Πριν καλά καλά «πέσει η σκόνη» του Κυπριακού, έναν δεύτερο μεγάλο σκόπελο καλείται να ξεπεράσει από χθες η κυβέρνηση. Η απόφαση ρήξης του Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο περιλαμβάνει τη ρητή παράκληση προς την πολιτεία «να μην εκδώσει προεδρικά διατάγματα, για να μη συμπράξει στην κατάλυση της Κανονικής Τάξεως». Με τον τρόπο αυτόν ο κ. Βαρθολομαίος επιχειρεί να καταστήσει την κυβέρνηση αναπόσπαστο μέρος του εκκλησιαστικού προβλήματος, καθώς επί της ουσίας τη θέτει προ των ευθυνών της, αν επικυρώσει τις εκλογές των Μητροπολιτών Θεσσαλονίκης, Ελευθερουπόλεως και Κοζάνης τις οποίες το Φανάρι θεωρεί και επισήμως πλέον άκυρες.
Η επιλογή αυτή του Οικουμενικού Πατριάρχη ήταν αναμενόμενη για όσους γνώριζαν τη βαθύτερη διάσταση της πολύμηνης εκκλησιαστικής διένεξης. Το Φανάρι θεωρούσε και θεωρεί ότι η λεγόμενη κανονικότητα -δηλαδή οι θρησκευτικές Πράξεις- υπερτερεί των νόμων μιας χώρας, εν αντιθέσει με τον κ. Χριστόδουλο που επικαλείται όλο το τελευταίο διάστημα τον καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας, δηλαδή το νομικό πλαίσιο που ρύθμισε τις σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Θρόνου από το 1977. Το πραγματικό δίλημμα επομένως που αντιμετωπίζει από χθες η κυβέρνηση είναι αν θα «συμπράξει» με τον κ. Χριστόδουλο τηρώντας, ως οφείλει, τους νόμους της χώρας ή αν θα αναιρέσει τις μέχρι πρότινος δεσμεύσεις της επιχειρώντας έστω και τώρα να παρέμβει προκειμένου να βρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα αποκλιμάκωσης της κρίσης.
Αποφάσεις του Φαναρίου
Χρήσιμες για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος, είναι ορισμένες επεξηγήσεις στις αποφάσεις που έλαβε προχθές η Διευρυμένη Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης. Βάσει λοιπόν των ανακοινωθέντων, το Φανάρι:
Θεωρεί άκυρες τις εκλογές στις μητροπόλεις Θεσσαλονίκης, Ελευθερουπόλεως και Κοζάνης. Καθιστά δηλαδή σαφές ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει τους τρεις νέους μητροπολίτες που ήδη χειροτονεί ο κ. Χριστόδουλος.
Διακόπτει την κοινωνία με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών στη λατρεία και στη διοίκηση. Με απλά λόγια, ο κ. Βαρθολομαίος όχι μόνον δεν θα μνημονεύει και δεν θα συλλειτουργεί στο εξής με τον κ. Χριστόδουλο, αλλά παύει κάθε επίσημη επικοινωνία μαζί του, καθώς δεν τον αναγνωρίζει πλέον ως επικεφαλής της Ιεραρχίας.
Συνιστά στους αντικανονικώς εκλεγμένους να μην αναλάβουν τις επαρχίες τους, διαφορετικά θα διακοπεί και η μετ’ αυτών κοινωνία. Το τρίτο αυτό σημείο συνιστά μια ευθεία προειδοποίηση προς τους τρεις νέους μητροπολίτες ότι αν δεν υπακούσουν στις επιταγές του Φαναρίου, θα έχουν την τύχη του κ. Χριστόδουλου.
Παρακαλεί την έντιμον ελληνικήν Πολιτείαν να μην εκδώσει προεδρικά διατάγματα, για να μη συμπράξει στην κατάλυση της Κανονικής Τάξεως.
