Το διπλωματικό θρίλερ των τελευταίων εβδομάδων γύρω από την απαντητική δήλωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία προσδίδει ιδιαίτερη επικαιρότητα στις συναντήσεις που θα έχει ο K. Καραμανλής με τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό της Γαλλίας, Ζακ Σιράκ και Ντομινίκ ντε Βιλπέν, στο Παρίσι, την ερχόμενη Παρασκευή.
Ο ρόλος της Γαλλίας στην ανάδειξη του «προβλήματος Τουρκία» μετά την προσβλητική -όχι μόνο για την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση- δήλωση της Αγκυρας, στις 29 Ιουλίου, υπήρξε αναμφίβολα πρωταγωνιστικός. Ωστόσο, οι ελιγμοί της γαλλικής διπλωματίας έδρασαν, τρόπον τινά, σαν «σκωτσέζικο ντους» για Αθήνα και Λευκωσία. H αρχική, τολμηρή τοποθέτηση του Βιλπέν υπέρ της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας τροφοδότησε πολλές ελπίδες. Αλλά το κοινό γαλλοβρετανικό σχέδιο, που παρέπεμψε στις ελληνικές καλένδες την αναγνώριση, συνδέοντάς την με την ένταξη της Τουρκίας στην E.E. (δηλαδή, σε 10-15 χρόνια, στην καλύτερη των περιπτώσεων) αποτέλεσε για πολλούς ανώμαλη προσγείωση.
Δυσμενέστερες εντυπώσεις άφησαν οι δηλώσεις του Γάλλου πρεσβευτή στη Λευκωσία, κ. Αντελέν ντε λα Τουρντιπέν, ότι η Κύπρος οφείλει να αποδεχθεί το γαλλοβρετανικό σχέδιο και να εμπιστευθεί την Ενωση, «διαφορετικά δεν έχει λόγο να είναι μέλος της λέσχης». Βεβαίως, ο Γάλλος διπλωμάτης είχε κάποιο δίκιο όταν υποστήριζε ότι το Παρίσι «δεν μπορεί να είναι πιο φιλοκυπριακό από τους ίδιους τους Κύπριους», υπονοώντας ότι η τοποθέτηση Βιλπέν έγινε δεκτή με σκεπτικισμό σε Αθήνα και Λευκωσία, που εμφανίστηκαν απρόθυμες να εκμεταλλευθούν τα νέα, ευνοϊκότερα δεδομένα για το Κυπριακό μετά το γαλλικό και το ολλανδικό «όχι» στα δημοψηφίσματα για το Ευρωσύνταγμα.
Επιπλέον, είναι γεγονός ότι η γαλλική παρέμβαση ήταν εκείνη που επανέφερε το Κυπριακό στην πρώτη γραμμή του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, βγάζοντάς το από την «κατάψυξη» όπου είχε τοποθετηθεί μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκυπρίους.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ελληνας πρωθυπουργός θα έχει τη δυνατότητα να διαπιστώσει από πρώτο χέρι τον αυξανόμενο σκεπτικισμό των γαλλικών ελίτ έναντι της τουρκικής υποψηφιότητας. H δικαστική δίωξη του διάσημου Τούρκου συγγραφέα Οχράν Παμούκ για τις θαρραλέες δηλώσεις του εναντίον των διωγμών Κούρδων και Αρμενίων επιβεβαίωσε, για πολλούς στο Παρίσι, ότι το μέγα εμπόδιο στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας δεν είναι το Κυπριακό, αλλά το Κουρδικό. Δεδομένων των δυσμενών, για την Αγκυρα, εξελίξεων στο Ιράκ, με τη δημιουργία αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου, ο «εξευρωπαϊσμός» της Τουρκίας στην αντιμετώπιση των άλυτων εθνοτικών της προβλημάτων εμφανίζεται ως έργο εξίσου δύσκολο με τον τετραγωνισμό του κύκλου.
Συντονισμός Σιράκ – Μέρκελ
Ανεξάρτητα αν η επίκληση των τεράστιων δημοκρατικών ελλειμμάτων της Τουρκίας είναι προσχηματική, γεγονός παραμένει ότι οι τροχιές της Αγκυρας και ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο ασύμβατες. Ηδη η Αυστρία ζήτησε, στο Συμβούλιο Μονίμων Αντιπροσώπων της Ενωσης, να μείνει ανοιχτή, μετά την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, η προοπτική μιας «ειδικής σχέσης» με την Τουρκία αντί της πλήρους ένταξης, σύμφωνα με τη γνωστή φόρμουλα της Αγκελα Μέρκελ.
Σημειώνεται ότι η τελευταία, που είναι πολύ πιθανό να αναδειχθεί καγκελάριος της Γερμανίας από τις σημερινές εκλογές, συναντήθηκε στο Παρίσι με τον Γάλλο πρόεδρο, Ζακ Σιράκ, προτού στείλει στους ηγέτες των κρατών-μελών της Ενωσης τη γνωστή επιστολή για το θέμα της Τουρκίας, η οποία μεταφράζεται στο Παρίσι ως ισχυρότατη δέσμευση εναντίον της πλήρους ένταξης. H αίσθηση ενός ανομολόγητου συντονισμού Σιράκ – Μέρκελ ενισχύεται από το γεγονός ότι η Γαλλία διαμηνύει σε κάθε ευκαιρία ότι οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία θα είναι «ανοιχτές» και ότι το όποιο αποτέλεσμα θα υποβληθεί στην κρίση των Γάλλων ψηφοφόρων με δημοψήφισμα.
Γιουροφάιτερ εναντίον F-16
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται, από πλευράς γαλλικής διπλωματίας, στην κοινή, ελληνογαλλική διακήρυξη υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στα πεδία της ασφάλειας και της άμυνας, η οποία αναμένεται να συνυπογραφεί κατά την επίσκεψη του κ. Καραμανλή στο Παρίσι. Στο πεδίο αυτό εντάσσεται και το ακανθώδες ζήτημα των αγορών μαχητικών αεροπλάνων από την ελληνική, πολεμική αεροπορία.
Η γαλλική πλευρά δεν κρύβει τη δυσφορία της για τη επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να προμηθευθεί αμερικανικά F-16 αντί των γαλλικών Ραφάλ ή έστω των ευρωπαϊκών Γιουροφάιτερ, θεωρώντας ότι δεν πρόκειται κυρίως για οικονομικο-τεχνικό, αλλά για πολιτικό ζήτημα. «H Μπόινγκ δεν θα είχε καμία τύχη απέναντι στον ανταγωνισμό των Ερμπάς, αν δεν την έσωζαν οι παραγγελίες του αμερικανικού Πενταγώνου. Εμείς, οι Ευρωπαίοι, δεν μπορούμε να μιλάμε για αμυντική ολοκλήρωση, αν δεν στηρίζουμε τις δικές μας βιομηχανίες», υποστηρίζεται σχετικά. Πρέπει να αναμένεται ότι ο κ. Καραμανλής θα γίνει δέκτης φορτικών προτάσεων για προμήθεια ευρωπαϊκών αεροσκαφών στις επόμενες αγορές της Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίες δεν έχουν μεν αποφασισθεί ακόμη, πλην ευρέως αναμένονται.
Στις συνομιλίες των Παρισίων αναμένεται να εξετασθεί και το αδιέξοδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναφορικά με το Ευρωσύνταγμα. H Γαλλία προσανατολίζεται να προτείνει (για ευνόητους λόγους, μετά το πέρας της βρετανικής προεδρίας) μια τροποποιημένη συνθήκη, από την οποία θα έχουν αφαιρεθεί τα πλέον αμφιλεγόμενα τμήματα του αρχικού σχεδίου (κεφάλαια B και Γ), αφήνοντας το σχετικά ανώδυνο πρώτο μέρος, που αφορά στις θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Το Παρίσι θα ήθελε το τροποποιημένο σχέδιο να υποβληθεί σε σχεδόν ταυτόχρονη επικύρωση από όλες τις χώρες-μέλη (είτε μέσω δημοψηφισμάτων είτε μέσω κοινοβουλίων), π.χ. εντός ενός τριημέρου, ώστε να μην επηρρεαστεί και πάλι η ψήφος των Ευρωπαίων από την εσωτερική πολιτική διαμάχη σε κάθε χώρα-μέλος.