Οι αναλύσεις εν μέσω εθνικών κρίσεων απαιτούν εγκράτεια, καθώς η πρόσβαση στην πληροφορία είναι ελάχιστη και η ίδια η πληροφορία εργαλειοποιείται από τον αντίπαλο. Γενικά, βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών, πιστεύω ότι η ψύχραιμη αλλά αποφασιστική αντιμετώπιση της κρίσης ουσιαστικά έχει εξουδετερώσει τη δυνατότητα του «Ορούτς Ρέις» να συλλέξει αξιοποιήσιμες πληροφορίες για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων, κάτι που θα παραβίαζε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Πολύ απλά, η αντίδρασή μας έχει ως αποτέλεσμα το «Ορούτς Ρέις» να κάνει πολύ θόρυβο για το τίποτα. Αυτό πρέπει τώρα να επικοινωνηθεί κατάλληλα τόσο στον ελληνικό λαό αλλά και διεθνώς.
Με βάση τα έως τώρα δεδομένα:
Α. Η κινητοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων (Ε.Δ.) είναι ιστορική. Οπως και πριν από δύο εβδομάδες, το πολεμικό ναυτικό (Π.Ν.), η πολεμική αεροπορία (Π.Α.) και ο στρατός ξηράς (Σ.Ξ.) κινητοποιήθηκαν αμέσως. Ειδικά το Π.Ν. έχει λάβει μέτρα τα οποία δεν έχουν προηγούμενο. Επίσης, είναι συγκινητικό το ηθικό των πληρωμάτων τα οποία με αυτοθυσία έχουν λύσει τα χέρια της ηγεσίας αυξάνοντας την επιχειρησιακή διαθεσιμότητα αναγκαίων μονάδων παρά τα προβλήματα που μας άφησε ως κληροδότημα η κρίση. Πραγματικά, δεν έχω ξανακούσει πρώην συναδέλφους μου, αξιωματικούς του Π.Ν. που είναι στην πρώτη γραμμή, να εκθειάζουν έτσι την ηγεσία του Π.Ν.
Β. Εδώ και πολλές ώρες τα κινητά των στελεχών των Ε.Δ. που είναι άμεσα εμπλεκόμενα στη διαχείριση της κρίσης είναι και πάλι κλειστά. Κυβερνήτες ελικοπτέρων και πληρώματα πολεμικών πλοίων που παρακολουθούν την τουρκική αρμάδα είναι αφοσιωμένα στην υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ολες οι επικοινωνίες λαμβάνουν χώρα αποκλειστικά από κρυπτοσυσκευές και ακόμα και οι οικογένειες των πληρωμάτων δεν έχουν επικοινωνία με τους ανθρώπους τους. Οσοι επανδρώνουν κρίσιμες επιτελικές θέσεις επίσης τηρούν σιγή ιχθύος, όπως οφείλουν ως επαγγελματίες και πατριώτες.
Γ. Είναι γεγονός ότι το τουρκικό ερευνητικό σκάφος έχει κάνει παρέαση (ρυμούλκηση καλωδίων και άλλων εργαλείων στη διάλεκτο του Π.Ν.) ερευνητικού εξοπλισμού σε διεθνή ύδατα εντός περιοχής που έγκειται στα ελληνικά οικονομικά συμφέροντα, τα οποία όμως δεν έχουν καθοριστεί επίσημα, καθώς αυτό απαιτεί συμφωνίες με κράτη που επιβουλεύονται κυριαρχικά μας δικαιώματα, όπως η Τουρκία.
Γιατί είναι τα παραπάνω σημαντικά;
Κατ’ αρχάς, οι μόνοι γνώστες των επιχειρησιακών λεπτομερειών που μπορούν να δώσουν πληροφορίες απαραίτητες για την κατανόηση της κατάστασης είναι απασχολημένοι. Αυτοί είναι οι μόνοι που μπορούν να μας εξηγήσουν τι σημαίνει η παρέαση εργαλείων σεισμικής έρευνας και πώς αυτό μας επηρεάζει. Αυτή είναι μια πολύπλοκη ερώτηση που συνδυάζει τεχνικές γνώσεις με θέματα διεθνούς δικαίου.
Ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τέτοια πολύπλοκα ζητήματα τόσο για εσωτερική κατανάλωση αλλά και για να υποβαθμίσει τα εθνικά μας συμφέροντα. Είναι λοιπόν υποχρέωσή μας να ξεχωρίζουμε την πληροφορία από τον θόρυβο ώστε να αξιολογήσουμε ψύχραιμα ποιες απειλές απαιτούν την ύστατη αντίδραση. Τα υπόλοιπα τα διαχειρίζονται ανάλογα οι Ε.Δ., οι οποίες εδώ κι ένα μήνα αποδεικνύουν ότι είναι έτοιμες για ό,τι χρειαστεί.
Εν πρώτοις, τα τουρκικά πλοία πλέουν σε διεθνή ύδατα. Το μόνο πρόβλημα έγκειται στο ότι πλέουν σε περιοχή στην οποία εμείς διεκδικούμε την αποκλειστικότητα κάθε δραστηριότητας που μπορεί να αποφέρει οικονομικά οφέλη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Οπότε η κρίσιμη ερώτηση είναι: Ποια είναι τα οικονομικά οφέλη της Τουρκίας από την παρέαση των ερευνητικών εργαλείων του «Ορούτς Ρέις»; Η άποψή μου είναι ότι όπως γίνεται τώρα η παρέαση, τα οφέλη είναι μηδαμινά και εξηγώ γιατί:
Οι σεισμικές έρευνες λειτουργούν ως εξής: Τα ερευνητικό πλοίο ρυμουλκεί μία συστοιχία ισχυρών ηχητικών πομπών και αισθητήρων. Οι πομποί είναι υπεύθυνοι να εκπέμπουν πολύ ισχυρούς ηχητικούς παλμούς – σχεδόν μικρές υποθαλάσσιες εκρήξεις. Οι αισθητήρες στη συνέχεια λαμβάνουν τις ηχητικές επιστροφές αυτών των παλμών, οι οποίες μπορεί να εμπεριέχουν πληροφορίες για την ποιότητα του βυθού και του υπεδάφους. Αυτές οι πληροφορίες έχουν δυνητικά οικονομική αξία για το τι φυσικοί πόροι υπάρχουν στη περιοχή. Ομως η αξία της πληροφορίας εξαρτάται από την ποιότητα των ηχητικών επιστροφών.
Εκείνο που ακούγεται ευρέως είναι ότι το κορεσμένο περιβάλλον από τον θόρυβο των μηχανών των τουρκικών και ελληνικών μονάδων δεν επιτρέπουν στο «Ορούτς Ρέις» να λάβει αξιοποιήσιμες πληροφορίες. Αυτό φαίνεται να ισχύει ειδικά λόγω της εγγύτητας των πλοίων συνοδείας στο ερευνητικό, κάτι το οποίο είναι αναγκαίο λόγω της κινητοποίησής μας. Ομως, εγώ επίσης εικάζω ότι οι ελληνικές μονάδες θα πρέπει να κάνουν ενεργά ηχητικές παρεμβολές με τα δικά τους ισχυρά σόναρ ώστε να εξαλείψουν κάθε πιθανότητα του «Ορούτς Ρέις» να λάβει καθαρές ηχητικές επιστροφές από τις εκπομπές του. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι το «Ορούτς Ρέις» κάνει κυριολεκτικά πολύ θόρυβο για το τίποτα.
Αν τα παραπάνω αποδειχθούν αληθή, καθίσταται σαφές ότι οι δραστηριότητες του «Ορούτς Ρέις» αποσκοπούν αποκλειστικά στο να μας εξωθήσει σε αντιδράσεις που να δώσουν αφορμή στον Ερντογάν να δικαιολογήσει περαιτέρω επιθετικές του ενέργειες. Ουσιαστικά, αποδείξαμε ότι μπορέσαμε να εξαλείψουμε το μοναδικό στοιχείο που αποτελεί απειλή στα κυριαρχικά μας δικαιώματα χωρίς να παρασυρθούμε σε περαιτέρω κλιμάκωση, η οποία θα ήταν βούτυρο στο ψωμί του Ερντογάν.
Για αυτόν τον λόγο πρέπει να κάνουμε τον χειρισμό αυτής της κρίσης σημαία στα διεθνή φόρα και σε κάθε διμερή συνάντηση. Το μήνυμά μας θα είναι ότι εξουδετερώσαμε την ουσία της πρόκλησης της Τουρκίας και με την ιστορική κινητοποίησή μας διατηρήσαμε το τακτικό πλεονέκτημα της αποτροπής περισσότερων ουσιαστικών διεκδικήσεων.
Αυτό ενισχύει την εικόνα μας ως υπεύθυνους πυλώνες ασφάλειας στην περιοχή, ενώ παράλληλα τονίζει την αποφασιστικότητά μας να υπερασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα με κάθε τρόπο.
Εκείνο που απομένει τώρα είναι να γίνει μία ανάλογη εξήγηση στον ελληνικό λαό, ο οποίος έχει ανάγκη από τόνωση του ηθικού του και ας αφήσουμε τις κινήσεις εντυπωσιασμού στον σουλτάνο.
* Ο κ. Νικόλας Κατσίμπρας διδάσκει στο Πρόγραμμα Επίλυσης Συγκρούσεων του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης και είναι πρώην αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού.