Μία ημέρα μετά τη λήξη της προθεσμίας για την κατάθεση αιτήσεων για την άδεια παραμονής των μεταναστών, ο υπουργός Εσωτερικών Κώστας Σκανδαλίδης είχε έτοιμη την απάντηση για το ποιος έφταιγε που δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι δεν πρόλαβαν να καταθέσουν τα χαρτιά τους μέχρι τις 30 Ιουνίου: Οι ίδιοι οι μετανάστες.
«Ολοι προσήλθαν την τελευταία μέρα», είπε, προσθέτοντας ότι δεν θα δοθεί καμία παράταση για την κατάθεση των αιτήσεων. Αναγνώρισε την ταλαιπωρία χιλιάδων ανθρώπων που στέκονταν μέρες ολόκληρες μέσα στον καύσωνα, προσπαθώντας να μείνουν νόμιμα στη χώρα μας. «Ταλαιπωρούνται όμως και με δική τους ευθύνη», πρόσθεσε. «Αν είχαν έρθει έγκαιρα… όλα θα γίνονταν με πολύ ομαλό τρόπο». Αισθάνθηκε και την ανάγκη να απαντήσει με αγανάκτηση σε καταγγελίες ότι η μεταχείριση των μεταναστών ήταν βάναυση. «Δεν θα κατηγορούν την ελληνική κυβέρνηση για έλλειψη ευαισθησίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για όνομα του Θεού!» είπε. «Θα ήθελα να πω ότι εγώ ήμουν πάντα, είμαι και θα είμαι πολύ ευαίσθητος σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και όλα τα μέτρα που έχει πάρει η ελληνική κυβέρνηση κινούνται σ’ αυτήν τη βάση».
Ο κ. Σκανδαλίδης είπε ότι «φιλοδοξούμε να δώσουμε 550.000 άδειες παραμονής σε νόμιμους μετανάστες». Ομως τα νούμερα των τελευταίων ημερών έδειχναν ότι αυτό θα ήταν μάλλον αδύνατο.
12.000 οι τυχεροί
Στην Αττική, μόνο 120.000 από τους 178.000 που έχουν πράσινη κάρτα πρόλαβαν να καταθέσουν αιτήσεις για άδεια παραμονής. Στην Αθήνα, 54.000 κατέθεσαν αιτήσεις και μόνο 12.000 είχαν πάρει την άδεια μέχρι τις 30 Ιουνίου.
Με το να μεταφέρει την ευθύνη στις πλάτες των μεταναστών ο κ. Σκανδαλίδης έδειξε έλλειψη κατανόησης για το πώς λειτουργούν οι μηχανισμοί του υπουργείου του. Αυτό προδίδουν αναρίθμητες προσωπικές περιπτώσεις ανθρώπων που παλεύουν με το τέρας της ελληνικής γραφειοκρατίας.
Ας πάρουμε την περίπτωση της κ. X., μιας Αλβανής που ζει στην Ελλάδα εδώ και 10 χρόνια και ήταν από τους πρώτους που έλαβαν άδεια παραμονής και εργασίας όταν άρχισε η νομιμοποίηση μεταναστών το 1998. Απο τότε, πληροί πιστά όλες τις απαιτήσεις της πολιτείας και πληρώνει τις εισφορές του IKA και την εφορία.
Η άδεια εργασίας της έληγε τον Φεβρουάριο του 2002. Αλλά εκείνο τον χρόνο, ομολογώντας εμμέσως ότι δεν κατάφερνε να ανανεώσει τις άδειες, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να δώσει παράταση σε όλους τους μετανάστες για να υποβάλουν τις αιτήσεις τους για άδεια εργασίας και άδεια παραμονής, πρώτα μέχρι το τέλος του 2002 και μετά μέχρι τις 30 Ιουνίου του 2003. Και για το 2002 και το 2003 το κράτος εισέπραξε παράβολα αξίας 50.000 δραχμών (150 ευρώ) από κάθε μετανάστη. Ολοι οι μετανάστες έπρεπε να αρχίσουν να μαζεύουν τα απαραίτητα χαρτιά από την αρχή -από πιστοποιητικά υγείας μέχρι φορολογική ενημερότητα- αναλώνοντας πολλές ώρες ή και ημέρες για το κάθε χαρτί. H κ. X., της οποίας η άδεια εργασίας έληγε αρχές Φεβρουαρίου του 2003 πήγε στα γραφεία της νομαρχίας στη Χαριλάου Τρικούπη για να την ανανεώσει, πρώτα τον Νοέμβριο, μετά τον Ιανουάριο και μετά τον Φεβρουάριο. Κάθε φορά την έδιωχναν, λέγοντάς της πως είχε έρθει πολύ νωρίς. Τελικά, τον Απρίλιο της χορηγήθηκε άδεια εργασίας, με την οποία μπορούσε να κάνει αίτηση για άδεια παραμονής. Την αίτηση την κατέθεσε στα γραφεία του Δήμου Χολαργού αρχές Μαΐου -πολύ πριν από τη λήξη της προθεσμίας. Πολλοί άλλοι κατέθεσαν τα χαρτιά τους νωρίτερα, ενώ άλλοι δεν πρόλαβαν με τα εμπόδια που αντιμετώπιζαν σε κάθε βήμα. Την περασμένη εβδομάδα η κ. X. πήγε στο δημαρχείο και ρώτησε αν είχαν νέα σχετικά με την αίτησή της. «Αχ, αυτές τις στείλαμε πριν από λίγες μέρες», της είπε μία υπάλληλος.
Επιπλέον… κόστος
Ο κ. Σκανδαλίδης αντάμειψε τους μετανάστες με την υπόσχεση ότι όσοι κατέθεσαν της αιτήσεις τους μέχρι 4 Ιουλίου θα πάρουν τις άδειες μέχρι τις 10 Οκτωβρίου και ότι κανείς απ’ όσους έχουν κάνει αίτηση δεν θα απελαθεί. Αλλά, πρόσθεσε, δεν θα μπορούν να φύγουν από την Ελλάδα μέχρι να πάρουν τις άδειές τους. «Εγώ νομίζω ότι μπορούν αυτό να το πληρώσουν ως κόστος, από τη στιγμή που δεν ήταν εντάξει στις υποχρεώσεις τους, απέναντι στο ελληνικό κράτος. Δεν το θεωρώ και τεράστιο θέμα αυτό», είπε.
Μπορεί για εμάς και τους υπουργούς μας να μην είναι τεράστιο θέμα το να μη λείψουμε από την Ελλάδα πριν τον Οκτώβριο, αλλά επειδή ο Αύγουστος είναι ο μήνας που οι περισσότεροι μετανάστες θα πάρουν άδεια από τους εργοδότες τους, η ανικανότητα του δικού μας κράτους ισοδυναμεί με στέρηση της μοναδικής ευκαιρίας των μεταναστών να δουν τους δικούς τους πίσω στις πατρίδες τους. Οχι επειδή αυτοί «δεν ήταν εντάξει στις υποχρεώσεις τους», αλλά επειδή το ελληνικό κράτος δεν ήταν εντάξει, αντιμετωπίζοντάς τους με την ίδια προχειρότητα που αντιμετωπίζει τους πάντες αδιακρίτως -πολίτες, μετανάστες και επισκέπτες.