H εφαρμογή της Τελωνειακής Ενωσης E.E. – Τουρκίας και έναντι της Κύπρου και συνολικότερα, η ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία, θα αποτελέσουν κρίσιμα συστατικά της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, για την έκβαση της οποίας ουδεμία εγγύηση παρέχεται στην Αγκυρα. Αυτά, μεταξύ πολλών άλλων, επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Ενωση στην Αγκυρα, με το κείμενο του Διαπραγματευτικού Πλαισίου, του θεμελιώδους οδηγού που θα καθορίσει την πορεία της Τουρκίας σε όλα τα χρόνια των διαπραγματεύσεων, οι οποίες, σημειώνει το ίδιο κείμενο, είναι «ανοιχτές» και «χωρίς καμία εγγύηση ως προς το αποτέλεσμά τους».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, το κείμενο του Διαπραγματευτικού Πλαισίου, που συνολικά αριθμεί έξι σελίδες, περιλαμβάνει μεταξύ των «αρχών που διέπουν τις διαπραγματεύσεις», την υποχρέωση πλήρους εφαρμογής των προνοιών της Τελωνειακής Ενωσης, αλλά και την «επίτευξη προόδου στην ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων της Τουρκίας με όλα τα κράτη-μέλη της E.E., συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας». Μάλιστα, στο κείμενο της σύντομης παρουσίασης, που θα κάνει στην τελετή έναρξης των διαπραγματεύσεων την προσεχή Δευτέρα, ο προεδρεύων του Συμβουλίου της E.E., Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο, το θέμα της Τελωνειακής Ενωσης τονίζεται με ιδιαίτερη έμφαση. Στο σχέδιο του κειμένου αναφέρεται ότι «η παρακολούθηση των δεσμεύσεών σας (της Τουρκίας) θα αποτελέσει στοιχείο-κλειδί της λήψης των απαραίτητων αποφάσεων για τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων» και σημειώνεται ότι «ιδιαίτερη προσοχή» θα δοθεί στην εφαρμογή της Τελωνειακής Ενωσης και για την Κύπρο, «για την οποία η θέση της E.E. παρουσιάσθηκε στη δήλωση της 20ής Σεπτεμβρίου 2005», με άλλα λόγια την απάντηση που έδωσε η Ενωση στην τουρκική άρνηση αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Υποχρεώσεις
Περί πλήρους διπλωματικής αναγνώρισης της Κύπρου από την Τουρκία δεν γίνεται λόγος στα κείμενα, όμως σε αμφότερα επισημαίνεται ότι οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν σε διακυβερνητικό πλαίσιο, με άλλα λόγια ότι η Τουρκία θα διαπραγματευθεί με όλα τα κράτη-μέλη, της Κύπρου μη εξαιρουμένης. Πέραν αυτών, στο Διαπραγματευτικό Πλαίσιο σημειώνονται ως υποχρεώσεις της Τουρκίας, όχι μόνο ο πλήρης εκδημοκρατισμός και κοινωνικός και οικονομικός εκσυγχρονισμός της, αλλά και η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας και η ειρηνική επίλυση «συνοριακών διαφορών που εκκρεμούν», με υπαγωγή, «εφ’ όσον απαιτηθεί» -τέτοιων διαφορών- στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αναμένεται επίσης από την Τουρκία να συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, αλλά και να πάψει να προβάλλει εμπόδια στη συμμετοχή της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς, κάτι που αποτελεί μια πάγια συνήθεια της Αγκυρας.
Γαλλία και Αυστρία
Το κείμενο του Πλαισίου, θα πρέπει να σημειωθεί, παραμένει ακόμα υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των «25» αν και τα ανωτέρω έχουν ήδη ενταχθεί σε αυτό οριστικά και δεν πρόκειται να μεταβληθούν. H εκκρεμότητα αφορά την ακριβή διατύπωση των αμφιβολιών και ενστάσεων που έχουν εκφράσει τους τελευταίους μήνες ορισμένα κράτη-μέλη, κυρίως δε η Γαλλία και η Αυστρία, για το επιθυμητό της τελικής προσχώρησης της Τουρκίας στην E.E. Ετσι, αναφέρεται μεν, όπως και στην απόφαση που ελήφθη τον περασμένο Δεκέμβριο για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ότι η διαδικασία είναι «ανοιχτή» και ότι η E.E. δεν παρέχει καμία εγγύηση ως προς την επιτυχή κατάληξή της, όμως σοβαρό πρόβλημα έχει προκαλέσει η εμμονή της Βιέννης να προστεθεί και μια άλλη επισήμανση που είχαν κάνει τότε οι «25»: ότι ανεξαρτήτως της έκβασης των διαπραγματεύσεων αυτών, η προσχώρηση της Τουρκίας θα εξαρτηθεί και από τη «δυνατότητα της Ενωσης να απορροφήσει την Τουρκία».
Αυτή όμως είναι μια υπόμνηση ήδη καταγεγραμμένης θέσης της Ενωσης που, για τη βρετανική προεδρία και άλλους, θα αποτελούσε, εάν εντασσόταν στο Πλαίσιο, μια… «πρόκληση» έναντι της Αγκυρας. Το θέμα θα συζητηθεί και πάλι αύριο, στην τακτική συνεδρίαση των Μονίμων Αντιπροσώπων των «25» στις Βρυξέλλες, με την ελπίδα ότι θα καταστεί δυνατόν να υπάρξει μεταξύ τους συμφωνία πριν από την την 3η Οκτωβρίου, καθώς χωρίς ομόφωνη απόφαση για το Πλαίσιο, οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να αρχίσουν.
Εν τω μεταξύ, στη Λευκωσία ο επίτροπος για τις μεταφορές Ζακ Μπαρό προειδοποίησε την Αγκυρα ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της μπορούν να μπλοκαριστούν αν δεν επιτρέψει τη χρήση των αεροδρομίων και των λιμανιών της σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη.