Αποψη: «Σοφία», η φρόνηση της Πόλης

Αποψη: «Σοφία», η φρόνηση της Πόλης

2' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κατάγομαι από την πόλη που αρχικά ιδρύθηκε ως Κωνσταντινούπολη και που τώρα, περισσότερα από χίλια χρόνια αργότερα, ονομάζεται Ιστανμπούλ. Μεταξύ, δε, αυτών των δύο ονομάτων, η πόλη απέκτησε τουλάχιστον άλλα είκοσι. Είναι επίσης η ίδια πόλη που ήρθε αντιμέτωπη με περίπου είκοσι πολιορκίες, δύο επιδημίες πανώλης, καμιά δεκαριά μεγάλους σεισμούς, αλλά και που επιβίωσε από αναρίθμητους πολέμους, μάχες, ίντριγκες, αγώνες, που είδε εκατοντάδες ηγεμόνες να έρχονται, να κυβερνούν και να παρέρχονται, που υποδέχθηκε ένα πλήθος γλωσσών, θρησκειών, μνημείων… Για εμένα λοιπόν που κατάγομαι από την Πόλη, όπως την αποκαλούν οι Ελληνες, υπάρχει ένα αδιαμφισβήτητο σύμβολο της μοναδικότητάς της και της φρόνησής της· η Αγία Σοφία. Ενα μνημείο, τόσο επιβλητικό και απαράμιλλο, τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου, όσο και οι αιγυπτιακές πυραμίδες.

Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί πόσο δίκαια αντιμετώπισε η Ευρώπη το Βυζάντιο στην προσπάθειά της να αναζητήσει τις ιστορικές ρίζες της. Η Κωνσταντινούπολη ήταν ρωμαϊκή και ελληνική και χριστιανική και πολλά ακόμα. Είναι το σημείο όπου η Μεσόγειος συνάντησε τη Μαύρη Θάλασσα, όπου δώδεκα χιλιάδες χρόνια πολιτισμού της Μικράς Ασίας συνάντησαν τη Θρακική και την Ελληνική Χερσόνησο, όπου η Περσία και η «Ανατολή» συνάντησαν τη Δύση. Ωστόσο, μια διήμερη περιήγηση στη σημερινή Ισταμπούλ θα μας αποκαλύψει ότι η αντιμετώπιση που επιφύλαξαν οι Οθωμανοί στο Βυζάντιο, από το οποίο διδάχθηκαν και αφομοίωσαν πολλά, κάθε άλλο παρά δίκαιη ήταν. Παλάτια ερειπωμένα, εκκλησίες που έχουν διαμορφωθεί ως τεμένη…

Η εκ νέου μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος προορίζεται ξεκάθαρα για να χρησιμοποιηθεί ως ένα χαστούκι προς εκείνους που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι μια κοσμική χώρα. Ως προϊόν κρατικής παρέμβασης, το κοσμικό σύστημα του κεμαλισμού, ένα από τα ελάχιστα παρόμοια εγχειρήματα σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο, έχει κηρυχθεί άκυρο. Αν και η πλειονότητα της τουρκικής κοινής γνώμης βλέπει αυτή την εκ νέου μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος ως έναν πολιτικό ελιγμό που στόχο έχει να απομακρύνει την προσοχή από την οικονομική κρίση, την ίδια στιγμή, τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ειδικά το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP), ως σημαιοφόρος του κεμαλισμού, έχει εκφράσει μάλλον ήπιες αντιδράσεις ή και έχει παραμείνει βουβό, ενώ σε μία-δύο περιπτώσεις η στάση του ήταν ολοφάνερα επιδοκιμαστική. Κανείς δεν τολμά να θίξει το θρησκευτικό αίσθημα των μαζών, παρόλο που κανείς δεν έχει ρωτήσει τις μάζες αν επιθυμούν στην πραγματικότητα μια τέτοια μετατροπή της Αγίας Σοφίας.

Κρίνοντας από τις δηλώσεις του ίδιου του Ερντογάν, οι κεμαλιστές και ο κεμαλισμός δεν είναι οι μόνοι που αυτή τη στιγμή παίρνουν το μάθημά τους. Ορίζοντας τη μετατροπή ως την «τελευταία πράξη στο πνεύμα της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης», ο Ερντογάν αυτοανακηρύσσεται περήφανα κληρονόμος του Μωάμεθ Β΄ του

Πορθητή και άλλων Οθωμανών σουλτάνων. Σαν όρος, η «κατάκτηση» ανήκει στο λεξιλόγιο ή στην ιδεολογία μιας περασμένης εποχής, στη διάρκεια της οποίας ο νικητής μπορούσε να κυριεύει και να εξοντώνει τον ηττημένο, δίχως ηθικούς προβληματισμούς. Η καταστροφή ή η μετατροπή των ναών των ηττημένων ήταν μια συνήθης πρακτική στο παρελθόν. Το ερντογανικό καθεστώς δηλώνει ότι από εδώ και στο εξής η οθωμανική αυτοκρατορία θα αποτελεί το νέο πρότυπο της σύγχρονης Τουρκίας. Το καθεστώς αυτό δεν θα βαρύνεται πλέον από τις ηθικές αξίες που αποδίδονται στις δυτικές ή στις σύγχρονες κοινωνίες, ούτε και από την ευρύτερη έννοια της νεωτερικότητας της «Δύσης» και σίγουρα δεν θα επιτρέπει σε μικροπράγματα όπως ο νόμος ή η δημοκρατία κ.λπ. να παρεμποδίσουν τη μεγαλύτερή «κατάκτησή» του… την κατάκτηση της απόλυτης εξουσίας.

* Η κ. Ασλί Ερντογάν είναι συγγραφέας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή