H τελευταία «προκήρυξη» της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη» ήταν πολύ διαφορετική από τις άλλες. Δημοσιεύεται σε όλες τις εφημερίδες -και όχι σε μία- ενώ δεν ανευρέθη, κατά την πάγια τακτική της οργάνωσης, σε κάποιο κάδο απορριμμάτων. Ακούστηκε διά στόματος του επιχειρησιακού αρχηγού της οργάνωσης Δημήτρη Κουφοντίνα εν είδει απολογίας ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων.
Η τελευταία αυτή «προκήρυξη» υπήρξε διαφορετική και για έναν ακόμη λόγο. Δεν συνόδευε κάποιο συγκεκριμένο χτύπημα της 17N. Αναφερόταν στα αίτια γένεσης της οργάνωσης, στη δομή της, στον τρόπο λήψης αποφάσεων και επιλογής στόχων, ενώ περιείχε -αντί επιλόγου- και απόσπασμα από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Οι Πατέρες» με το οποίο ο Δημήτρης Κουφοντίνας, δακρυσμένος, προέτρεψε όσους εναπομείναντες πιστούς να συνεχίσουν τον «αγώνα»…
Ο «Λουκάς» της 17παρέμεινε πιστός στη γραμμή που επέλεξε, δεν αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα χτυπήματα της οργάνωσης, ενώ αρνήθηκε να αναφερθεί σε συγκατηγορουμένους του, «ούτε καν στους αθώους», που όπως ο ίδιος υποστηρίζει υπάρχουν και κάποιοι εξ αυτών κάθονται στο εδώλιο. Από νωρίς χθες το πρωί όταν έλαβε τον λόγο εξήγησε στους δικαστές ότι «δεν πρόκειται να κάνω αυτό που θέλετε σαν απολογία. Αρνούμαι τις κατηγορίες και αρνούμαι να δεχθώ την απαξίωση της Αριστεράς. Το δικαστηριό σας δεν θέλει και δεν μπορεί να δικάσει τη 17γι’ αυτό που ήταν. Με ένα δίκαιο και ένα ποινικό κώδικα που θα υποστούμε, αλλά δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε. Με ένα δίκαιο που δεν ισχύει για τους εκπροσώπους του πλούτου και της εξουσίας. Το δικαστήριό σας είναι ειδικό δικαστήριο εκτάκτων μέτρων και τα όριά του φάνηκαν στην απόφαση για το πολιτικό έγκλημα».
Ο Κουφοντίνας επανέλαβε ότι αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη, ενώ χαρακτήρισε την 17«οργάνωση απλών λαϊκών αγωνιστών που προήλθε από τα σπλάχνα του λαού και τα δικά του συμφέροντα προσπαθούσε να προασπίσει». Μιλώντας για τη δράση της οργάνωσης είπε ότι ο κύριος άξονάς της ήταν ο αντιμπεριαλισμός και ο αντικαπιταλισμός. «Επί 27 χρόνια γελοιοποιύσε τις μυστικές υπηρεσίες», είπε χαρακτηριστικά.
Σε μια προσπάθεια να κατατάξει πολιτικά την οργάνωση ο «Λουκάς» σημείωσε ότι «είναι παιδί της Αριστεράς». «Μιας Αριστεράς που τη βλέπαμε να έχει γίνει το αριστερό δεκανίκι του καθεστώτος και έπρεπε να αντιδράσουμε. Υπάρχει όμως και η Αριστερά που αντί να γυρίζει μάγουλο δίνει κλωτσιά στο καλάμι. H άτακτη, ανυπότακτη Αριστερά. Σε αυτήν ανήκει η 17Ν».
Μιλώντας για τη βία ο Δημήτρης Κουφοντίνας προσπάθησε να τη νομιμοποιήσει, παραλληλίζοντάς την με…«τη βία που ασκήθηκε στην Επανάσταση του ’21». «Αλλιώς αν είναι όπως τα λέτε η Φιλική Εταιρεία ήταν συμμορία δολοφόνων». O ίδιος αναφέρθηκε και στους στόχους της οργάνωσης, λέγοντας ότι αποτελούσαν «σύμβολα του καθεστώτος».
Ο Δημήτρης Κουφοντίνας απαντώντας σε ερωτήσεις που του απευθύνθηκαν από έδρας, μίλησε για τη δομή της οργάνωσης, λέγοντας ότι δεν υπήρχε αρχηγός. «Στην επαναστατική Αριστερά υπάρχει αλλεργία στους αρχηγούς και στα καπελώματα και όπως και να το κάνουμε ένας αγωνιστής που αποφασίζει να παλέψει δεν μπορεί να δεχθεί κάποιος να του πει πήγαινε να σκοτώσεις και να σκοτωθείς…». Επιπλέον, όπως σημείωσε οι αποφάσεις παίρνονταν εν γένει συλλογικά, αλλά ίσχυε και το «κατά περίπτωση», Για άλλα μπορεί να αποφασίζαμε όλοι, για άλλα μόνο ο πυρήνας». Οι προκηρύξεις πάντως υποστήριξε ότι ήταν «προϊόν συλλογικής δουλειάς, συλλογικού προβληματισμού και συνεισφοράς», ενώ αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι ο Δημήτρης Κουφοντίνας αρνήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση δικαστή, σχετικά με το αν είχε δει τις διορθώσεις που αποδίδονται στον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο και βρέθηκαν στην προκήρυξη Περατικού.
Ως προς τις αρμοδιότητες των μελών της οργάνωσης ο «Λουκάς» υποστήριξε ότι η κατανομή των ρόλων ήταν ίδια, καθώς «μια οργάνωση σαν τη 17αποφεύγει τους ειδικούς». O ίδιος πρόσθεσε ωστόσο ότι «σε ορισμένες περιπτώσεις τους χρησιμοποιούσαμε». Πολλές ήταν οι ερωτήσεις που δέχθηκε ως προς τα περιφερειακά μέλη, τους «εξωτερικούς συνεργάτες», όπως τους χαρακτήρισε ο πρόεδρος. «Δεν θα παίρναμε κάποιον να συμμετάσχει σε κορυφαία δραστηριότητα», ήταν η απάντηση του «Λουκά», ο οποίος πρόσθεσε ωστόσο: «Σε χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας και αν οι συνθήκες το επέβαλλαν, δεν θα το απέκλεια. Γενικά μιλώντας πάντα». Ως προς τις περίφημες «απολύσεις» της 17N, ο Κουφοντίνας είπε ότι κατά τη διάρκεια της δράσης της οργάνωσης υπήρξαν πολλές αποχωρήσεις χωρίς να γίνει «απόλυση». «Οποιος ήθελε μπορούσε να φύγει, τηρώντας βέβαια κάποιους κανόνες».
Αίσθηση έκανε η απάντηση που έδωσε ο Κουφοντίνας ως προς τα κλειδιά που άνοιγαν τις γιάφκες των οδών Πάτμου και Δαμάρεως. «Εγώ είχα κλειδιά», είπε ο «Λουκάς», ο οποίος διευκρίνισε ότι αφ’ ενός «όποιος είχε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση είχε και κλειδιά…» και αφετέρου «για λόγους ασφαλείας δεν γνώριζαν όλα τα μέλη τα «σπίτια» της οργάνωσης».
«Ηταν ένα ολέθριο λάθος»
Παρά το γεγονός ότι ο Δημήτρης Κουφοντίνας αρνήθηκε να μιλήσει συγκεκριμένα για πρόσωπα και πράγματα, έδωσε κάποιες απαντήσεις στους εφέτες του δικαστηρίου. Αντίθετα αρνήθηκε την οποιαδήποτε απάντηση στους συνηγόρους πολιτικής αγωγής, με αποτέλεσμα οι ερωτήσεις που έθεσαν να μείνουν μετέωρες. Μοναδική εξαίρεση η υπόθεση του Θάνου Αξαρλιάν. «Για τον τραγικό χαμό του, έχω λάβει θέση και έχω ζητήσει προσωπικά συγγνώμη από την οικογένειά του και από αυτούς που τραυματίστηκαν σε αυτή την ενέργεια. Είπα ότι ήταν ένα ολέθριο λάθος της οργάνωσης και αφορά την επιλογή του τρόπου, του τόπου της ενέργειας και το λάθος εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα στην παρατήρηση. Ηταν ένα ολέθριο λάθος».
Αυτά που δεν είπε
Κατά τη διάρκεια της απολογίας του, ο Κουφοντίνας αναφέρθηκε σε μία σειρά ενεργειών την ευθύνη των οποίων δεν έχει αναλάβει η οργάνωση. Παραδείγματος χάρη η έκρηξη για την οποία κατηγορείται ο Διονύσης Γεωργιάδης στην Alpha Bank στις 22.6.98 καθώς και η ληστεία στην Εθνική Τράπεζα Πετραλώνων το 1984, κατά την οποία σκοτώθηκε ο αστυφύλακας Χρήστος Μάτης. «Και αφού δεν έχετε σχέση πώς βρέθηκε το όπλο του Μάτη στην κατοχή του Σάββα Ξηρού το βράδυ της έκρηξης στον Πειραιά», ήταν η εύλογη ομολογουμένως ερώτηση του συνηγόρου της οικογένειας Μάτη, ερώτηση η οποία έμεινε αναπάντητη.
Σκοτεινά σημεία
Ενα άλλο σημείο το οποίο παρέμεινε σκοτεινό, παρά τις επίμονες ερωτήσεις από έδρας αλλά και από τους συνηγόρους της πολιτικής αγωγής, ήταν το εξής: «Αφού η 17γεννήθηκε την περίοδο της χούντας, γιατί δεν υπήρξαν στόχοι που να σχετίζονται με αυτή». Οπως επίσης σκοτεινό παρέμεινε και το θέμα των περίφημων λογιστικών τετραδίων της οργάνωσης, τα οποία φέρονται να έχουν καταρτισθεί από τον ίδιο τον Κουφοντίνα. «Εχουν ακουσθεί πολλά γι’ αυτά τα τετράδια. Πολλά από αυτά είναι αυθαίρετα και εκτός πραγματικότητας», είπε. «Είστε ο συντάκτης τους;» ρώτησε ο αναπληρωτής εισαγγελέας κ. Βασ. Μαρκής. «Δεν θα σας απαντήσω», ήταν η απόκριση του Δημήτρη Κουφοντίνα, ο οποίος, όπως άλλωστε είχε προειδοποιήσει, δεν θα έμπαινε σε λεπτομέρειες. Και δεν το έκανε…