η Επιτροπή θα φροντίσει να υπάρξει συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να κινηθούμε όλοι στην ίδια κατεύθυνση.
Βασιζόμενη στο πακέτο ανάκαμψης, η Ελλάδα θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε πεδία όπως η ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, η περαιτέρω ώθηση στους ζωτικούς τομείς του τουρισμού και του πολιτισμού, η προώθηση της καινοτομίας και της ενεργειακής αποδοτικότητας του κατασκευαστικού κλάδου ή ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας του διατροφικού τομέα, από το ελαιόλαδο ώς το σαφράν.
Οπου κι αν αποφασίσει η Ελλάδα να επενδύσει, πρέπει όλοι να έχουμε κατά νου την ευκαιρία –για να μην πω την ανάγκη– να μετατρέψουμε αυτή την περίοδο ανάκαμψης σε μία διαδικασία μετασχηματισμού των οικονομιών μας. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτό το ιστορικό πακέτο για να επιταχύνουμε την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας και τη στρατηγική-γεωπολιτική αυτονομία της Ευρώπης: τη συλλογική μας ικανότητα να προωθούμε τις αξίες και τα συμφέροντά μας.
* Ο κ. Τιερί Μπρετόν είναι Ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς.