H διεθνής επιχειρηματική ειδησεογραφία των τελευταίων μηνών είναι γεμάτη από υποθέσεις επιχειρηματικών σκανδάλων. H Εnroστις ΗΠΑ, η Parmalat στην Ιταλία και πρόσφατα η πολυεθνική Adeco είναι μερικές μόνον από τις υποθέσεις που συγκλονίζουν την κοινή γνώμη και κυρίως την επενδυτική κοινότητα. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι υποθέσεις είναι πανομοιότυπες: διαπιστώθηκαν λογιστικές ατασθαλίες, κέρδη που δεν ήταν πραγματικά, παραπλανητικές συναλλαγές με φορολογικούς παράδεισους. Υπάρχει όμως ένα ακόμα κοινό στοιχείο στις υποθέσεις αυτές: Οι κρατικές υπηρεσίες εντόπισαν σε όλες τις περιπτώσεις καθυστερημένα το πρόβλημα, αλλά έδρασαν. Οι επικεφαλής των εταιρειών αυτών είναι υπόδικοι και προφυλακισμένοι.
Θα έχουν την ευκαιρία να απολογηθούν, να διατυπώσουν τα επιχειρήματά τους, ενδεχομένως να αιτιολογήσουν ορισμένες αποφάσεις που τους οδήγησαν στην καταστροφή, αλλά θα αποδοθεί δικαιοσύνη.
Στην Ελλάδα, τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συμβαίνει. Τα θέματα καλύπτονται με φιλικές διευθετήσεις, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες διασυνδέσεις και η ανάλογη πρόθεση. Το κράτος εμφανίζεται να εξαντλεί την αυστηρότητά του στους πολλούς μικρούς και ανίσχυρους. Μια μικρή παράβαση χωρίς ιδιαίτερο περιεχόμενο, μια τυπική παράβαση κανονισμών που είναι στην πραγματικότητα παράλογοι, ένας ανώνυμος πολίτης που βρέθηκε παραβάτης. Αυτό είναι το προνομιακό πεδίο για αυστηρούς ελέγχους, μεγάλες ποινές, ταλαιπωρία πολλών ετών με τεράστιο κόστος. Αυτό είναι το πεδίο στο οποίο δείχνει αυστηρότητα το ελληνικό κράτος.
Αντίθετα οι μεγάλοι και ισχυροί, οι επώνυμοι και με τις κατάλληλες γνωριμίες βρίσκουν πάντα το δρόμο που τους οδηγεί στην ατιμωρησία. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πολιτικό, ούτε καν ηθικό. Το πρόβλημα δεν είναι ότι κάποιοι ευνοούνται σκανδαλωδώς, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία ταλαιπωρείται με ένα πλέγμα παράλογων κανονισμών και διαδικασιών. Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι ότι το καθεστώς αυτό πλήττει τη λειτουργία της οικονομίας.
Οταν ένας επώνυμος ευνοείται από τον κρατικό μηχανισμό, στην πραγματικότητα, βλάπτονται όλοι οι άλλοι? κυρίως όσοι με μεγάλο κόστος είχαν αποφύγει να κάνουν τις παρανομίες που καλύπτονται. Αλλάζουν οι κανόνες του παιχνιδιού και οι νέοι κανόνες υπονομεύουν την ανάπτυξη. Δεν υπάρχει λόγος για επενδύσεις σε εξοπλισμό, τεχνολογία, ανθρώπινο δυναμικό. Αρκούν να γίνονται επενδύσεις σε επαφές και γνωριμίες.
Και ενώ αυτή είναι η πραγματικότητα, οι οικονομολόγοι προσπαθούν να την εξηγήσουν με λάθος αναλύσεις. Αναζητούν τους λόγους που δεν γίνονται ξένες επενδύσεις στο κόστος εργασίας ή στον πληθωρισμό, ενώ η αλήθεια κρύβεται στην αδιαφάνεια και τις φιλικές διευθετήσεις.
Το ελληνικό κράτος είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής προϊόντων και υπηρεσιών και αυτό προκαλεί στρεβλώσεις. H απουσία όμως αισθήματος δικαιοσύνης και ισονομίας στη λειτουργία της αγοράς, προκαλεί χειρότερες επιπτώσεις, μακροχρόνια. Αναιρεί το λόγο ύπαρξης επιχειρηματικού ανταγωνισμού.