Το πρόγραμμα «Ηλιος», η Μόρια και η πλατεία

Το πρόγραμμα «Ηλιος», η Μόρια και η πλατεία

4' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο σχεδιασμός για την όσο το δυνατόν ομαλή ένταξη των χιλιάδων προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα είναι απαραίτητος. Οσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες στην πλατεία Βικτωρίας  είναι απλώς ένα ελάχιστο δείγμα των κοινωνικών προβλημάτων που κυοφορούνται. Οι πρόσφυγες δεν είναι περαστικοί, θα παραμείνουν στη χώρα για αρκετά χρόνια και «συμφέρει» όλους να μπορέσουν να ζήσουν αξιοπρεπώς.

Η αποσυμφόρηση των νησιών με την αποχώρηση των αναγνωρισμένων προσφύγων από τα ΚΥΤ (κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης) χωρίς πρόβλεψη για το επόμενο βήμα και τη διαδικασία ένταξης αυτών των ανθρώπων, οδηγεί μαθηματικά στη συγκέντρωση εξαθλιωμένων ανθρώπων στη γνωστή «πιάτσα», την πλατεία Βικτωρίας. Οι άνθρωποι οι οποίοι από τη Μόρια βρίσκονται ξαφνικά στο κέντρο της πόλης, αποτελούν εύκολη λεία για κάθε είδους επιτηδείους, οι οποίοι ήδη έχουν κάνει και πάλι την εμφάνισή τους σύμφωνα με μαρτυρίες περιοίκων.

Το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ασύλου εκ των υστέρων επιχειρεί να προωθήσει τις διαδικασίες για την ένταξη των νέων προσφύγων στο πρόγραμμα «Ηλιος» έτσι ώστε να υποστηριχθούν για κάποιο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για το μόνο πρόγραμμα ένταξης προσφύγων το οποίο λειτουργεί στην Ελλάδα και ξεκίνησε να εφαρμόζεται μόλις από τον Αύγουστο του 2019. Παρέχει επίδομα στέγασης και μαθήματα ελληνικών καθώς και υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και υλοποιείται από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης ΔΟΜ με χρηματοδότηση από την Κομισιόν. Είναι χαρακτηριστικό, όμως, ότι μόνο το 10% των προσφύγων που έφτασαν από τα νησιά στην Αθήνα έκανε αίτηση για να ενταχθεί στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.

«Είναι διαφορετικά με αυτούς που έρχονται τώρα. Αυτοί είναι νόμιμοι, έχουν χαρτιά. Κατά συνέπεια δεν μπορείς να τους συλλάβεις, γιατί απλώς είναι στην πλατεία». Με αυτόν τον τρόπο ο Γ. Χ., που έχει κατάστημα εστίασης κοντά στην πλατεία Βικτωρίας, περιγράφει το προφίλ των ανθρώπων που τις τελευταίες ημέρες συγκεντρώνονταν στην πλατεία και την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Πρόκειται για πρόσφυγες από τα νησιά του Αιγαίου όπου λειτουργούν ΚΥΤ (Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο και Κω), άνθρωποι που μόλις πριν από λίγες ημέρες έμαθαν ότι μπορούν να φύγουν χωρίς ωστόσο να γνωρίζουν πού να πάνε. Ετσι πολλοί παίρνουν το πλοίο για Πειραιά και στη συνέχεια κατευθύνονται στο μόνο μέρος που γνωρίζουν: την πλατεία Βικτωρίας. Η πλατεία έχει αποκτήσει και πάλι «ζωή» καταγγέλλουν οι περίοικοι: «Από τη στιγμή που στην πλατεία μοιράζεται φαγητό από τους αλληλέγγυους, είναι λογικό ότι θα συγκεντρώνεται συνέχεια κόσμος», λέει ο Γ. Χ. Η απόφαση του Δήμου Αθηναίων να βγάλει τα παγκάκια από την πλατεία ήταν μάλλον ατυχής και επιπλέον δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα: Οι πρόσφυγες στην πλατεία Βικτωρίας συνήθως απλώς στρώνουν κάτω και κάθονται.  

Οι νέες αφίξεις

Υπολογίζεται ότι περίπου 2.000 άτομα έχουν φύγει από τα ΚΥΤ στα νησιά από τις αρχές Ιουνίου έως και την προηγούμενη Παρασκευή. Οι περισσότεροι έβγαλαν μόνοι το εισιτήριό τους για τον Πειραιά. Κάποιοι δεν ήξεραν καν ότι θα βρεθούν σε μια μεγαλούπολη, όπως αποδεικνύεται από όσους προσέρχονται σε γραφεία ΜΚΟ ζητώντας ενημέρωση και βοήθεια. 

Yπό την πίεση του κοινωνικού προβλήματος που δημιουργήθηκε τις τελευταίες ημέρες με τη συγκέντρωση προσφύγων στην πλατεία Βικτωρίας, το υπουργείο Μετανάστευσης αποφάσισε να τους μεταφέρει σε καταυλισμούς στην ενδοχώρα για «προσωρινή φιλοξενία» έως ότου ενταχθούν στο πρόγραμμα «ΗΛΙΟΣ». Ομως, όταν κάποιοι εξ αυτών απευθύνθηκαν στην εφορία για να εκδώσουν ΑΦΜ προκειμένου να μπορέσουν να αποκτήσουν υπόσταση ως πολίτες έλαβαν την απάντηση ότι πρέπει να επιστρέψουν στο νησί από όπου ήρθαν, αφού εκεί θεωρείται ο «τόπος κατοικίας τους». 

Την ίδια στιγμή, ελάχιστοι πρόσφυγες έχουν αποχωρήσει από τα διαμερίσματα (πρόγραμμα Εστία) παρά το γεγονός ότι έχουν ενημερωθεί σχετικά. Οπως προβλέπεται από τη νομοθεσία για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες μέσα σε ένα μήνα από την επίδοση της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου στους δικαιούχους, αυτοί οφείλουν να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματα στα οποία διαμένουν και τα οποία πληρώνονται από σχετικά κονδύλια της Ε.Ε.

Από τα διαμερίσματα του προγράμματος «Εστία» θα έπρεπε να αποχωρήσουν (διαδικασία exit) έως το τέλος Ιουνίου 6.500 αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Ωστόσο, μέχρι στιγμής έχουν φύγει 800 άτομα, δηλαδή μόνο το 12%. Οι υπόλοιποι αρνούνται να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματα αφού όπως δηλώνουν δεν έχουν πού να πάνε. «Η διαδικασία exit λειτούργησε περισσότερο για τους πρόσφυγες που βρίσκονται στα ΚΥΤ και αυτό είναι λογικό. Από τη Μόρια φεύγεις τρέχοντας, από ένα πληρωμένο διαμέρισμα θα φύγεις μόνο αν με κάποιο τρόπο έχεις εξασφαλίσει την επόμενη μέρα» λέει στην «Κ» ο κ. Λευτέρης Παπαγιαννάκης από την οργάνωση Solidarity Νow.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν 50% των προσφύγων που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα «ΗΛΙΟΣ» ήταν προηγουμένως δικαιούχοι του προγράμματος «ΕΣΤΙΑ». Μάλιστα το πρόγραμμα ένταξης «ΗΛΙΟΣ» απέκτησε μεγάλη δημοφιλία τους τελευταίους δύο μήνες ακριβώς όταν ξεκίνησε η διαδικασία exit: Τον Μάιο και τον Ιούνιο εντάχθηκαν 1.455 και 1.809 πρόσφυγες αντίστοιχα. Σε κάθε περίπτωση βέβαια ελάχιστοι σε σχέση με τους συνολικά 28.000 αναγνωρισμένους πρόσφυγες που ήδη υπολογίζεται ότι υπάρχουν στη χώρα.

Ταυτόχρονα, τα στοιχεία που προκύπτουν από τις καταγραφές που έχουν γίνει για το «Ηλιος» σε σχέση με το επίπεδο εκπαίδευσης των προσφύγων είναι απογοητευτικά και δείχνουν ότι η διαδικασία της ένταξης κάθε άλλο παρά εύκολη θα είναι. Το 10% των ανθρώπων που ζήτησαν «συμβουλευτική» για ανεύρεση εργασίας δεν έχει καμία εκπαίδευση, ενώ το 25% έχει πάει στο δημοτικό. Σχεδόν οι μισοί, το 45%, έχουν μέση εκπαίδευση και το 20% πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Επίσης οι μισοί δεν έχουν καμία ή έχουν ελάχιστη εργασιακή εμπειρία. 

Αντιδράσεις και διαβουλεύσεις στην Ε.Ε.

Η πιθανότητα η ευθύνη για τη διαχείριση των αιτημάτων ασύλου να επιμεριστεί και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη, εκτός των χωρών πρώτης υποδοχής (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία κυρίως) απομακρύνεται στο αβέβαιο μέλλον. Η ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του νέου Σύμφωνου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο που αναμενόταν προς τα τέλη του Ιουνίου μεταφέρθηκε για τον Σεπτέμβριο –προς το παρόν– όπως δήλωσε η αρμόδια Επίτροπος Μετανάστευσης, Ιλβα Γιόχανσον. Οπως η ίδια εξήγησε, αυτό σημαίνει ότι οι διαβουλεύσεις θα συνεχιστούν έως τουλάχιστον τις αρχές του 2021 – εφόσον δεν προκύψουν νέες καθυστερήσεις. Η πρόταση της Κομισιόν για ποσοστώσεις διαμοιρασμού μεταναστών ανάμεσα στα κράτη-μέλη που έχει δημοσιοποιηθεί έχει συναντήσει ήδη μεγάλες αντιδράσεις, γεγονός που προμηνύει μία ακόμα δύσκολη άσκηση όσον αφορά τη δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης να καταλήγει σε αποφάσεις για καίρια θέματα. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή