Τα ασφαλιστικά ταμεία πρέπει με μεγάλη προσοχή να διαχειρίζονται και να επενδύουν τα κεφάλαια των ασφαλισμένων. Η φράση αυτή θα θεωρηθεί κοινοτοπία, αν την εκστομίσει οποιοσδήποτε. Είναι σημαντική όταν λέγεται από τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών. Αναδεικνύεται σε μήνυμα ιδιαίτερης σημασίας όταν λέγεται από τον Γιώργο Αλογοσκούφη, δύο μέρες πριν από την κρίσιμη γενική συνέλευση της Εθνικής Τράπεζας με αντικείμενο την επερχόμενη αύξηση κεφαλαίου που έχει προγραμματιστεί για την αγορά της τουρκικής Finans Bank.
O κ. Γιώργος Αλογοσκούφης προσθέτει ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν πρέπει να αυξήσουν το ρίσκο που έχουν αναλάβει στο χρηματιστήριο. Τα ταμεία να κάνουν ό,τι είναι προς το συμφέρον των ασφαλισμένων, προσθέτει με έμφαση. Πρέπει να σεβαστούν τα κεφάλαια που διαθέτουν και τα όρια που επιτρέπεται να επενδύσουν σε μετοχές γενικώς, αλλά και σε συγκεκριμένη μετοχή ειδικότερα, όπως είναι στην περίπτωση αυτή της Εθνικής.
Οχι μεγαλύτερο ρίσκο
Ο υπουργός είναι κατηγορηματικός όσον αφορά τη συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής: «Δεν θα επιτρέψω ούτε να δανειστούν τα ασφαλιστικά ταμεία ούτε να υπερβούν τα όρια που επιτρέπεται να επενδύουν σε μετοχές, αναλαμβάνοντας μεγαλύτερο ρίσκο. Ούτε βέβαια να πωλήσουν κρατικά ομόλογα για να επενδύσουν σε μετοχές».
Η συζήτηση γίνεται στον έκτο όροφο του υπουργείου Οικονομίας, στο κτίριο της πλατείας Συντάγματος, απέναντι από τη Βουλή. Καθώς ο ήλιος δύει, στο άνετο γραφείο του υπουργού αλλάζουν τα χρώματα. Το σκληρό, άπλετο φως της μέρας μεταλλάσσεται σε ήπιες αποχρώσεις. Ο Γιώργος Αλογοσκούφης παραμένει σαφής. Κρατάει αποστάσεις από όλα τα μεγάλα deal του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Δεν θέλω να ξέρω λεπτομέρειες, επισημαίνει, όλοι θα κριθούν από το αποτέλεσμα και είναι βέβαιον ότι θα ασκήσω τα δικαιώματα που έχω ως μέτοχος των οργανισμών αυτών. Δεν θέλω να έχω εμπλοκή στη διοίκηση των μεγάλων οργανισμών, διευκρινίζει, επιμένοντας να κρατάει αποστάσεις. Οπως ακριβώς έκανε και στην περίπτωση εξαγοράς της Γερμανός από την Cosmote. Θα κριθούν όλοι από τα αποτελέσματα, επιμένει.
Τα ασφαλιστικά ταμεία, μεθαύριο στη γενική συνέλευση της Εθνικής, θα ψηφίσουν υπέρ της αύξησης κεφαλαίου της τράπεζας. Παράλληλα, τα περισσότερα από αυτά αδυνατούν να συμμετέχουν στην αύξηση αυτή, είτε γιατί δεν διαθέτουν τα αναγκαία κεφάλαια είτε γιατί έχουν καλύψει το όριο των χαρτοφυλακίων τους, που επιτρέπεται να επενδύσουν σε μετοχές. Το ερώτημα είναι ποια θα είναι η συνέχεια. Τι θα γίνει με τη μετοχική σύνθεση της Εθνικής; Ο υπουργός Οικονομίας δεν διστάζει: «Να αυξηθεί το ποσοστό των ξένων θεσμικών. Να γίνει εισαγωγή φρέσκων κεφαλαίων στη χώρα. Αυτό δεν θέλουμε;». Το μήνυμα του υπουργού Οικονομίας είναι σαφές: Πρέπει να μοιράσουμε το ρίσκο των Βαλκανίων που αναλαμβάνει η χώρα. Να προσελκύσουμε διεθνές κεφάλαιο στην περιοχή, να αποκτήσουμε συμμάχους που θα αναλαμβάνουν κινδύνους μαζί μας. Θεωρεί ότι είναι πολύ μεγάλο το βάρος για να το σηκώσει μόνον η ελληνική οικονομία.
Στην Εμπορική
Σε παρόμοιο μήκος κύματος είναι και οι άλλες κινήσεις του υπουργού Οικονομίας, όσον αφορά τις τράπεζες. Εχει δηλώσει στο παρελθόν ξεκάθαρα ότι προσβλέπει στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στην τραπεζική αγορά. Γι’ αυτό επιθυμεί την είσοδο νέων τραπεζικών οργανισμών στην ελληνική αγορά. Και θα έχει την ευκαιρία αυτή, με τη διάθεση του ποσοστού που διαθέτει το Δημόσιο στην Εμπορική Τράπεζα. Αφού κλείνει με καθυστέρηση ίσως, αλλά οπωσδήποτε με επιτυχία, το θέμα του ασφαλιστικού στην τράπεζα, τον Ιούνιο θα ανακοινώσει τις διαδικασίες που αφορούν την πώληση της τράπεζας. Θεωρείται βέβαιο ότι θα εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από ελληνικούς τραπεζικούς ομίλους, αλλά είναι επίσης βέβαιο ότι η πρώτη προτίμηση της κυβέρνησης είναι να υπάρξει «νέο αίμα» στην τραπεζική αγορά.
Γι’ αυτό, το κυβερνητικό σχέδιο είναι να δοθεί το δικαίωμα στην Credit Agricole, που είναι ήδη μέτοχος στην Εμπορική, να κάνει την πρώτη προσφορά. Βέβαια, αν στη συνέχεια εμφανιστεί κάποιος υποψήφιος που προσφέρει υψηλότερη τιμή, η γαλλική τράπεζα πρέπει να καλύψει την προσφορά αυτή, να αυξήσει την πρότασή της. Αν δεν θέλει να πληρώσει το τίμημα αυτό, να αποδεχθεί να πωλήσει το ποσοστό που έχει, μαζί με το ελληνικό Δημόσιο στην ίδια τιμή, στον αγοραστή που προσφέρει τα περισσότερα. Η βασική ιδέα είναι η Εμπορική να οδηγηθεί σε ένα βασικό μέτοχο, ο οποίος να έχει τη θέληση αλλά και την ευχέρεια να την αναπτύξει. Η υλοποίηση όμως της ιδέας αυτής προϋποθέτει και τη συνεργασία του γαλλικού ομίλου…
Ο κ. Αλογοσκούφης φέρεται αποφασισμένος να εντείνει τον ανταγωνισμό στην τραπεζική αγορά, προκειμένου να περιοριστεί το περιθώριο επιτοκίου στην αγορά. Θεωρεί μάλιστα ότι η πτώση των τραπεζικών μετοχών τις τελευταίες ημέρες οφείλεται στην εκτίμηση της αγοράς ότι τα περιθώρια μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων περιορίζονται και στην ελληνική αγορά. Η εκτίμηση αυτή προκύπτει και από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των ελληνικών τραπεζών.
Ηδη με τη δραστηριοποίηση της Αγροτικής Τράπεζας και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (Τ.Τ.), ο ανταγωνισμός έχει αυξηθεί. Με την επικείμενη εισαγωγή του Τ.Τ. στο Χρηματιστήριο, η τραπεζική αγορά θα αποκτήσει έναν επιπλέον δραστήριο παίκτη που είναι αποτελεσματικότερος απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Η ένταση του ανταγωνισμού, η εξαφάνιση του ολιγοπωλίου των τραπεζών είναι μια σταθερή ανησυχία του Γ. Αλογοσκούφη. Τώρα, δείχνει περισσότερο σίγουρος ότι θα πετύχει τον στόχο του: Ενα τραπεζικό σύστημα που λειτουργεί σε συνθήκες εντονότερου ανταγωνισμού.
Αλλαγές στη φορολογία
Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι διατεθειμένος να κάνει αλλαγές και στη φορολογία. Να καταργήσει φορολογικές ρυθμίσεις που «δεν έχουν νόημα». Οπως, για παράδειγμα, την παράλογη ρύθμιση που προβλέπει ότι όταν αγοράζουν ομόλογα οι Ελληνες πολίτες πληρώνουν φόρο επί του τόκου που εισπράττουν, ενώ όταν τα ίδια ομόλογα αγοράζονται από τους ξένους είναι αφορολόγητα. Είναι προφανές ότι όλες οι τράπεζες, ελληνικές και ξένες, φροντίζουν να αγοράζουν ομόλογα ως «ξένοι», ακόμα και αν οι πελάτες τους είναι Ελληνες.
Παρόμοια είναι η κατάσταση που αφορά τη διαχείριση κεφαλαίων για το λεγόμενο private banking, δηλαδή τη διαχείριση κεφαλαίων για εύπορους πελάτες των τραπεζών. Ολες σχεδόν οι ελληνικές τράπεζες έχουν δημιουργήσει θυγατρικές σε φορολογικούς παραδείσους (Channel Islands, Λουξεμβούργο, Λονδίνο) και προσφέρουν αφορολόγητες υπηρεσίες διαχείρισης κεφαλαίων, ενώ τις δαπάνες που εκπίπτουν από τη φορολογία τις χρεώνουν στις «ελληνικές» εταιρείες.
Στις περιπτώσεις αυτές ο κυβερνητικός στόχος είναι να υπάρξει εναρμόνιση της φορολογίας με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Να μην προκαλούνται αντικίνητρα στην προσέλκυση κεφαλαίων. Να γίνουν βήματα προς την κατεύθυνση να αναδειχθεί η χώρα σε χρηματοοικονομικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως είναι ο κυβερνητικός στόχος.