Απρόβλεπτες διαστάσεις -που ενδεχομένως να θέσουν σε κίνδυνο ακόμα και την ενότητα του Πατριαρχείου- προσλαμβάνει η κρίση που ξέσπασε στις σχέσεις του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλου με το αραβόφωνο ποίμνιο της Σιωνίτιδας Εκκλησίας. Η προχθεσινή απόφαση των εκπροσώπων των κοινοτήτων των Αράβων ορθοδόξων χριστιανών, με την οποία ζητούν από την Ιορδανία και την Παλαιστινιακή Αρχή την άρση της αναγνώρισης του κ. Θεόφιλου προκαλεί έντονη ανησυχία στα μέλη της Αγιοταφιτικής Αδελφότητας.
Επισήμως οι δύο κυβερνήσεις δεν έχουν τοποθετηθεί. Ωστόσο η κίνηση του Ιορδανού υπουργού Εσωτερικών καθώς και του πρίγκιπα Γάζι, αρμόδιου για θρησκευτικά ζητήματα στην Ιορδανία, να συναντηθούν για τρεις ώρες, αμέσως μετά τη λήψη της συγκεκριμένης απόφασης, με τους εκπροσώπους των Κοινοτήτων καταδεικνύει το συνεχές ενδιαφέρον του Αμμάν για την κατάσταση που επικρατεί στο Πατριαρχείο.
Με έντονο προβληματισμό παρακολουθεί τις εξελίξεις και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο μέχρι σήμερα παρείχε κάθε δυνατή στήριξη στο ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο. Ο κ. Θεόφιλος, άλλωστε, εξελέγη μετά την κρίση, που είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του κ. Ειρηναίου. Η Αθήνα, ωστόσο, για πρώτη φορά δείχνει να αποστασιοποιείται από ορισμένες επιλογές και ενέργειες του νέου Πατριάρχη. Σύμφωνα, μάλιστα, με κύκλους του ΥΠΕΞ «ο Πατριάρχης λειτουργεί ανεξάρτητα και αυτόνομα και χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με την Αθήνα».
Αιτία της νέας κρίσης, σύμφωνα με τους εκπροσώπους του αραβόφωνου ποιμνίου, είναι η μη υλοποίηση από τον κ. Θεόφιλο των δεσμεύσεων, που ανέλαβε εγγράφως έναντι της Ιορδανίας πριν από την εκλογή του το 2005. «Δυστυχώς δεν εκπλήρωσε τίποτα απ’ όλα όσα είχε δεσμευθεί ενώπιον της κυβερνήσεως του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας, της Παλαιστινιακής Αρχής και των πιστών. Ολοι αισθάνονται ότι ο Πατριάρχης δεν ενδιαφέρεται για τα θέματα του ποιμνίου του και μόνο ο Θεός γνωρίζει τι συμβαίνει με την εκκλησιαστική περιουσία», υπογραμμίζουν στο ανακοινωθέν που εξέδωσαν. Επιπλέον εγείρουν δεκατέσσερις «απαιτήσεις» και καλούν την Ιερά Σύνοδο να τις υλοποιήσει. Ειδικότερα ζητούν από τον Πατριάρχη να εφαρμόσει όλα τα άρθρα του ιορδανικού νόμου του 1958, ο οποίος αναφέρεται στο καθεστώς λειτουργίας του Πατριαρχείου, να χειροτονήσει περισσότερους Αραβες επισκόπους, να ορίσει τουλάχιστον ακόμα έναν Αραβα κληρικό στην Ιερά Σύνοδο και να ενεργοποιήσει τα μεικτά συμβούλια. Επίσης να παρουσιάσει αναλυτικά στοιχεία για τη διαχείριση του συνόλου της ακίνητης περιουσίας, που διαθέτει το Πατριαρχείο, καθώς επίσης να ενημερώσει «τους πιστούς και το Εθνος» για τις νομικές ενέργειες που έκανε προκειμένου να ακυρωθούν οι επίμαχες μακροχρόνιες μισθώσεις ακινήτων που συνήφθησαν την περίοδο Ειρηναίου. Απαιτούν, τέλος, την απομάκρυνση του στενού συνεργάτη του, μουσουλμάνου δικηγόρου κ. Ράμι Μούγραμπι. Αίσθηση, ωστόσο, προκαλεί η απαίτηση να «απολυθούν» από την Ιερά Σύνοδο τέσσερις Ελληνες αρχιμανδρίτες «που δεν είναι κάτοχοι ιορδανικού διαβατηρίου», καθώς επίσης να διεκδικήσει η Σύνοδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο «τις αραβόφωνες ενορίες των ΗΠΑ».
Οι εξελίξεις στα Ιεροσόλυμα προκαλούν την έντονη ανησυχία διπλωματικών κύκλων για τις παρενέργειες που μπορεί να έχουν στις παραδοσιακά φιλικές σχέσεις με την Ιορδανία και τους Παλαιστινίους. «Οι ανθελληνικές δηλώσεις ορισμένων εκπροσώπων των κοινοτήτων που ζήτησαν να σταματήσει η «ελληνική αποικιοκρατία» στο Πατριαρχείο γιατί προφανώς επιθυμούν την αραβοποίησή του, είναι βέβαιο ότι δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστους τους Ελληνες Ορθοδόξους» σημειώνει παλαιός διπλωμάτης.