Μπορεί «ψήφος ευγνωμοσύνης» να μην υπάρχει, όπως πολλές φορές έχει επισημάνει ο κ. Θ. Πάγκαλος, εκ του αποτελέσματος όμως υπάρχει «ψήφος τιμωρίας», απ’ όσους θεωρούν εαυτόν ή και είναι πράγματι αδικημένοι από την κυβερνητική πολιτική γενικώς ή από επιμέρους κυβερνητικές επιλογές. Το απέδειξαν τα αποτελέσματα στη Θεσσαλία, το απέδειξαν τα αποτελέσματα στους δήμους της Δυτικής Αθήνας και της Δυτικής Αττικής, στις περιοχές δηλαδή όπου το ΠΑΣΟΚ είδε τις δυνάμεις του να συρρικνώνονται.
Βεβαίως, ούτε οι αιτίες είναι μονοσήμαντες ούτε το μέλλον της «ψήφου τιμωρίας» δεδομένο, καθώς -τουλάχιστον για τις περιοχές της Δυτικής Αθήνας και Αττικής- την ίδια ώρα που ο ψηφοφόρος με το ένα χέρι ψήφιζε τον «μπλε» δήμαρχο, με το άλλο χέρι ψήφιζε τον «πράσινο» νομάρχη, ψήφος μάλιστα που θεωρήθηκε ιδιαίτερα πολιτική.
Και «από την άλλη μεριά»
Ωστόσο, βέβαιο είναι ότι και αυτό το κομμάτι του εκλογικού σώματος που για δεκαετίες προτιμούσε «να του κοπεί το χέρι, παρά να ψηφίσει Δεξιά», δεν έχει ενδοιασμούς πλέον και μπορεί να επιλέξει -τουλάχιστον στις τοπικές εκλογές- και υποψήφιους «από την άλλη μεριά». Αλλωστε πολύ πριν από την εκλογική αναμέτρηση, πλήθος στελεχών του κυβερνώντος κόμματος είχαν προειδοποιήσει ότι η αναβίωση του «μπαμπούλα της Δεξιάς» δεν διαθέτει πλέον κοινό, καθώς δεν αντικατοπτρίζει τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και σε κάθε περίπτωση δεν αποτελεί αξιόπιστο επιχείρημα για τα ελλείμματα της κυβερνητικής πολιτικής.
Και για του λόγου το αληθές: Τέσσερις στους τέσσερις νομούς στη Θεσσαλία, τέσσερις στους τέσσερις δήμους-πρωτεύουσες νομών στην ίδια περιοχή, έδωσαν την πρωτιά στους συνδυασμούς που υποστηρίχθηκαν από τη Ν.Δ., ενώ ίδιες ήταν οι επιλογές σε 30 δήμους στην Αττική, πολλοί εκ των οποίων βρίσκονται στις δυτικές περιοχές του Λεκανοπεδίου.
Η επιλογή προσώπων
Βεβαίως, εύλογα είναι τα ερωτήματα, γιατί δεν «τιμώρησαν» την κυβέρνηση και οι αγρότες της Βοιωτίας ή της Εύβοιας ή γιατί δεν την τιμώρησαν οι πολλάκις πλημμυροπαθείς κάτοικοι των δήμων Μοσχάτου, Ρέντη και Ταύρου, όπου εξέλεξαν με υψηλά ποσοστά, και μάλιστα από την πρώτη Κυριακή, τους υποψήφιους που υποστηρίχθηκαν από το ΠΑΣΟΚ. Προφανώς, η επιλογή της «ψήφου τιμωρίας» καθώς πρόκειται για τοπικές εκλογές, βρίσκεται σε ευθεία σύνδεση και με την επιλογή των προσώπων, αλλά και με την κατάσταση στο εσωτερικό των κομμάτων στον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.
Για παράδειγμα στη Θεσσαλία, όπου σημειώθηκαν και οι σημαντικότερες απώλειες για το κυβερνών κόμμα, δεν είναι τυχαίο ότι δήμαρχοι και νομάρχες αναδείχθηκαν γνωστοί αγροτοσυνδικαλιστές, που είχαν πρωτοστατήσει στις τελευταίες αγροτικές κινητοποιήσεις. Νομάρχης Καρδίτσας αναδείχθηκε ο κ. Βασίλης Αναγνωστόπουλος, μέλος των Συντονιστικών Επιτροπών των αγροτικών κινητοποιήσεων, ενώ υποψήφιος νομάρχης ήταν και ο γνωστός από τις κινητοποιήσεις των αγροτών, πρώην βουλευτής του KKE κ. B. Μπούτας. Δήμαρχος Τυρνάβου αναδείχθηκε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κτηνοτρόφων και αντιπρόεδρος της Ενωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Λάρισας κ. Αθανάσιος Νασίκας.
Ετσι, το ΠΑΣΟΚ στη Θεσσαλία έχασε και τους τρεις νομούς στους οποίους είχε εκλέξει νομάρχη στις εκλογές του ’98, δηλαδή στα Τρίκαλα, τη Μαγνησία και τη Λάρισα και ξαναέχασε τον νομό Καρδίτσας. Σε επίπεδο δήμων, έχασε τον μοναδικό μεγάλο δήμο που του είχε απομείνει στη Θεσσαλία, τον δήμο Τρικάλων. H ήττα όμως του ΠΑΣΟΚ σε ορισμένες περιοχές της Θεσσαλίας πήρε καθολικό χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα στον νομό Καρδίτσας, όπου σε σύνολο 20 δήμων ανέδειξε προσκείμενες σε αυτό δημοτικές αρχές, μόνο σε τέσσερις ενώ η Ν.Δ. σε 16.
Στη Θεσσαλία
Βεβαίως, στη διαμόρφωση αυτής της εικόνας του ΠΑΣΟΚ στην περιφέρεια της Θεσσαλίας καθοριστικό ρόλο έπαιξαν και τα σοβαρά εσωκομματικά προβλήματα που αντιμετώπισε, ενώ αξιοπρόσεκτο είναι το ποσοστό της αποχής στον δεύτερο γύρο των εκλογών στη Θεσσαλία, που κυμάνθηκε από 30% έως 40%. Συγκεκριμένα:
Λάρισα: Από τους υποψηφίους δημάρχους που υποστήριξε το ΠΑΣΟΚ στον νομό, εξελέγησαν 13, έναντι 12 της Ν.Δ. Ωστόσο, για πρώτη φορά μετά 24 χρόνια, το ΠΑΣΟΚ «έχασε» τον δήμο Τυρνάβου, ενώ ο δήμος Λάρισας εθεωρείτο χαμένος σχεδόν από την αρχή της προεκλογικής περιόδου, όταν εκτός από τον επίσημο υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ, κ. X. Καφφέ, υποψηφιότητα για δήμαρχος έθεσε και ο νυν νομάρχης του ΠΑΣΟΚ κ. I. Φλώρος. «Οαση», υπό αυτές τις συνθήκες, θεωρήθηκε το ποσοστό (47,5%) του υποψήφιου νομάρχη του ΠΑΣΟΚ κ. B. Εξαρχου.
Βόλος: Περίτρανη η νίκη της Ν.Δ. στον νομό, όπου στις δύο προηγούμενες εκλογές, δηλαδή από γέννησης της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, είχε εκλεγεί ο κοινός υποψήφιος ΣΥΝ-ΠΑΣΟΚ κ. Σκοτινιώτης, ενώ σε αυτές τις εκλογές εκλέχθηκε από την πρώτη Κυριακή ο υποψήφιος της Ν.Δ. κ. I. Πρίντζος. Για πρώτη φορά από τη μεταπολίτευση, η Ν.Δ. κέρδισε και τον δήμο Βόλου.
Τρίκαλα: O δήμος είχε κερδηθεί από το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του ’98, όμως τώρα «πέρασε» από την πρώτη Κυριακή στη Ν.Δ. (52%), η οποία τη δεύτερη Κυριακή κέρδισε και τη νομαρχία (57%).
