«Το πνεύμα της Αλληλεγγύης είναι απαραίτητο για την Ευρώπη του σήμερα»

«Το πνεύμα της Αλληλεγγύης είναι απαραίτητο για την Ευρώπη του σήμερα»

5' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πριν από σαράντα χρόνια, στους καυτούς μήνες του καλοκαιριού του 1980, το πρόσωπο της Ευρώπης ήταν πολύ διαφορετικό από αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Το «σιδηρούν παραπέτασμα» το οποίο έκοβε την Ευρωπαϊκή ήπειρο στα δύο ήταν κάτι παραπάνω από μια γραμμή με μεταφορική έννοια η οποία απλά αντανακλούσε μια πολιτική διαίρεση. Στην πραγματικότητα διαχώριζε τις ελεύθερες και δημοκρατικές χώρες από εκείνες που είχαν στερηθεί την εθνική κυριαρχία τους και ήταν πλήρως υποταγμένες στη σοβιετική αυτοκρατορία.

Μεταξύ των χωρών οι οποίες, μετά τον πόλεμο, εγκαταλείφθηκαν κάτω από το προτεκτοράτο του κομμουνιστικού καθεστώτος συγκαταλέγεται και η πατρίδα μου – η Πολωνία. Η Πολωνία, η οποία λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε χάσει περίπου έξι εκατομμύρια πολίτες της, εκ των οποίων οι μισοί ήταν πολίτες Εβραϊκής καταγωγής. Μια καταστροφή από την οποία – από ανθρώπινη άποψη – υποτίθεται ότι δεν θα έπρεπε να ανακάμψουμε άμεσα.

Αλλά δεν επιτρέψαμε στον εαυτό μας να νικηθεί. Μετά τον πόλεμο, σε εκείνη την περίοδο υποταγής που ήταν η περίοδος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας, οι Πολωνοί δεν εγκατέλειψαν ποτέ τους αγώνες τους για εθνική κυριαρχία, ελευθερία και ανεξαρτησία. Δεν αποδεχτήκαμε ποτέ αυτήν την ιστορική αδικία. Εξ’ ου και οι συνεχείς απόπειρες εξέγερσης ενάντια στο καθεστώς που ήταν υποταγμένο στη Μόσχα. Απέτυχαν όλες. Κάθε φορά, το κομμουνιστικό καθεστώς κατέπνιγε στο αίμα την πολιτική ανυπακοή, συνεχίζοντας πάντα να κατασκοπεύει τον πληθυσμό και να λογοκρίνει κάθε έκφραση ελευθερίας στις τέχνες και τη λογοτεχνία. Κάθε νέα εξέγερση επέφερε επίσης ένα πλήθος θυμάτων. Αλλά η ελπίδα δεν έσβηνε ποτέ.

Ο καρπός αυτής της ελπίδας εκφράστηκε τον Αύγουστο του 1980 – ένα πραγματικό σημείο καμπής, ένα αδιανόητο φαινόμενο για τα δεδομένα του Σοβιετικού μπλοκ, το οποίο προκάλεσε κατάπληξη και θαυμασμό σε όλον τον κόσμο. Μετά από μια σειρά εργατικών απεργιών στα ναυπηγεία και σε άλλα εργοστάσια σε όλη τη χώρα, το δεσποτικό κομμουνιστικό κόμμα εκάμφθη. Συνεπεία των προηγουμένων επέτρεψε την ίδρυση ενός πρώτου συνδικάτου το οποίο ήταν αυτοδιαχειριζόμενο και ανεξάρτητο από το καθεστώς πίσω από το σιδηρούν παραπέτασμα. Έτσι γεννήθηκε η «Αλληλεγγύη». Από τυπική άποψη, ήταν μια συνδικαλιστική οργάνωση, αλλά στην πράξη αποτελούσε ένα κοινωνικό εθνικό κίνημα το οποίο ένωνε χιλιάδες Πολωνούς σε μια κοινότητα γεμάτη πίστη. Από πού προερχόταν αυτή η πίστη μας; Την αντλούσαμε, και συνεχίζουμε να την αντλούμε μέχρι και σήμερα, από τη μακραίωνη πολιτική παράδοσή μας: από την αγάπη για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Από τους δεσμούς μας με την Ευρώπη της οποίας η Πολωνία αποτελούσε και αποτελεί ενεργό μέρος εδώ και χίλια χρόνια. Αλλά επίσης και από την ώθηση και τον παλμό που προκάλεσε στην Πολωνική κοινωνία ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄. Η εκλογή του στην Αγία Έδρα υπήρξε για τους Πολωνούς μια αστείρευτη πηγή ελπίδας και δύναμης.

Σήμερα, 40 χρόνια μετά, είναι προφανές ότι η «Αλληλεγγύη» ήταν ο λίθος ο οποίος προκάλεσε τη χιονοστιβάδα. Το σιδηρούν παραπέτασμα έπεσε το 1989. Χάρη στην «Αλληλεγγύη», η Πολωνία απελευθερώθηκε από τη Σοβιετική κηδεμονία και η Ευρώπη μπόρεσε να γίνει ξανά μια πλήρης και αδιαίρετη οντότητα.

