«Κάτι» αλλάζει στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, και κατ’ επέκτασιν στον ρόλο της Αθήνας σε διεθνές επίπεδο. H πρόσφατη επίσκεψη του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας κ. Π. Μολυβιάτη στην Ουάσιγκτον και στη Νέα Υόρκη, καθώς και η προ δύο ημερών επίσκεψη του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. P. Ζέλικ στη χώρα μας ανέδειξαν με τρόπο συμβολικό όσο και σημαντικό ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτών των σχέσεων: Ειδικότερα, έγινε λόγος για την προοπτική «στρατηγικής συνεργασίας» των δύο χωρών. Ηδη άρχισαν να καταγράφονται, μάλιστα, και συγκεκριμένες «περιοχές» όπου η εν λόγω συνεργασία μπορεί να επιτευχθεί: Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Καύκασος.
«Εχουμε εισέλθει σε μια περίοδο ωρίμασης στις σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδας», υπογραμμίζει ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών κ. Γ. Κουμουτσάκος. Είναι γνωστό ότι οι διμερείς σχέσεις για πολλά έτη κατά το παρελθόν θύμιζαν εκκρεμές, με τις ακραίες, άλλοτε θετικές και άλλοτε αρνητικές, θέσεις να δίνουν τον τόνο αυτών των σχέσεων. H κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή, όπως φάνηκε άλλωστε και από την επιλογή να είναι το ταξίδι στην Ουάσιγκτον και η συνάντηση με τον πρόεδρο Μπους, η πρώτη μετά την εκλογική της νίκη επίσκεψη του πρωθυπουργού κ. K. Καραμανλή στο εξωτερικό επιδιώκει να διαμορφώσει ένα νέο, περισσότερο ρεαλιστικό και προσαρμοσμένο στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον πλαίσιο σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωριμότητα
Επί παραδείγματι, στοιχείο της «ωριμότητας» είναι το γεγονός ότι η μεθοδευμένη προσπάθεια προώθησης της διμερούς συνεργασίας σε πολλά επίπεδα δεν αποτελεί κάποιου είδους «αντανακλαστική αντίδραση» έναντι της απότομης και έντονης ύφεσης η οποία παρατηρήθηκε τελευταία στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Αγκυρας.
Η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί να λαμβάνει «καθαρή» στάση έναντι των συμμάχων και των γειτόνων της, επιδιώκοντας να εκμεταλλευθεί τα όποια συγκριτικά πλεονεκτήματα διαθέτει εκείνη και όχι αδυναμίες ή λάθη άλλων. H θετική θέση της όσον αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, έτσι ακριβώς όπως εκδηλώθηκε, είναι ενδεικτική του νέου τρόπου σκέψης.
«Παράπλευρα» γεγονότα, όπως η συμμετοχή μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας και η άσκηση της προεδρίας σε περιφερειακούς Οργανισμούς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, βοήθησαν αναμφίβολα στο να εξέλθει από το «ελληνοκεντρικό καβούκι» της η σκέψη και ο προγραμματισμός της Αθήνας.
Τα ιδιαιτέρως θερμά λόγια του κ. Τζ. Μπους, της κ. Κοντολίζα Ράις, καθώς και οι ανάλογου χαρακτήρα επισημάνσεις του κ. Ζέλικ περί του ρόλου τον οποίο μπορεί η Ελλάδα να διαδραματίσει σήμερα, δίνουν τον τόνο των προσδοκιών της Ουάσιγκτον.
Η χώρα μας, βεβαίως, αναμένει κάτι περισσότερο από λόγια. Βρισκόμαστε σε «σημείο αφετηρίας για μια συνεργασία που θα αποσκοπεί σε συγκεκριμένα αποτελέσματα», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κ. Κουμουτσάκος. H θετική στάση των ΗΠΑ στην κατεύθυνση της διευθέτησης ιδιαιτέρου ελληνικού ενδιαφέροντος θεμάτων θα γινόταν αποδεκτή με ιδιαίτερη ικανοποίηση: ως τέτοια μπορούν να θεωρηθούν το ζήτημα των Σκοπίων, η εξέλιξη του Κυπριακού, τα ελληνοτουρκικά ή ακόμα και ειδικές επιλογές των αμερικανικών υπηρεσιών να εμφανίζουν αρνητική εικόνα επιλεκτικά για τη χώρα μας (τελευταίο παράδειγμα, η αναφορά σε προξενικό έντυπο για κίνδυνο ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ελλάδα).
Από την άλλη, η Αθήνα, που έχει και «ιδιαίτερο» ενδιαφέρον λόγω του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου, θα μπορούσε να αναλάβει πρωτοβουλίες για το Μεσανατολικό – ενδεχομένως και να φιλοξενήσει Διεθνή Διάσκεψη, για την οποία εκδήλωσαν ενδιαφέρον οι ΗΠΑ. Ή, πάλι, να αναλάβει ενεργότερο ρόλο στα Βαλκάνια και στον Καύκασο. Το τελευταίο δε, έχοντας ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και με τη Μόσχα, προς αποφυγήν δυσμενών επιπλοκών στις σχέσεις μας με τον παραδοσιακό σύμμαχο, τη Ρωσία.
Επιφυλάξεις
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Μολυβιάτης φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι η ελληνική βούληση και διάθεση εκφράζεται στη βάση ισοτιμίας, χωρίς υποστολή τυχόν επιφυλάξεών μας για ορισμένες πτυχές της πολιτικής: στο πλαίσιο αυτό, εξέφρασε μεν την υποστήριξη της Ελλάδας στην πολιτική για διάδοση της δημοκρατίας στον κόσμο, αλλά, όπως πρόσθεσε, χωρίς οι όποιες πρωτοβουλίες «να παίρνουν τη μορφή εξωτερικών επεμβάσεων».