Προειδοποιεί ότι αν συνεχιστεί η «κανονική ανωμαλία» το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα αναγκαστεί να άρει την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη του 1928. Οι δύο τελευταίες αποφάσεις είναι βέβαια και οι σοβαρότερες για την πολιτική διάσταση που προσλαμβάνει η εκκλησιαστική διένεξη. Και τούτο διότι ο κ. Βαρθολομαίος πέραν του ότι επαναλαμβάνει ρητώς ότι για το Οικουμενικό Πατριαρχείο η «Κανονική Τάξη» (δηλαδή οι θρησκευτικές Πράξεις) υπερτερεί της νομιμότητας, προδικάζει και το επόμενο βήμα του σε περίπτωση που η κυβέρνηση προχωρήσει στην επικύρωση των αποφάσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπως προβλέπει ο νόμος του 1977. Η απειλή άρσης της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξης του 1928 σημαίνει με απλά λόγια ότι το Φανάρι προτίθεται να διεκδικήσει τη διοίκηση όλων τις Μητροπόλεων της Βορείου Ελλάδος, αφαιρώντας δηλαδή το δικαίωμα από τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να λειτουργεί ή και να παρευρίσκεται σε εκκλησιαστικές εκδηλώσεις πάνω από τον Πηνειό ποταμό…
Επιπροσθέτως δε καλεί και όλους τους μητροπολίτες των βορείων χωρών να μην υιοθετήσουν τις αποφάσεις της Ιεραρχίας και με τον τρόπο αυτό γεννάται το ερώτημα πώς θα λειτουργεί στο εξής ακόμη και η Διαρκής Ιερά Σύνοδος στην οποία -πλην του κ. Χριστόδουλου- μετέχουν έξι μητροπολίτες από τις βόρειες περιοχές της χώρας (που τελούν υπό το Πατριαρχείο) και έξι από τις νότιες (που βρίσκονται υπό τη στέγη της Εκκλησίας της Ελλάδος).
Για να γίνει ακόμη σαφέστερη η προειδοποίησή του αυτή, ο κ. Βαρθολομαίος άφησε να εννοηθεί ότι σε περίπτωση που ο κ. Χριστόδουλος αποπειραθεί να ενθρονίσει τους τρεις μητροπολίτες στη Β. Ελλάδα, η πράξη του αυτή θα συνιστά για τον ίδιο «εισπήδηση σε ξένο κανονικό έδαφος», γεγονός που θα επιφέρει δηλαδή την αυτόματη καθαίρεσή του. Το νόημα αυτό είχε προφανώς και η φράση που είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης για να γίνει κατανοητός στον κόσμο ο τρόπος που εκείνος αντιλαμβάνεται τις πρόσφατες επιλογές της Ιεραρχίας: «Τους δώσαμε τη διαχείριση μέρους του σπιτιού μας και τώρα θέλουν να μας πάρουν και την ιδιοκτησία του»…
Στηρίζουν Βαρθολομαίο
Ας σημειωθεί τέλος ότι τις προχθεσινές αποφάσεις της Διευρυμένης Συνόδου της Κωνσταντινούπολης συνοδεύουν και δύο πολύ σημαντικές επιστολές καθώς προέρχονται από τους Πατριάρχες Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων. Αμφότεροι οι ανώτατοι εκκλησιαστικοί άνδρες παρέχουν πλήρη στήριξη στον κ. Βαρθολομαίο προκειμένου ο τελευταίος να προβεί και σε περαιτέρω ενέργειες αν κρίνει ότι οι αποφάσεις του δεν εισακούσθηκαν είτε από τον κ. Χριστόδουλο είτε και από την ελληνική κυβέρνηση…
Κατόπιν τούτων γεννάται βέβαια το ερώτημα αν η κυβέρνηση είχε αντιληφθεί τις σοβαρότατες συνέπειες του σημερινού αδιεξόδου ή αν πιθανώς παρασύρθηκε από κάποιους που τη διαβεβαίωσαν ότι μπορεί να επιλύσει με ευκολία το εκκλησιαστικό πρόβλημα επικαλούμενη απλώς την πιστή τήρηση των νόμων. Παρεμπιπτόντως, σημειώνεται ότι τώρα μπορεί πολύ εύκολα κανείς να αντιληφθεί και τους λόγους για τους οποίους το ΠΑΣΟΚ απέφυγε την οποιαδήποτε ανάμειξή του προ της 7ης Μαρτίου αντιμετωπίζοντας την εκκλησιαστική διένεξη, όπως… ο διάολος το λιβάνι.