Τα ιδανικά της «Αλληλεγγύης» παραμένουν ζωντανά. Εμείς, οι Πολωνοί, τα διατηρήσαμε όχι με τη μορφή εκθεμάτων μουσείων αλλά ως αξίες αναφοράς οι οποίες καθορίζουν την ποιότητα της δημόσιας ζωής, ένα είδος προτύπου στο οποίο προσβλέπουμε. Αλλά η αλληλεγγύη, αποτελεί κάτι παραπάνω από μια κοινωνική και πολιτική αξίωση. Είναι μια μορφή ύπαρξης η οποία είναι χειροπιαστή στις καθημερινές δράσεις και συμπεριφορές. Τα λόγια του Ιωάννη Παύλου Β΄ αντηχούν συνεχώς στα αυτιά μας: «Δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς αλληλεγγύη». Και γνωρίζουμε επίσης ότι δεν υπάρχει αλληλεγγύη χωρίς αγάπη, και χωρίς αυτές τις δύο αξίες, δεν υπάρχει ούτε μέλλον.

Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με φυσικές καταστροφές – πλημμύρες, κατακλυσμούς, πυρκαγιές, κυκλώνες – η αλληλεγγύη δεν καθίσταται απλά μια από τις μείζονες αρχές της δράσης μας αλλά μια προϋπόθεση επιβίωσης. Μπορέσαμε να το παρατηρήσουμε και το παρατηρούμε συνεχώς στη μάχη μας κατά της πανδημίας του κορονοϊού. Η παραδειγματική και άνευ όρων αφοσίωση των γιατρών, διασωστών, αστυνομικών, πυροσβεστών, φαρμακοποιών μας, αλλά και των πωλητών, εκπαιδευτικών, επιχειρηματιών και χιλιάδων άλλων απλών πολιτών, ο ειλικρινής αλτρουϊσμός τους, η ενσυναίσθησή τους, η άρνηση του φόβου και η απόρριψη του εγωισμού μας υπενθύμισαν τι σημαίνει στην πράξη η έννοια της αλληλεγγύης.

Αλλά είναι μια εξαιρετικά πολύτιμη αξία για να τη θυμόμαστε μόνο σε περιόδους κρίσης. Τα ιδανικά της θα έπρεπε να αντανακλώνται στην καθημερινή ζωή στην καλοσύνη και γενναιοδωρία, τη φιλοξενία, τον ανοιχτό χαρακτήρα ή την κατανόησή μας. Γι’ αυτό, αρκεί να σκύψουμε επάνω στην ίδια μας την ύπαρξη φέρνοντας στην επιφάνεια όλα αυτά τα προτερήματα της προσωπικότητάς μας.

Αυτός που θα βρει στον ίδιο του τον εαυτό αυτό το πνεύμα της αλληλεγγύης θα καταλάβει ότι δεν μπορεί να περιορίσει τον εαυτό του στον προσωπικό του κύκλο. Η αλληλεγγύη χρειάζεται μια κοινότητα, καθώς είναι σε αυτήν την κοινότητα όπου επιτυγχάνεται πλήρως. Γι’ αυτόν το λόγο θα πρέπει να την καταστήσουμε ένα θεμελιώδη κανόνα της κοινής μας ζωής. Συνειδητοποιούμε ιδιαίτερα αυτό το γεγονός σήμερα, που χιλιάδες Πολωνοί, όπως και κάτοικοι άλλων χωρών της Ευρώπης, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Ο ριζικός περιορισμός της εξάπλωσης του ιού και η εφαρμογή μιας θαρραλέας στρατηγικής αντιμετώπισης της κρίσης η οποία θα προστατεύει ταυτόχρονα τους επιχειρηματίες, τους μισθωτούς, τις οικογένειές τους και τις τοπικές κοινότητες δεν θα μπορούσαν ποτέ να καταστούν δυνατές αν η προτεραιότητα στην αλληλεγγύη δεν είχε καθοδηγήσει τα βήματά μας.

Απαιτείται το ίδιο πνεύμα για την Ευρώπη του σήμερα. Μαζί πήραμε τη συγκεκριμένη πορεία, και μαζί θα πρέπει να βγούμε από αυτήν – ως μια ενισχυμένη και ενδυναμωμένη κοινότητα. Είναι καίριας σημασίας, σε αυτήν την περίοδο της δοκιμασίας, η ικανότητα συνεργασίας μας να υπερισχύσει έναντι των εγωισμών μας. Επιθυμούμε μια ισχυρή Ευρώπη, με τον ίδιο τρόπο που επιθυμούμε μια ισχυρή Πολωνία. Είμαι πεπεισμένος ότι θα είμαστε ικανοί να διαμορφώσουμε το κοινό μας μέλλον αν η κληρονομιά της «Αλληλεγγύης» καταστεί το θεμέλιο της δράσης μας.

Γι’ αυτόν το λόγο, 40 χρόνια μετά τον αξέχαστο μήνα του Αυγούστου 1980, η κύρια αποστολή μας θα πρέπει να είναι να ενεργήσουμε με τρόπο που, κυρίως στα μάτια του κόσμου, η «Αλληλεγγύη» να μην παραμείνει απλά μια σελίδα της ιστορίας του Πολωνικού έθνους. Θα πρέπει να την καταστήσουμε ένα σχέδιο για την Ευρώπη συνολικά. Η αλληλεγγύη είναι συνεπώς η πρότασή μας για τις δεκαετίες ανάπτυξης που βρίσκονται εμπρός μας. Οι σχέσεις μεταξύ των Κρατών-Μελών της ΕΕ – ανεξάρτητα από το μέγεθός τους και την οικονομική τους δυναμική – θα πρέπει να έχουν ως πρότυπο τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Αυτές είναι διαμορφωμένες, με φυσικό τρόπο, σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για την Ευρώπη.

Το κείμενο δημοσιεύεται ταυτόχρονα στο πολωνικό μηνιαίο περιοδικό «Wszystko co Najważniejsze».

* O Ματέους Μοραβιέτσκι είναι πρωθυπουργός της Πολωνίας

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή