Οι δεσμοί της Ρωσίας με το Αγιο Ορος υπήρξαν προαιώνιοι και ισχυροί, είτε την αχανή χώρα κυβερνούσαν οι τσάροι, είτε εξουσίαζαν οι μπολσεβίκοι. Για τους Ρώσους πιστούς ο Αθως λειτουργούσε ανέκαθεν ως φάρος της Ορθοδοξίας και για το Κρεμλίνο ένα αβύθιστο προγεφύρωμα στη Μεσόγειο. «Ιδιόμορφη εστία του ρωσικού πολιτισμού στα Βαλκάνια», χαρακτήριζε απόρρητο έγγραφο του ΚΚΣΕ, που δημοσιεύει σήμερα η «K» την Ιερά μονή Παντελεήμονος, ενώ οι υποψίες του Φαναρίου για μεθοδεύσεις της Μόσχας με στόχο τον εκρωσισμό του Αγίου Ορους μέσα από προσπάθειες αγοράς μοναστηριών και μαζική κάθοδο μοναχών για πληθυσμιακή αλλοίωση, είχαν προκαλέσει στο παρελθόν εντάσεις στις σχέσεις ρωσικής εκκλησίας και Ορθοδόξου Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ρώσοι μοναχοί εμφανίστηκαν στο Αγιον Ορος από τον 11ο αιώνα, αλλά ήταν λίγοι και άρχισαν να πολλαπλασιάζονται κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν το ρωσικό κράτος χρησιμοποίησε τη ρωσική εκκλησία για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Επίκεντρο της ρωσικής παρουσίας υπήρξε η Ιερά Μονή Παντελεήμονος, αλλά και η Σκήτη του Αγίου Ανδρέα στις Καρυές, όπου έφτασαν πριν την μπολσεβίκικη επανάσταση να εγκαταβιούν γύρω στους 3.500 μοναχοί, από τους 6.000 που ζούσαν στο Αγιον Ορος.
Βεβαίως η Μόσχα, όπως φαίνεται και από το έγγραφο του ΚΚΣΕ που καταχωρίζει στο βιβλίο του «αρχειογραφικά της ιστορίας της Ρωσίας» ο πρώην πολιτικός διοικητής του Αγίου Ορους κ. Κώστας Παπουλίδης, δεν ενδιαφερόταν τόσο για τη θρησκευτική διάσταση του ρωσικού μοναστηριού όσο για την πολιτιστική και αυτή υπό το πρίσμα της διατήρησης της στρατηγικής για την σοβιετική παρουσία στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο πρόσβασης στο ακρωτήρι του Αθω.