Επίσκεψη «καλών προθέσεων» αλλά και ιδιαίτερου ρίσκου είναι αυτή που σχεδιάζει να πραγματοποιήσει σε περίπου έναν μήνα από σήμερα ο πρωθυπουργός κ. K. Καραμανλής στην Τουρκία.
«Δεν θα πρέπει να περιμένουμε θεαματικά πράγματα από αυτό το ταξίδι», επισημαίνει χαρακτηριστικά διπλωματική πηγή. «Θέλουμε να δείξουμε για ακόμη μία φορά ότι επιθυμία μας είναι να διατηρήσουμε το καλό κλίμα, να συνεχίσουμε την προσπάθεια για εξομάλυνση των διμερών σχέσεων» προσθέτει η ίδια πηγή, κάνοντας χρήση του παραδείγματος του ποδηλάτου: «Πρέπει να συνεχίσεις να κάνεις πετάλι προκειμένου το ποδήλατο να μη σταματήσει την πορεία του και να αποφύγεις την πτώση».
Κάτι ανάλογο είχε ειπωθεί μερικούς μήνες πριν, όταν ταξίδεψε στην Αγκυρα ο υπουργός Εξωτερικών κ. Π. Μολυβιάτης. Τότε, όμως, αποδείχθηκε ότι η «λογική του ποδηλάτου» υιοθετήθηκε και από το τουρκικό κατεστημένο, με την πρόκληση επεισοδίου στην περιοχή των Ιμίων – στάση διόλου κολακευτική για τον επίσημο προσκεκλημένο της τουρκικής κυβέρνησης. Το χειρότερο είναι δε, ότι η Αγκυρα εξακολουθεί μέχρι σήμερα να υποστηρίζει ότι δεν ευθύνεται για εκείνο το περιστατικό. Ολα ξεκίνησαν, ισχυρίζονται στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, από την απόφαση Ελληνα ψαρά να προσεγγίσει την περιοχή. H Τουρκία υποστηρίζει ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η περιοχή των Ιμίων (Καρντάκ τα ονομάζουν) είναι περίπου «νεκρή ζώνη», στην οποία δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν Ελληνες. Στηρίζουν μάλιστα τη στάση τους αυτή, όχι μόνο στον ισχυρισμό τους περί «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, αλλά και στο περιεχόμενο της συμφωνίας βάσει της οποίας επήλθε αποκλιμάκωση της μεγάλης έντασης του 1996 («no men, no ships, no flags» – «όχι άνθρωποι, όχι πλοία, όχι σημαίες»).
Τι θα συμβεί, λοιπόν, στην περίπτωση κατά την οποία το «δελτίο αλιείας» προβλέψει για τις ημέρες της επισκέψεως Καραμανλή πως στο συγκεκριμένο σημείο του Αιγαίου θα έχει καλή ψαριά; ‘Η θα πρέπει όλοι να ελπίζουν στην… κακοκαιρία;
Στο μεταξύ, όπως φαίνεται και από τα σε ισχύ επίσημα τουρκικά έγγραφα, η Αγκυρα δεν έχει αλλάξει στάση και εξακολουθεί: Πρώτον, να μην αναγνωρίζει ως εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδας την περιοχή μεταξύ των 6 και 12 μιλίων, δεύτερον, να θέτει ζήτημα «καταπάτησης των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας στη Θράκη», τρίτον, να εγείρει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νήσων του ανατολικού Αιγαίου και τέταρτον, να συντηρεί την απειλή πολέμου (casus belli) εναντίον της Ελλάδας, στην περίπτωση κατά την οποία, κάνοντας χρήση του δικαιώματός της από το Δίκαιο της Θάλασσας, η χώρα μας αποφασίσει να επεκτείνει το εύρος των χωρικών υδάτων πέραν των 6 μιλίων.
«Κάτι τέτοιο είναι απολύτως μη αποδεκτό από την Τουρκία» τονίζει η Αγκυρα, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι εάν υλοποιηθούν τα ελληνικά σχέδια, το Αιγαίο θα μετατραπεί σε «κλειστή ελληνική θάλασσα». Ετσι, διατηρείται σε ισχύ παλαιότερο σχετικό ψήφισμα της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για χρήση στρατιωτικής βίας, ώστε να αποτραπούν τα ελληνικά σχέδια.
Το casus belli
Ωστόσο, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο πως στην Αγκυρα, το τελευταίο διάστημα, έχει για δεύτερη φορά ανοίξει μία περίεργη, πλην όμως δημόσια, συζήτηση για το casus belli. Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη Μολυβιάτη και πρωταγωνιστή τότε τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου κ. Ανρίτς είχε διατυπωθεί η σκέψη της άρσης της απειλής. Τώρα, με αφορμή συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, στον τουρκικό Τύπο δημοσιεύθηκαν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες η Αγκυρα θα μπορούσε να «δει» άρση του ψηφίσματος, σε αντάλλαγμα άρσης ψηφισμάτων της ελληνικής Βουλής για θέματα όπως η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων…
Η προσπάθεια διασύνδεσης άσχετων μεταξύ τους ζητημάτων και, κυρίως, το εκ νέου άνοιγμα σχετικής συζήτησης στη γείτονα χώρα, είναι άκομψη αλλά και δηλωτική του προβληματισμού που υπάρχει εκεί. Εντός αυτού του περιβάλλοντος στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σημειώνουν ότι ως προς την τουρκική συμπεριφορά και για το αμέσως προσεχές διάστημα «δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις». Σχετικά μιλώντας προχθές ο εκπρόσωπος του υπουργείου, κ. Γ. Κουμουτσάκος, σημείωνε ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πίστεψε ούτε περίμενε ότι «πρακτικές δεκαετιών θα μπορούσαν να μεταβληθούν και μάλιστα ριζικά την 4η Οκτωβρίου, αμέσως μετά την υπογραφή ή την τυπική έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων».