Αισιόδοξος για τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας και το μέλλον της ευρύτερης περιοχής εμφανίζεται σε συνέντευξή του στην «Κ» ο κ. Kemal Dervis, επικεφαλής του Αναπτυξιακού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNDP). Ο κ. Dervis προτρέπει Ελλάδα – Τουρκία να πραγματοποιήσουν τη μεγάλη υπέρβαση, επιλύοντας οριστικά τα προβλήματα και να καταστούν οδηγοί των εξελίξεων στην περιοχή. Ο κ. Dervis θεωρείται ο αρχιτέκτονας της σύγχρονης τουρκικής οικονομίας και βρέθηκε στην Αθήνα προσκεκλημένος του προέδρου του Harvard Business Scool Club of Greek κ. Στυλιανού Ζαββού όπου μίλησε σε εκδήλωση για την παγκοσμιοποίηση. Αποτελεσματική διακυβέρνηση και παιδεία είναι το διαβατήριο για την είσοδο στη σύγχρονη οικονομία τονίζει ο κ. Dervis, πεδία που απαιτούν γενναίες μεταρρυθμίσεις ειδικά στη χώρα μας.
– Η παγκοσμιοποίηση έχει δώσει μεγάλη ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη, ωστόσο φαίνεται ότι διευρύνει τις οικονομικές ανισότητες. Ποια είναι η άποψή σας;
– Είναι αλήθεια. Η παγκοσμιοποίηση δίνει μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη και ποτέ στο παρελθόν δεν επωφελούνταν τόσο τεράστια τμήματα πληθυσμού. Ωστόσο, τα θετικά αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης δεν φτάνουν σε όλους. Οσες χώρες δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις όχι μόνο δεν επωφελούνται από τις νέες ευκαιρίες αλλά δέχονται ισχυρές πιέσεις. Η παγκοσμιοποίηση είναι ένα φαινόμενο που ταυτόχρονα ωφελεί αλλά και βλάπτει όσους δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις. Το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτή τη διχοτόμηση του κόσμου είναι κρίσιμο ζήτημα και αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τα Ηνωμένα Εθνη.
– Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για μια περισσότερο ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη;
– Θα ξεχώριζα την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους. Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η αποτυχία των κυβερνήσεων πολλών χωρών να δημιουργήσουν δομές που να ευνοούν την ανάπτυξη. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την αφθονία κεφαλαίων και την τεχνολογία. Η μεγάλη πρόκληση είναι η δημόσια διοίκηση να δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον, να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας και να ενισχύσει την παιδεία. Οποια χώρα επιτυγχάνει, επιβραβεύεται με την εισροή κεφαλαίων και νέας τεχνολογίας, στοιχεία που δίνουν μεγάλη οικονομική ώθηση. Αν όμως αποτύχει, τότε όχι μόνο αποκλείεται από το ευεργέτημα της παγκοσμιοποίησης αλλά εξασθενεί. Υπάρχουν ασφαλώς και άλλα παγκόσμια ζητήματα όπως οι κανόνες συμμετοχής στο διεθνές εμπόριο. Επίσης πρέπει να υπογραμμίσω ότι υπάρχει μια ακόμα μεγάλη πρόκληση: η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη. Αποτελεί ένα τεράστιο ζήτημα που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα και ταχύτητα.
Ενέργεια και κλίμα
– Τι θα συμβεί όταν αυξηθούν η κατανάλωση και οι ενεργειακές ανάγκες χωρών με δισεκατομμύρια κατοίκους όπως η Κίνα και η Ινδία; Υπάρχει μέριμνα;
– Το γεγονός ότι η Κίνα και η Ινδία αναπτύσσονται με τέτοια ταχύτητα είναι μια υπέροχη εξέλιξη. Περίπου 2,5 δισ. άνθρωποι που μέχρι πρόσφατα ήταν φτωχοί και αποκλεισμένοι, σταδιακά βελτιώνουν την οικονομική τους κατάσταση, αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα το ζωτικό ζήτημα είναι η αποτελεσματική διαχείριση των ενεργειακών πόρων και η αντιμετώπιση των κλιματολογικών αλλαγών. Σήμερα περισσότερα από τα 2/3 των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προκαλούνται από τις πλούσιες χώρες. Θα ήταν τουλάχιστον άδικο να ζητήσουμε από τις αναπτυσσόμενες χώρες να επωμιστούν το βάρος. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί συλλογικά και ελπίζω ότι όλες οι χώρες θα συμμετάσχουν σε ένα παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο. Το πρόβλημα του διοξειδίου του άνθρακα βαραίνει τις ανεπτυγμένες χώρες. Οχι τις αναπτυσσόμενες.
– Η παγκοσμιοποίηση διευκολύνει ή δυσκολεύει την επίτευξη των 8 στόχων του Millennium Project (μείωση φτώχειας στο ήμισυ, μείωση παιδικής θνησιμότητας, εκπαίδευση, αντιμετώπιση ασθενειών κ.ά.) που έχουν τεθεί από τον ΟΗΕ με ορίζοντα το 2015;
– Βοηθά όσους μπορούν να συμμετέχουν με επιτυχία στο νέο οικονομικό περιβάλλον. Εχει βοηθήσει την Ινδία, την Κίνα, την Μαλαισία, τη Χιλή. Ωστόσο, οι χώρες οι οποίες βρίσκονται εκτός της παγκόσμιας οικονομίας δεν διευκολύνονται. Δυστυχώς τα ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη και την καταπολέμηση των ανισοτήτων δεν αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή. Σήμερα συνολικά οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες ανέρχονται σε 1 τρισ. δολάρια, όταν η οικονομική βοήθεια για αναπτυξιακούς σκοπούς είναι καθηλωμένη, παρά τις υποσχέσεις, στα 100 δισ. δολάρια. Δαπανούμε 10 φορές περισσότερα χρήματα για πολεμικούς σκοπούς από ό,τι για την ενίσχυση της ανάπτυξης. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι στην εποχή μας, όπως έχουμε δει σε πολλές περιπτώσεις, οι κύριες απειλές για τη διεθνή ασφάλεια και τη σταθερότητα δεν προέρχονται από κλασικού τύπου στρατιωτικές συγκρούσεις αλλά συνδέονται με ζητήματα ανισοτήτων, ευημερίας, διακυβέρνησης κ.ά. Οσες περισσότερες χώρες βοηθήσουμε να ενταχθούν στην παγκόσμια οικονομία και να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες, τόσα περισσότερα προβλήματα που σχετίζονται με τη διεθνή ασφάλεια θα επιλύσουμε. Προβλήματα που δεν λύνονται με στρατιωτικά μέσα.
Στρατηγική θέση
– Ποιες προκλήσεις θα πρέπει να αντιμετωπίσει η περιοχή μας, η Νοτιοανατολική Ευρώπη, ώστε να επωφεληθεί από τις ευκαιρίες;
– Η ΝΑ Ευρώπη βρίσκεται σε ένα πολύ σημαντικό στρατηγικό σημείο. Είναι μέρος της Ευρώπης αν και ακόμα χώρες της περιοχής δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εχει πρόσβαση στη Μεσόγειο, στην Ανατολή, στη Ρωσία, στην Ουκρανία. Είναι κοντά στη Μέση Ανατολή. Η σταθερότητα, η ευημερία, οι συνθήκες καλής γειτονίας, η ειρηνική συνύπραξη των λαών και η αποτελεσματική διακυβέρνηση είναι απαραίτητα στοιχεία. Η περιοχή πρέπει να αποτελέσει τη γέφυρα όπου ο μουσουλμανικός και ορθόδοξος κόσμος θα εργαστούν από κοινού με στόχο την κοινή ευημερία. Μια αδύναμη ΝΑ Ευρώπη με προβλήματα, εγκλωβισμένη σε εθνικούς ανταγωνισμούς, είναι καταδικασμένη σε παρακμή και θα επιστρέψει στο περιθώριο.
– Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται δυστοκία αναφορικά με την ευρωπαϊκή πορεία της. Ποια είναι η άποψή σας;
– Δεν θα ήθελα, λόγω του θεσμικού μου ρόλου, να σχολιάσω την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Ωστόσο αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι η Τουρκία είναι κομμάτι της ΝΑ Ευρώπης και μαζί με την Ελλάδα έχουν να διαδραματίσουν έναν πολύ σημαντικό, δομικό, ρόλο για την ανάπτυξη της περιοχής.
Αισιοδοξία για το μέλλον
– Βλέπουμε μεγάλες ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία παρά τα σοβαρά πολιτικά προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών. Μπορεί να έχει συνέχεια αυτή η επιχειρηματική προσέγγιση όσο τα προβλήματα παραμένουν σε εκκρεμότητα;
– Πιστεύω θα υπάρξει συνέχεια. Πολλές φορές οι επιχειρήσεις προηγούνται των κυβερνήσεων. Οι επιχειρηματικές κινήσεις δείχνουν ότι ξεπερνάμε τη δυσπιστία και ότι οι άνθρωποι ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον. Η επιχειρηματικότητα παίζει αποφασιστικό ρόλο στην προσέγγιση των δύο χωρών. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ισχυρές προσωπικές σχέσεις Ελλήνων – Τούρκων οι οποίες επίσης βοηθούν για μια ειλικρινή προσέγγιση. Πιστεύω ότι αυτό που συνέβη στη Δυτική Ευρώπη, με τη συμφιλίωση Γαλλίας – Γερμανίας έπειτα από πολυετείς πολέμους πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα. Η συνεννόηση των χωρών μας θα έχει εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα και θα αποτελέσει παράδειγμα για όλο τον κόσμο. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών. Ωστόσο, νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η έλλειψη επικοινωνίας. Σήμερα το πρόβλημα αυτό έχει αποκατασταθεί. Γεγονός που με κάνει ιδιαίτερα αισιόδοξο για το μέλλον τον δύο χωρών και της ευρύτερης περιοχής.