Πλούσιες γιορτές, αλλά με… δανεικά

Πλούσιες γιορτές, αλλά με… δανεικά

7' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τις μέρες των γιορτών λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο ετήσιο εμπορικό πανηγύρι. Κολοσσιαία ποσά δαπανώνται σε αγορές από μια μερίδα του πληθυσμού, ενώ μια άλλη ζει μέσα στην πιο μαύρη φτώχεια. Μόνο τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά οι περισσότεροι κλάδοι καταγράφουν το 50% του συνολικού ετήσιου τζίρου τους. Τέτοιες μέρες πέρυσι, τα ελληνικά νοικοκυριά διέθεσαν σε χριστουγεννιάτικες αγορές πάνω από 4 δισ. ευρώ, και ένα αντίστοιχο ποσό αναμένεται να δαπανηθεί και φέτος. Μέσα σε ένα μήνα, δηλαδή, από τις αρχές Δεκεμβρίου έως τις αρχές του νέου έτους, ο κλάδος των παιχνιδιών εισέπραξε 200 εκατ. ευρώ (σε περίπου 60 εκατ. ευρώ υπολογίζεται ο τζίρος των ηλεκτρονικών παιχνιδιών). O τζίρος του κλάδου των γλυκών, των ποτών και των τροφίμων θα αγγίξει το αστρονομικό ποσό των 2 δισ. ευρώ. Σε ηλεκτρικές, ηλεκτρονικές συσκευές και είδη σπιτιού θα ξοδέψουμε 1,5 δισ. ευρώ, σε ρούχα και παπούτσια 350 εκατ. ευρώ, σε καλλυντικά 400 εκατ. ευρώ…

Πώς θα αγοραστούν όλα αυτά; Με τον 13ο μισθό, φυσικά, με πιστωτικές κάρτες και με εορτοδάνεια, που έχουν γίνει πολύ δημοφιλή. Αν από τις αρχές Δεκεμβρίου 2003 ώς τις αρχές Ιανουαρίου 2004 ανελήφθησαν σε μορφή εορτοδανείων συνολικά 60 εκατ. ευρώ, το αντίστοιχο ποσό πέρυσι εκτινάχθηκε στα 311 εκατ. ευρώ! «Δεν μπορώ να υπολογίσω πόσα χρήματα έχω ξοδέψει συνολικά για τις γιορτές – όλα μπήκαν σε κάρτες. Είναι ψώνια που έπρεπε να κάνω – και να ήξερα τι πληρώνω, τι νόημα θα είχε; Εχει όμως και την πλάκα του όλο αυτό το τρέξιμο, συναναστρέφεσαι κόσμο, η Αθήνα είναι γιορτινή, φωτεινή, ακούγονται από παντού μουσικές…», λέει στην «Κ» η κ. Λαμπρινή Φωτιάδη, 42 ετών, ελεύθερη επαγγελματίας.

660 ευρώ κατ’ άτομο για ψώνια και εξόδους

Παρότι η παρατεταμένη καλοκαιρία άργησε να μας βάλει στο κλίμα των Χριστουγέννων, η κίνηση στα καταστήματα είναι, εδώ και δύο εβδομάδες περίπου, πολύ αυξημένη. Ειδικά στα καταστήματα με παιχνίδια επικρατεί το αδιαχώρητο. «Πάντοτε τα καταστήματα με παιδικά είδη γνωρίζουν τη μεγαλύτερη κίνηση αυτές τις ημέρες», λέει στην «Κ» η γενική γραμματέας του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Ρίτα Ζούλοβιτς. «Φαίνεται και εδώ πως πρώτη προτεραιότητα για την ελληνική οικογένεια είναι το παιδί». Ακολουθούν τα καταστήματα με δώρα και αξεσουάρ και στη συνέχεια η ένδυση/υπόδηση. «Τα καταστήματα ρούχων επλήγησαν πολύ λόγω του καιρού. Τις χρονιές με κρύο, βρίσκονται στη δεύτερη θέση μετά τα παιχνίδια», σημειώνει η ίδια.

Στην Ελλάδα, βεβαίως, γιορτές, πάνω απ’ όλα, σημαίνει καλό -και πολύ- φαΐ-εξ ου και τα σούπερ μάρκετ έχουν επιδοθεί σε ένα απίστευτο μαραθώνιο προσφορών και δώρων, προκειμένου να προσελκύσουν πελάτες. «Δεν είναι μόνο ότι ξοδεύουμε πολλά σε τρόφιμα αυτές τις ημέρες. Ο μεγάλος τζίρος των αλυσίδων σούπερ μάρκετ οφείλεται και στα άλλα είδη που προσφέρουν, τα χριστουγεννιάτικα, τα παιχνίδια, τα δώρα. Πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία· τα σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα είναι στην πραγματικότητα πολυκαταστήματα. Επιπλέον, δεν ελέγχονται γι’ αυτά τα είδη», υπογραμμίζει η κ. Ζούλοβιτς.

Σύμφωνα, πάντως, με διεθνή έρευνα της Deloitte, οι Ελληνες θα ξοδέψουν κατά τη διάρκεια των εορτών για δώρα, διατροφή και εξόδους, το ποσό των 660 ευρώ το άτομο κατά μέσο όρο, όσο δηλαδή περίπου και ο ευρωπαϊκός μέσος όρος (662 ευρώ), μολονότι οι μισθοί μας υπολείπονται κατά πολύ αυτών των Ευρωπαίων εταίρων μας. Συντηρητική εκτίμηση, δεδομένου ότι μόνο το χριστουγεννιάτικο τραπέζι -σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών- κοστίζει φέτος από 56,76 – 112,25 ευρώ (πέρυσι κόστιζε από 52,21 – 94,87 ευρώ).

«Μέτρησα ότι φέτος θα πρέπει να αγοράσω περί τα 25 δώρα», λέει στην «Κ» ο κ. Τάσος Στούπης, πατέρας τριών παιδιών, καθώς πληρώνει 25 ευρώ για μια μπάλα ποδοσφαίρου. «Και η πικρή αλήθεια είναι ότι, όσο κι αν προσπαθείς να κάνεις οικονομία, δεν μπορείς να βρεις αξιοπρεπές δώρο για κάτω από 20 ευρώ.

Δέκα δώρα κάτω από το δέντρο

Ενα βουνό από δέκα δώρα θα έχουν φέτος κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο οι Ελληνες. Ακούγονται πολλά; Κι όμως, σύμφωνα με την Ερευνα Εορταστικής Περιόδου 2006 της Deloitte, που διεξήχθη σε 15 χώρες σε όλο τον κόσμο (Βέλγιο, Κύπρος, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Ολλανδία, Τουρκία, Πορτογαλία, Ρωσία, Ν. Αφρική, Ισπανία, Αγγλία, ΗΠΑ), τελικά δεν είμαστε οι πιο γενναιόδωροι στον κόσμο. Γνωστοί για την υπερβολή τους, οι Αμερικανοί θα αγοράσουν φέτος 22 δώρα, ενώ 19 δώρα θα έχουν κάτω από το δέντρο οι Κύπριοι και οι Ιρλανδοί. Στην τελευταία θέση βρίσκονται οι Γερμανοί που θα ανταλλάξουν μόλις εννέα δώρα.

Πάντως, οι Ελληνες ανήκουν στην ομάδα των χωρών που φέτος υπολογίζουν ότι θα ξοδέψουν περισσότερα χρήματα κατά τη διάρκεια των εορτών σε σχέση με πέρυσι, φθάνοντας τα 660 ευρώ το άτομο. Μολονότι θα διαθέσουμε για δώρα και άλλα έξοδα λιγότερα σε σχέση με άλλους λαούς, όπως τους Ιρλανδούς (1.339 ευρώ) ή τους Κύπριους (1.103 ευρώ), ξοδεύουμε πολύ περισσότερα σε σχέση με αρκετά πιο «εύρωστα» κράτη, όπως την Ολλανδία (426 ευρώ) και τη Γερμανία (435 ευρώ). Αντίστοιχα, ενώ οι Ελληνες ξοδεύουν τα Χριστούγεννα ποσό ίσο με το 4% του ετήσιου εισοδήματος του νοικοκυριού -και πάλι κοντά στον μέσο όρο- οι «πλούσιοι» Βέλγοι, Γάλλοι, Ολλανδοί, Γερμανοί διαθέτουν μόλις το 2% του ετήσιου εισοδήματός τους.

Αυτό βεβαίως μπορεί να οφείλεται και στο σωστό προγραμματισμό, από τον οποίον, όπως δείχνει η έρευνα μάλλον πάσχουμε. Οι Ελληνες έχουμε τα πρωτεία στις εορταστικές αγορές της τελευταίας στιγμής -το 80% των δώρων τα προμηθευόμαστε ασθμαίνοντας λίγο πριν από τα Χριστούγεννα-, ενώ ακολουθούν -ποιοι άλλοι;- οι Κύπριοι και οι Τούρκοι. Και, παρ’ όλ’ αυτά, αυτό που βρίσκουμε πιο ενοχλητικό στις εορταστικές αγορές είναι ο… συνωστισμός (68%) και οι ουρές (57%).

Παραδοσιακές επιλογές

Πιο παραδοσιακοί, στα παιδιά κάτω των 12 ετών, αγοράζουμε κυρίως παιχνίδια όπως τρενάκια και αυτοκινητάκια (58%), επιτραπέζια (56%), κούκλες-φιγούρες, όπως πχ. Barbie, Action Man (53%) και ρούχα (52%), ενώ τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, δηλαδή αυτό που τα περισσότερα παιδιά σήμερα επιθυμούν, έρχονται μόλις στην πέμπτη θέση (42%).

Ελλειψη ταύτισης παρατηρείται και μεταξύ των δώρων που οι Ελληνίδες επιθυμούν και αυτών που τελικά τους χαρίζουν οι σύντροφοί τους… Εκτός από τη νούμερο ένα επιλογή τους, δηλαδή τα ρούχα, η οποία ικανοποιείται, όταν οι γυναίκες θέλουν καλλυντικά ή αρώματα, οι άντρες τους αγοράζουν βιβλία, όταν οι γυναίκες θέλουν ταξίδια, οι άντρες τους αγοράζουν CD…

2.500 αιτήσεις καθημερινά για εορτοδάνεια

Χριστουγεννιάτικα δώρα για όλους, αλλά με δανεικά. Περισσότεροι από 2.500 πολίτες συρρέουν καθημερινά τις τελευταίες εβδομάδες στα τραπεζικά γκισέ προκειμένου να υποβάλουν αιτήσεις για καταναλωτικά δάνεια, ανταποκρινόμενοι στις «σειρήνες» των προσφορών των τραπεζών εν όψει Χριστουγέννων. Σε πολλές περιπτώσεις, βέβαια, τα δάνεια χρησιμοποιούνται για την αναχρηματοδότηση παλαιών οφειλών. Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΚΕΠΚΑ, οι Ελληνες θα διαθέσουν φέτος το δεύτερο μεγαλύτερο μέρος του δώρου των Χριστουγέννων (16,21%) για την αποπληρωμή των καρτών και των δανείων τους.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το σύνολο των οφειλών των νοικοκυριών στις τράπεζες έφθασε τον περασμένο Μάιο τα 75,2 δισ. ευρώ (αγγίζοντας το 38,8% του ΑΕΠ), έχοντας αυξηθεί κατά 29,9% από τον Μάιο του 2005. Μέσα στο ίδιο διάστημα, χορηγήθηκαν συνολικά στα νοικοκυριά δάνεια ύψους 17,27 δισ. ευρώ (περίπου 1,5 δισ. ευρώ το μήνα).

Ειδικά τα καταναλωτικά δάνεια αυξήθηκαν το εν λόγω 12μηνο κατά 32,4%, με το υπόλοιπο να ανέρχεται σε 23.756 εκατ. ευρώ. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αύξηση που παρουσίασαν τα προσωπικά καταναλωτικά δάνεια (46,9%), με το ανεξόφλητο υπόλοιπό τους να ανέρχεται σε 10,97 δισ. ευρώ.

Συνολικά, το 46,9% των ελληνικών νοικοκυριών οφείλουν κάποιοι δάνειο, ενώ το μέσο χρέος φθάνει τα 19.665 ευρώ. Η πλέον διαδεδομένη κατηγορία δανεισμού είναι μέσω πιστωτικών καρτών: Το 54,4% των νοικοκυριών με κάποιο δάνειο το 2005 έχει οφειλές από πιστωτικές κάρτες. Επιπλέον, το 11,2% των νοικοκυριών δεν πληρώνουν κανονικά τις δόσεις των δανείων. Για τα καταναλωτικά δάνεια, το ποσοστό φθάνει το 14,9%.

Γνωμη

Κατανάλωση των πάντων πάση θυσία

Της Αφροδιτης Τεπερογλου/ δρ Κοινωνιολογίας, πρώην διευθύντρια ερευνών ΕΚΚΕ.

ΟΕλληνας έχει την ψυχολογία του καταναλωτή. Δεν έχει κανέναν φραγμό. Τίποτα δεν τον σταματά. Ενώ τα μέσα προσπαθούν να του επιστήσουν την προσοχή για τους κινδύνους των δανείων, εάν είναι αποφασισμένος να πάρει δάνειο, θα το πάρει. Εάν θελήσει να φτιάξει ένα πλούσιο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, θα το κάνει, κι ας μην μπορεί να αντεπεξέλθει την επόμενη ημέρα στις υποχρεώσεις του. Φυσικά, οι τράπεζες, τα σούπερ μάρκετ, τα πολυκαταστήματα έχουν πιάσει τον παλμό τού Ελληνα: τον μιμητισμό και τον καταναλωτισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι κολοσσοί της λιανικής έχουν ανοίξει παραρτήματα σε μια τόσο μικρή πληθυσμιακά χώρα, όπως η Ελλάδα και πετυχαίνουν. Ξέρουν ότι ο Ελληνας θα ψωνίσει.

Είμαστε επιφανειακός λαός, δεν εμβαθύνουμε. Αρκεί να είναι γεμάτο το καρότσι. Το τι περιέχει, κατά πόσο όλα αυτά μας χρειάζονται είναι άλλη υπόθεση. Μεγάλη ευθύνη γι’ αυτό έχει βέβαια το μοντέλο ζωής που προβάλλεται από την τηλεόραση, η πολυτέλεια, το lifestyle. «Γιατί να μην το γευτώ κι εγώ», σκεφτόμαστε. Και καταφεύγουμε στις κάρτες και τα δάνεια.

Δεδομένου όμως ότι είμαστε πλέον μια κοινωνία πολλών ταχυτήτων, υπάρχει μια κατηγορία συνανθρώπων μας, οι οποίοι παρακολουθούν από μακριά τη διαδικασία του υπερκαταναλωτισμού. Τα Χριστούγεννα, γι’ αυτούς, είναι μια μακριά, επώδυνη περίοδος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή