H πολιτική που ακολούθησε με συστηματικότητα και συνέπεια ο πρωθυπουργός κ. K. Καραμανλής στη διάρκεια του εννεαημέρου στο Μπούργκενστοκ της Ελβετίας ήταν η μόνη ορθή: O πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Τάσσος Παπαδόπουλος, η πολιτική ηγεσία της Κύπρου στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου και ο κυπριακός λαός στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου αποφασίζουν και η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας τη στάση της ελευθέρας Κύπρου.
Ηταν η υψίστη και η πλέον υπεύθυνη απόφαση που μπορούσε να αναμείνει κανείς από την όποια ελληνική κυβέρνηση. O λόγος είναι, όπως είπε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη Βουλή, ότι οι Ελληνοκύπριοι -γιατί γι’ αυτούς θα πρέπει να ενδιαφέρεται αποκλειστικώς η ελληνική κυβέρνηση, αφού δεν είναι φιλανθρωπικό ίδρυμα, αλλά έχει ίδια συμφέροντα να υπερασπισθεί στην Κύπρο- είναι αυτοί που θα υποστούν τις συνέπειες της λύσεως ή ενός νέου αδιεξόδου του τριακονταετούς προβλήματος της νήσου.
Με πλήρη επίγνωση
Εκτιμάται ότι η απόφαση αυτή ελήφθη δίχως αμφιβολία με πλήρη επίγνωση των λεγομένων «συνεπειών», που ασφαλέστατα δεν έχουν τη μεταφυσική και κοσμογονική διάσταση, την οποία επικαλούνται όσοι υπερασπίσθηκαν ενθέρμως την πολιτική επιλύσεως του Κυπριακού, επενδύοντας πολύ περισσότερα στη «δυναμική» που θα δημιουργήσει η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση παρά στο περιεχόμενο των διατάξεων και προνοιών του σχεδίου λύσεως.
Ενώ αυτά συμβαίνουν, όμως, στο επίπεδο της πολιτικής δράσεως έχει αρχίσει μία εκστρατεία κάποιων πηγών, που υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση και ο κ. Καραμανλής προσωπικώς είναι υπέρ της υπερψηφίσεως του Σχεδίου Ανάν στο δημοψήφισμα, αλλά για κάποιον περίεργο λόγο δεν τολμά να το πει ευθέως.
Κατ’ αρχήν θα αποτελούσε έκφραση πολιτικής απρέπειας -που κάθε άλλο παρά χαρακτηρίζει τον κ. Καραμανλή και τον επί των Εξωτερικών υπουργό κ. Πέτρο Μολυβιάτη- να τοποθετηθεί υπέρ του δημοψηφίσματος, τη στιγμή κατά την οποία έκρινε ότι το Σχέδιο Ανάν περιείχε τόσα προβλήματα ώστε να μην μπορεί να υπογράψει έστω και την παραπομπή του στην ετυμηγορία του κυπριακού λαού, όπως επιμόνως ζητούσε ο κ. Κόφι Ανάν, προκειμένου να εμφανισθεί το τελικό του κείμενο ως προϊόν διαπραγματεύσεως και όχι επιδιαιτησίας.
Ουδείς ετάχθη υπέρ
Στο σημείο αυτό διαπλέκεται και η στάση του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Τάσσου Παπαδόπουλου, ο οποίος κατηγορείται για ανελαστικότητα, εν αντιθέσει με κάποια άλλα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου, που υποτίθεται ότι θα υπέγραφαν ακόμη και τη συμφωνία, εάν είχαν την ευθύνη των χειρισμών.
Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Μπούργκενστοκ παρόμοιες «πληροφορίες» διοχετεύονταν στα MME, αλλά επί της ουσίας ουδείς εκ των πολιτικών που μετείχαν στο Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου ετάχθη ευθαρσώς υπέρ της υιοθετήσεως του σχεδίου. O πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Γ. Βασιλείου, μάλιστα, που αδιαμφισβητήτως είναι υπέρ της λύσεως στη βάση της λογικής ότι η «δυναμική» της E.E. θα αμβλύνει τα προβλήματα, διευκρίνισε στους δημοσιογράφους ότι ο ίδιος δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί το σχέδιο ως έχει.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πίσω από την ομοφωνία υπάρχουν απόψεις αποκλίνουσες, διότι εκκινούν από διαφορετική στάση θεωρήσεως του κυπριακού προβλήματος και του κειμένου της προτεινομένης λύσεως. Γι’ αυτό και διοχετευόταν στους δημοσιογράφους που ήσαν έγκλειστοι στο ξενοδοχείο του Φίριγκεν, ότι η κυπριακή αντιπροσωπεία ήταν δυσαρεστημένη από τη στάση του κ. Καραμανλή.
Δεν ενεπλάκη
Αυτό σημαίνει ότι κατά την άποψή τους ο κ. Καραμανλής έπρεπε να ταχθεί υπέρ της μιας ή της άλλης απόψεως και με αυτόν τον τρόπο να διευκολυνθούν κάποιοι πολιτικοί ηγέτες της Κύπρου, οι οποίοι δεν ήθελαν να συγκρουσθούν με τον πρόεδρο κ. Παπαδόπουλο ή κάποιοι άλλοι που επιθυμούσαν να εξουδετερώσουν τους υπερμάχους της λύσεως. O κ. Καραμανλής δεν ενεπλάκη σε αυτήν τη διαδικασία -εάν ποτέ περιήλθε σε γνώση του- και έπραξε ορθότατα.
Ολα αυτά αφορούν τα ήδη διαδραματισθέντα στην Ελβετία, τα οποία ο κ. Καραμανλής και ο κ. Μολυβιάτης χειρίσθηκαν με απόλυτη επάρκεια, και τώρα τίθεται επί της ουσίας το ανύπαρκτο θέμα της στάσεως της Ελλάδος και ειδικότερα της ελληνικής κυβερνήσεως στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου.
Θα αποτελούσε πολιτική αφροσύνη, για να χρησιμοποιήσει κανείς ήπιες εκφράσεις, εάν η κυβέρνηση του κ. Καραμανλή ετάσσετο υπέρ ή κατά της υπερψηφίσεως του δημοψηφίσματος. Με άλλα λόγια εάν παρότρυνε τους Ελληνοκυπρίους να υιοθετήσουν το σχέδιο τη στιγμή κατά την οποία η ελληνική αντιπροσωπεία στο Μπούργκενστοκ, ομολόγησε ότι δεν υπήρξε συμφωνία, ή ακόμη και να το καταψηφίσουν.
Αδικη πρόνοια
Το αδιέξοδο που ανεφύη στο πολιτικό επίπεδο καλείται να λύσει ο κυπριακός λαός (οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι). Πρόκειται για μία πολιτικώς άδικη πρόνοια, αλλά αυτό προέβλεπε από την πρώτη ήδη φάση το Σχέδιο Ανάν. O κυπριακός λαός και ειδικότερα οι Ελληνοκύπριοι θα κρίνουν και θα αποφανθούν, αφού σταθμίσουν τα επιχειρήματα που θα αναπτυχθούν στον διάλογο από τους πολιτικούς ηγέτες του.
Αυτά θα συμβούν στην Κύπρο. Στην Αθήνα, ο κ. Καραμανλής πρότεινε και έγινε δεκτό από τους ηγέτες της αντιπολιτεύσεως τη σύγκλιση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. K. Στεφανόπουλο. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί με την κρίση των Σκοπίων υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Ο κ. K. Καραμανλής δήλωσε επίσης ότι η κυβέρνησή του θα τοποθετηθεί εν καιρώ, μετά την κυπριακή πολιτική ηγεσία και εκτιμάται ότι η θέση του θα είναι να εξουσιοδοτήσει πλήρως τον μόνον αρμόδιο περί του θέματος, κυπριακό ελληνισμό να αποφανθεί στο δημοψήφισμα.
Υπάρχει βέβαια μία αντίληψη, που περιφέρουν κυρίως οι Αμερικανοί και κατά την οποία θα πρέπει οι πολιτικοί να επιδεικνύουν «πολιτικό θάρρος», ή «ηγετικό χαρακτήρα», να ενεργούν με άλλα λόγια σε αντίθεση με το δημόσιο αίσθημα. Τις περισσότερες, όμως, φορές η συμβουλή αποδεικνύεται μοιραία για το μέλλον των πολιτικών που την υιοθετούν.