O Γιώργος Παπανδρέου δείχνει να κινείται καθημερινά με αξιοσημείωτη ηρεμία. Είτε συσπειρώνοντας τους οπαδούς σε θορυβώδεις συγκεντρώσεις, είτε φλυαρώντας με τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον από απομακρυσμένα ελληνικά χωριά, ο υπουργός Εξωτερικών -και μέλλων ηγέτης του κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος- μοιάζει ψύχραιμος και ατάραχος. Και όμως έχει λόγους για να μην είναι. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ, που βρίσκεται στην εξουσία για 19 από τα τελευταία 22 χρόνια, θα χάσει τις εκλογές της 7ης Μαρτίου. Ως τώρα το φαινόμενο Παπανδρέου -το γεγονός ότι σε πολλούς ψηφοφόρους αρέσει μάλλον ο άνθρωπος παρά το κόμμα- δεν αρκούσε για να ανατρέψει το προβάδισμα της αντιπολίτευσης.
Βρώμικη υπόθεση
Ομολογουμένως, η διαφορά που απολάμβανε η Νέα Δημοκρατία, βυθίστηκε στις 2,5 μονάδες όταν έγινε γνωστό ότι ο κ. Παπανδρέου και όχι ο Κώστας Σημίτης θα ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ στη μάχη. Ωστόσο, οι Αλκυονίδες ημέρες του κ. Παπανδρέου αποδείχθηκαν σύντομες. Το προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας διευρύνθηκε ξανά, καθώς είδαν το φως της δημοσιότητας οι λεπτομέρειες μιας βρώμικης υπόθεσης που φαίνεται ότι συνοψίζει τις ανέντιμες πρακτικές που το ΠΑΣΟΚ απέτυχε να εξαλείψει. H αντιπολίτευση οσμίστηκε αίμα, όταν ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας, Χρ. Πάχτας εκμεταλλεύτηκε μια ήσυχη κοινοβουλευτική στιγμή για να περάσει μια τροπολογία, που επιτρέπει την οικοδόμηση θερινών κατοικιών σε μια ευαίσθητη παράκτια περιοχή της βόρειας Ελλάδας. Οταν έγινε προφανές ότι η κίνηση αυτή συνιστούσε απεχθή περίπτωση ευνοιοκρατίας, καταγγέλθηκε από τους ηγέτες του ΠΑΣΟΚ και οι ένοχοι εκλήθησαν να λογοδοτήσουν. O κ. Πάχτας παραιτήθηκε, έχοντας περιπέσει σε απόλυτη δυσμένεια, ενώ ο ίδιος και οι εννέα άλλοι βουλευτές που υποστήριξαν την τροπολογία αποκλείστηκαν από την εκλογική διαδικασία. Νέα νομοθεσία θα ανατρέψει τη διαδικασία της οικοδόμησης, αλλά η επίπτωση στις εκλογές θα παραμείνει αισθητή.
Δοκιμασία το Κυπριακό
Ο κ. Παπανδρέου έπρεπε επίσης να αντιδράσει αστραπιαία στην επιτάχυνση των διπλωματικών ελιγμών για την Κύπρο, καθοριστική για την έκβαση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, που υπήρξε το μεγαλύτερο επίτευγμά του κατά τη θητεία του ως υπουργός Εξωτερικών. Πριν από ένα μήνα, η ελληνική πλευρά του κυπριακού γρίφου απολάμβανε την ηθική της υπεροχή, αφού ο OHE κατηγόρησε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ραούφ Ντενκτάς για το ναυάγιο της τελευταίας προσπάθειας επανένωσης της νήσου. Ενώ η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση προσέβλεπε στην ένταξη στην E.E. την 1η Μαΐου και την ενίσχυση της διαπραγματευτικής της θέσης.
Αλλά στις 24 Ιανουαρίου η τουρκική πλευρά ανέκτησε την πρωτοβουλία, με την έκκλησή της για νέο γύρο διαπραγματεύσεων, χρησιμοποιώντας το σχέδιο του OHE ως «σημείο αναφοράς» και όχι ως χρονοδιάγραμμα και προωθώντας την ιδέα διεξαγωγής πρόωρου δημοψηφίσματος για ορισμένα σημεία της διευθέτησης. Σε οποιονδήποτε Ελληνα πολιτικό -ειδικά εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας- κάτι τέτοιο ακούγεται σαν παγίδα. Μπορεί να σημαίνει εγκλωβισμό σε παραχωρήσεις οδυνηρές για τους Ελληνοκύπριους -νομή της εξουσίας και χρηματικών πόρων με τους Τούρκους γείτονές τους- χωρίς δέσμευση για αποστρατιωτικοποίηση ή διακανονισμό των εσωτερικών συνόρων που οι Ελληνες επιζητούν.
Υπό το πρίσμα αυτό, τα χαρίσματα του κ. Παπανδρέου, όπως και το προσωπικό του κύρος ως μέσο απεγκλωβισμού της εξωτερικής πολιτικής, θα δοκιμαστούν εις το έπακρον. Πολιτικός ηπίων τόνων και αρχιτέκτων συναινετικών λύσεων ουδέποτε οικοδόμησε δικό του έρεισμα εξουσίας στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Αντ’ αυτού, στηρίχθηκε στην αίγλη του ονόματος, ως γιος ενός λαϊκιστή πρωθυπουργού, του Ανδρέα Παπανδρέου. Στην Ελλάδα η πολιτική είναι οικογενειακή υπόθεση. O Κώστας Καραμανλής, ηγέτης της Νέας Δημοκρατίας, είναι ανιψιός και συνονόματος ενός αξιοσέβαστου πρωθυπουργού. Οπότε, ακόμη και οι μεταρρυθμιστές φαίνεται να θεωρούν ότι ο παράγων δυναστεία βαρύνει.