Το περιεχόμενο και το «ύφος» των σχολίων στα οποία προέβησαν εκπρόσωποι τρίτων χωρών και οργανισμών, αναφορικά με το τελευταίο τραγικό γεγονός που προκάλεσε η τουρκική στρατιωτική δραστηριότητα στο Αιγαίο, όπως επίσης και ο τρόπος κάλυψης των γεγονότων από μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης, αναδεικνύουν ένα ακόμη «πρόβλημα» για την ελληνική πολιτική και διπλωματία.
Τα χαρακτηριστικά των προαναφερόμενων αντιδράσεων καταδεικνύουν με εξαιρετικά σαφή τρόπο ότι το διπλωματικό – επικοινωνιακό περιβάλλον εντός του οποίου η Αθήνα καλείται να υπερασπιστεί τις θέσεις της κάθε άλλο παρά ευνοϊκό μπορεί να θεωρηθεί. Ειδικότερα δε, ουδεμία σχέση έχει με την εικόνα που μέσω δηλώσεων, ομιλιών ή αρθρογραφίας δημιουργείται εντός των ελληνικών συνόρων σχετικά με το είδος και το περιεχόμενο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Πολιτικοί, διπλωμάτες και εκπρόσωποι μέσων ενημέρωσης, σαν σε συντονισμό με την τουρκική επιχειρηματολογία, μέσω της οποίας η Αγκυρα επιχειρεί για χρόνια να εξωραΐσει την επιθετική της συμπεριφορά έναντι της Ελλάδας, κάνουν λόγο για «διαφορές» επί θεμάτων κυριαρχίας και «διενέξεις» στο Αιγαίο.
Η υφαλοκρηπίδα
Σε αντίθεση με την ελληνική θέση ότι μόνο μία διαφορά υπάρχει μεταξύ των δύο χωρών, εκείνη η οποία αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η διεθνής κοινότητα έχει διαμορφώσει την άποψη ότι Ελλάδα και Τουρκία πρέπει διμερώς, μέσω διαπραγματεύσεων, να επιλύσουν προβλήματα σχετικά με το εύρος των χωρικών υδάτων, του εθνικού εναέριου χώρου, της κυριαρχίας επί μικρών νησιών και βραχονησίδων, τα όρια ευθύνης του FIR Αθηνών και τον χώρο ευθύνης για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Δηλαδή, για όλα όσα θέτει υπό καθεστώς αμφισβήτησης η τουρκική πλευρά.
Αξιοσημείωτο είναι δε ότι κατά κανόνα, οι σχετικές συζητήσεις και επισημάνσεις παραγόντων της διεθνούς κοινότητας, εμπλέκουν στα αμιγώς διμερή ζητήματα και το Κυπριακό: η λύση του προβλήματος, λέγεται χαρακτηριστικά, θα διευκολύνει και τη διευθέτηση των διαφορών στο Αιγαίο.
Μέχρι στιγμής δημοσίως και επισήμως, θέσεις όπως οι παραπάνω έχουν διατυπωθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και από το NATO. Στο ίδιο πλαίσιο, τα σοβαρότατα προβλήματα στο Αιγαίο, «ερμηνεύονται» και από Ευρωπαίους εταίρους όχι ως αποτέλεσμα της τουρκικής προκλητικότητας, αλλά ως έκφραση διμερών διαφορών που πρέπει να επιλυθούν.
Η σύγχυση στο εξωτερικό (παράπλευρο χαρακτηριστικό της οποίας είναι, επί παραδείγματι, και ότι η Κωνσταντινούπολη εμφανίζεται σε ρεπορτάζ μεγάλων διεθνών ΜΜΕ, σαν «πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας»), φαίνεται να επιτείνεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα εμφανίζεται να λαμβάνει μέρος σε διαρκείς διαβουλεύσεις με τη γείτονα, όχι μόνο επί θεμάτων «χαμηλής πολιτικής» (τουρισμό, οικονομία, λαθρομετανάστευση κ.ά.), αλλά και επί της ουσίας (διερευνητικές επαφές). Επιπλέον, δεν μοιάζει να έχει γίνει σαφές στους ξένους το πώς η χώρα μας από τη μία πλευρά δηλώνει πως δέχεται διαρκή απειλή από την Αγκυρα (ακόμα και με πόλεμο – casus belli) και από την άλλη είναι -ίσως ο θερμότερος- υποστηρικτής της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας.
«Ευρύτερα ζητήματα»
Υπάρχουν «ευρύτερα ζητήματα του Αιγαίου και εναπόκειται στην Ελλάδα και στην Τουρκία να τα επιλύσουν», δήλωνε την επομένη του συμβάντος στην Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο έλεγχος του εναέριου χώρου στο Αιγαίο «είναι διμερές θέμα», στέλνει μήνυμα το ΝΑΤΟ την ίδια μέρα. Για διμερή ζητήματα κάνει λόγο παραδοσιακά και ο ΟΗΕ. Ακόμα και υψηλόβαθμα στελέχη του ICAO, αναφέρονται σε θέματα του Αιγαίου, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν διμερώς. Υπό το ίδιο πρίσμα πρέπει να ερμηνευτούν και τοποθετήσεις αξιωματούχων άλλων κρατών, που ενώ δεν διακρίνονται από μονομέρεια σε βάρος της χώρας μας, κινούνται στο πλαίσιο της τήρησης ίσων αποστάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι πως δεν έχει υπάρξει επίσημη δήλωση από τρίτη χώρα, η οποία να κάνει λόγο για τουρκική επιθετικότητα.
«Πρέπει να οικοδομηθεί μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην περιοχή», σχολίαζε λίγα λεπτά ύστερα από τη φονική σύγκρουση πάνω από την Κάρπαθο, ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών κ. Ερκι Τουομιόγια.