Αίσια έκβαση, ύστερα από πολλές περιπέτειες, είχε τελικά χθες η μακρά περιπέτεια της απάντησης που θα δώσει η Ευρωπαϊκή Ενωση στην άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Παράλληλα, με απόλυτα ικανοποιητικό τρόπο σε ό,τι αφορά Ελλάδα και Κύπρο, διαμορφώθηκαν και τα νομικά κείμενα του διαπραγματευτικού πλαισίου που θα ορίσει την πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη στα χρόνια που έρχονται. Χαρακτηριστική της ικανοποίησης της ελληνικής πλευράς είναι η δήλωση του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών κ. Γ. Κουμουτσάκου, ο οποίος σημείωσε ότι «η αντιδήλωση της E.E. συνιστά είδος ληξιαρχικής πράξης γέννησης της de facto αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Ταυτόχρονα έχουν τεθεί στέρεες βάσεις και για την de jure αναγνώρισή της».
Το κείμενο της απάντησης, όπως διαμορφώθηκε ύστερα από έναν τελικό μαραθώνιο διαπραγματεύσεων στις οποίες, θα πρέπει να ειπωθεί, καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε ο Ελληνας μόνιμος αντιπρόσωπος Βασίλης Κασκαρέλης, καλύπτει ουσιαστικά το σύνολο των ελληνικών και κυπριακών απαιτήσεων. Επισήμως, σημειώνεται το κείμενο θα εγκριθεί από τις κυβερνήσεις σήμερα.
Πιο συγκεκριμένα, τονίζεται ότι η τουρκική δήλωση περί μη αναγνώρισης της Κύπρου είναι μονομερής και χωρίς νομική ισχύ και υπογραμμίζεται ότι η E.E. αναγνωρίζει μόνον την Κυπριακή Δημοκρατία. Κυρίως, δε, για πρώτη φορά σε κοινοτικό έγγραφο διατυπώνεται ρητώς η διπλή απαίτηση για επίσημη αναγνώριση της Κύπρου από την Τουρκία και δη κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, καθώς και για ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας – Κύπρου «το ταχύτερο δυνατόν».
Επιπλέον, όπως είναι γνωστό επιβάλλεται η πλήρης εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης E.E. – Τουρκίας (συμπεριλαμβανομένης της προσέγγισης πλοίων υπό κυπριακή σημαία σε τουρκικά λιμάνια), με διαρκή επιτήρηση και αξιολόγηση της όποιας προόδου εντός του 2006, υπό την απειλή ευρύτερων συνεπειών στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσής της. Τέλος, προβλέπεται για όλα αυτά τα θέματα αξιολόγηση της προόδου της Αγκυρας το 2006, ενώ είναι σημαντικό ότι ιδιαίτερα αποδυναμωμένη και πλήρως αποσυνδεδεμένη από το θέμα της αναγνώρισης έμεινε η υπόμνηση περί επίλυσης του Κυπριακού μέσω ΟΗΕ.
Ετσι, η αρχική βρετανική απόπειρα να συνδεθούν άμεσα η αναγνώριση με μια επίλυση του Κυπριακού μέσω OHE στο τελικό κείμενο, η διασύνδεση αυτή δεν υφίσταται, καθώς οι δύο παράγραφοι έχουν αποσυνδεθεί πλήρως αφού μεταξύ τους έχει παρεμβληθεί άλλη, ενώ και η διατύπωση της επίμαχης παραγράφου περί επίλυσης του Κυπριακού έχει μεταβληθεί κατά τρόπο ουσιαστικό. Αντί του αρχικού «Στο πλαίσιο αυτό» (σ.σ. της αναγνώρισης) χρησιμοποιείται τώρα το σαφώς γενικότερο «στο πλαίσιο της παρούσας διακήρυξης».
Σχετικά, τέλος, με το κείμενο του διαπραγματευτικού πλαισίου, αυτό «έκλεισε» οριστικά σε ό,τι αφορά Ελλάδα και Κύπρο, με ένταξη στις αντίστοιχες παραγράφους όλων των προνοιών και διατυπώσεων που έχουν ζητήσει Αθήνα και Λευκωσία, από την απαίτηση καλής και κυρίως ειρηνικής συμπεριφοράς της Αγκυρας, μέχρι τη συγκεκριμένη παραπομπή σε σειρά παλαιοτέρων ευνοϊκών αποφάσεων και εκθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κυβερνήσεων για διάφορα επιμέρους ζητήματα.
Συνολικά, το κείμενο αυτό παραμένει υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των «25», κυρίως λόγω της απαίτησης της Αυστρίας και ώς έναν βαθμό της Γαλλίας να επισημαίνεται πως η τελική ένταξη της Τουρκίας στην E.E. παραμένει αβέβαιη. Ομως το σημαντικό για Αθήνα και Λευκωσία είναι ότι τα «δικά τους» σκέλη του πλαισίου δεν θα θιγούν σε αυτές τις, ιδιαίτερα δύσκολες, διαπραγματεύσεις που οφείλουν να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 3 Οκτωβρίου.