Την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των φορολογουμένων και των επιχειρήσεων μέσα από σταθερούς κανόνες παιχνιδιού χωρίς ρυθμίσεις για τις ανάγκες τους προϋπολογισμού, θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση.
Οι ανορθόδοξες τακτικές που ακολούθησε το ΠΑΣΟΚ τα τελευταία χρόνια και κυρίως το 2003, προκειμένου να εκτελέσει τον προϋπολογισμό και να υλοποιήσει παράλληλα την ύστατη στιγμή υποχρεώσεις προηγούμενων χρόνων, οδήγησαν επιχειρήσεις και φορολογούμενους σε υπέρμετρη φορολόγηση. Με πρακτικές «χαριστικών» ρυθμίσεων, καθόλη τη διάρκεια της τετραετίας, και εξαγγελίες εντυπωσιασμού δίχως αντίκρισμα αναστάτωσε την αγορά, καθιστώντας παράλληλα αναξιόπιστο το φορολογικό σύστημα.
Παρά τις συνεχείς ανακοινώσεις των ιθυνόντων του οικονομικού επιτελείου για σταθερό φορολογικό περιβάλλον, η εξεύρεση πόρων με κάθε τρόπο έγινε σλόγκαν του υπουργείου Οικονομικών από τις αρχές του 2000 και είχε ως παρεπόμενο τη θέσπιση μέτρων, αναγκάζοντας περίπου 1.000.000 επιχειρήσεις να καταβάλουν επιπλέον φόρους για χρήσεις για τις οποίες ήδη είχαν φορολογηθεί. Από την άλλη πλευρά οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του υπουργείου Οικονομικών σε όσες επιχειρήσεις δεν συμμορφώνονταν με τις «προαιρετικές» ρυθμίσεις, διενεργούσαν εξαντλητικούς ελέγχους με σκοπό να καλυφθούν οι τρύπες του προϋπολογισμού.
«Χαριστικές» ρυθμίσεις
Αυτό που κατόρθωσε το ΠΑΣΟΚ ήταν να οδηγήσει σε μαρασμό χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στις στοιχειώδεις φορολογικές υποχρεώσεις τους. Το πρόβλημα καθίσταται οξύτερο δεδομένης της αδυναμίας άντλησης κεφαλαίων από την αγορά και κυρίως από το χρηματιστήριο (πριν από την κατάρρευσή του), με αποτέλεσμα να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο τραπεζικός δανεισμός. Συνέπεια των παραπάνω μεθοδεύσεων του υπουργείου Οικονομικών είναι τα ποσοστά παραβατικότητας να αυξάνονται με ρυθμό της τάξεως του 30% περίπου, ενώ δεν αποκλείεται το ποσοστό αυτό να αυξηθεί περαιτέρω δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις λειτουργούν στη λογική των «χαριστικών» ρυθμίσεων.
Πέραν πάντως της αναξιοπιστίας του φορολογικού συστήματος και των ασταθών κανόνων παιχνιδιού, το σημαντικότερο πρόβλημα που δημιουργήθηκε στην αγορά και θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση ήταν αυτό του αθέμιτου ανταγωνισμού. Και αυτό γιατί χιλιάδες επιχειρήσεις ελέγχθηκαν δύο και τρεις φορές τα τελευταία χρόνια, ενώ γειτονικές τους επιχειρήσεις δεν απασχόλησαν την εφορία περιμένοντας ευεργετικές ρυθμίσεις για να «νομιμοποιήσουν» τη φοροδιαφυγή τους.
Η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να σηκώσει το βάρος αφ’ ενός των άδειων κρατικών ταμείων, αφ’ ετέρου της ανυπαρξίας εισπρακτικού αποθέματος λόγω της αφαίμαξης που υπέστη η αγορά την τελευταία τετραετία. Αυτό καταδεικνύει και η μεταφορά των εισπράξεων του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας του 2004 στο 2003, προκειμένου να εξευρεθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια για το κλείσιμο του προϋπολογισμού του προηγούμενου έτους. Βέβαια, αυτή η διαδικασία θυμίζει την πάγια τακτική του οικονομικού επιτελείου να δανείζεται την τελευταία ημέρα του έτους από κρατικές τράπεζες για να ωραιοποιεί τα στοιχεία του δημοσίου χρέους. Με νομοθετική διάταξη που κατέθεσε προ μηνός στη Βουλή ο κ. Χριστοδουλάκης, αποστερεί από τον προϋπολογισμό του 2004 τις εισπράξεις του ΦΠΑ που θεωρείται από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων.
Με τους εξαγωγείς
Ο νέος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών θα βρεθεί αντιμέτωπος και με τους εξαγωγείς λόγω των τακτικών που ακολουθήθηκαν τα τελευταία χρόνια από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Παρά τις εξαγγελίες εντυπωσιασμού του κ. Χριστοδουλάκη για άμεση επιστροφή του Φόρου Προστιθένης Αξίας στους 15.000 εξαγωγείς, το υπουργείο Οικονομικών μέχρι σήμερα δεν έχει κινήσει τις διαδικασίες απόδοσης των χρημάτων. Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι τα χρήματα αυτά δεν υπάρχουν, σημειώνοντας ότι το συνολικό ποσό που οφείλεται στους εξαγωγείς ξεπερνά κατά πολύ τα 30 δισ. δρχ.
Η επόμενη μέρα πάντως θα πονοκεφαλιάσει το νέο οικονομικό επιτελείο, διότι εκτός από την προσπάθεια υλοποίησης των προγραμμάτων που εξαγγέλθηκαν για φορολογούμενους και επιχειρήσεις θα κληθεί να δώσει άμεσες λύσεις στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, οι οποίοι πλήττονται σημαντικά λόγω της κατάργησης αρκετών φοροαπαλλαγών.
Επίσης, η αλλαγή τους συστήματος έκπτωσης των δαπανών πλήττει σημαντικά τα μεσαία εισοδήματα, ενώ δεν εκπίπτουν πλέον οι δαπάνες για αγορά ηλεκτρονικού υπολογιστή, αγοράς και εγκατάστασης συσκευών φυσικού αερίου και δωρεάς ακινήτων στο Δημόσιο, ενώ δεν αναγνωρίζονται οι οικογενειακές δαπάνες για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την υποχρέωση καταβολής του οικογενειακού επιδόματος (θα έπρεπε να έχει καταβληθεί από την 1-1-2000) θα σηκώσει η νέα κυβέρνηση, αφού τόσα χρόνια το οικονομικό επιτελείο καθυστερούσε με διάφορους τρόπους να πληρώσει τους δικαιούχους.