Καρδίτσα: Σε νομό και δήμο επαναλήφθηκε η ήττα του ’98 για το ΠΑΣΟΚ, όμως με μεγαλύτερα ποσοστά υπέρ της Ν.Δ.
Στην Αττική
Ωστόσο, το «φαινόμενο Θεσσαλίας» έκανε την εμφάνισή του και σε πολλούς από τους 25 δήμους της Αττικής, που συγκροτούν το «δυτικό τόξο» του Λεκανοπέδιου, δηλαδή στους δήμους Περιστερίου, Αιγάλεω, Αγ. Βαρβάρας, Ελευσίνας, Ανω Λιοσίων, Ασπροπύργου, Βιλλίων, Ερυθρών, Ζεφυρίου, Μάνδρας, Μεγάρων, N. Περάμου, Φυλής, Αγ. Αναργύρων, Ιλίου, Πετρούπολης, Χαϊδαρίου, Αχαρνών, N. Φιλαδέλφειας, N. Χαλκηδόνας, N. Ιωνίας, Δραπετσώνας, Κερατσινίου, Κορυδαλλού και Νίκαιας.
Στο σύνολο αυτών των 25 δήμων, οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ παρουσίασαν σημαντική πτώση, παρότι εξακολουθεί να έχει στη δύναμή του 10 δήμους (επτά λιγότερους από το 1998). H Ν.Δ. κέρδισε σ’ αυτές τις εκλογές συνολικά επτά δήμους -με εξέχουσα περίπτωση τον δήμο Περιστερίου- αυξάνοντας τα κέρδη της κατά δύο δήμους, σε σχέση με τις εκλογές του 1998.
Οι δήμοι που έχασε το ΠΑΣΟΚ είναι το Περιστέρι, το Αιγάλεω, οι Ερυθρές, το Ζεφύρι, η Μάνδρα, τα Μέγαρα, η N. Πέραμος, η Φυλή, η Νίκαια, οι Αγ. Ανάργυροι και η N. Φιλαδέλφεια. Κέρδισε, όμως, τους δήμους Κερατσινίου, Πετρούπολης και Νέας Ιωνίας. Μεταβολές υπήρξαν και στη δύναμη της Ν.Δ., καθώς έχασε τους δήμους Βιλλίων, Ελευσίνας, Κερατσινίου και Νέας Ιωνίας και κέρδισε το Περιστέρι, το Αιγάλεω, τη Μάνδρα, τους Αγ. Ανάργυρους, τις Αχαρνές και τη Νέα Φιλαδέλφεια. Το KKE και ο ΣΥείχαν και έχουν από ένα δήμο, αλλά διαφορετικό από τις εκλογές του ’98. Το KKE έχασε τον δήμο Πετρούπολης και κέρδισε τον δήμο Νίκαιας και ο ΣΥέχασε τον δήμο Αιγάλεω και κέρδισε τον δήμο Ελευσίνας.
Στις μεταβολές που σημειώθηκαν, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο δήμος Περιστερίου, όπου για πρώτη φορά στα 27 χρόνια της μεταπολίτευσης εκλέγει δήμαρχο, τον κ. Παχατουρίδη, που υποστηρίχθηκε από τη Ν.Δ., παρότι η διαφορά ψήφων μεταξύ των δύο συνδυασμών δεν ξεπέρασε τις 400.
Επίσης, για πρώτη φορά στα χρόνια της μεταπολίτευσης, χάνεται από τη δύναμη του ΠΑΣΟΚ και περνά στη Ν.Δ. ο δήμος Αγίων Αναργύρων, με την εκλογή του κ. Κ. Τρίγκα, καθώς οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ ήταν διασπασμένες, ενώ ίδια ακριβώς περίπτωση είναι και ο δήμος Αιγάλεω, όπου ο νυν δήμαρχος κ. Μυστακόπουλος (ΣΥΝ) έμεινε εκτός δεύτερου γύρου και δήμαρχος εξελέγη ο κ. Δ. Καλογερόπουλος (Ν.Δ.).