Οπως έδειξαν τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο εταιρειών, οι τράπεζες είναι ο πιο κερδοφόρος κλάδος, αφού μόνος του καλύπτει το 50% των συνολικών κερδών που απεκόμισαν οι 301 επιχειρήσεις της Σοφοκλέους. Γνωρίζω, βέβαια, ότι το επιχειρηματικό κέρδος δεν είναι δημοφιλής έννοια στη χώρα μας και βλέπω ότι η κερδοφορία των τραπεζών αντιμετωπίζεται από πολλούς συναδέλφους μου ως συνώνυμη αγρίας εκμετάλλευσης των δανειοληπτών, ότι όντως το επιτοκιακό περιθώριο στην Ελλάδα είναι υψηλότερο πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι γεγονός, αλλά ακόμη γεγονός είναι ότι το ποσοστό των επισφαλειών στη χώρα μας είναι επίσης υψηλότερο. Εν πάση περιπτώσει χρέος της Πολιτείας και ιδιαίτερα της Τραπέζης της Ελλάδος είναι να ελέγχουν τις τράπεζες και να τονώνουν τον ανταγωνισμό μεταξύ τους.
Ομως υπάρχει και μια άλλη πλευρά, πέραν της υψηλής κερδοφορίας, που αποδεικνύει τον δυναμισμό του τραπεζικού μας συστήματος. Πρόκειται για το ότι μετά την εμπορική ποντοπόρο ναυτιλία μας και τον τουρισμό, είναι ο πιο εξωστρεφής κλάδος της ελληνικής επιχειρηματικότητας, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ανταγωνιστικός με διεθνή κριτήρια και έχει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης, αφού έχει υπερβεί τις στενότητες της εγχώριας αγοράς. Και μεγάλο μέρος των κερδών του προέρχεται από τις επενδύσεις του στο εξωτερικό. Σήμερα οι ελληνικές τράπεζες δραστηριοποιούνται πλέον σε 14 χώρες μέσω 40 θυγατρικών και υποκαταστημάτων, ενώ εντυπωσιακή είναι η παρουσία τους στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τα υποκαταστήματα των ελληνικών τραπεζών στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης (Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Σκόπια, Τουρκία, Πολωνία, Ουκρανία, Κύπρος και Αίγυπτος) ανέρχονται σε 2.330, κατανεμόμενα ως εξής ανά τράπεζα: Εθνική Τράπεζα 852, Eurobank 707, Alpha Bank 280, Marfin Bank 255, Πειραιώς 188 και Εμπορική 48.
Οπως ελέχθη, οι επενδύσεις των τραπεζών στο εξωτερικό έχουν μεγάλη συμβολή στην κερδοφορία τους. Προχθές που ανακοινώθηκε ότι τα κέρδη της Εθνικής στο πρώτο τρίμηνο ήταν 381 εκατ. ευρώ, οι μέτοχοί της εντυπωσιάσθηκαν, πληροφορούμενοι ότι τα 100 εκατ. ευρώ, δηλαδή πάνω από το 25%, προέρχεται από την κερδοφορία τής πρόσφατα εξαγορασθείσης Finansbank της Τουρκίας. Οι αναγνώστες θα θυμούνται ότι όταν πέρυσι ο πρόεδρος της Εθνικής κ. Τάκης Αράπογλου πραγματοποίησε αυτήν την εντυπωσιακή στρατηγική κίνησης, να εισέλθει δηλαδή στην τουρκική αγορά εξαγοράζοντας μια μεγάλη τράπεζα, οι ανταγωνιστές του αλλά κυρίως το ΠΑΣΟΚ βγήκαν στα κεραμίδια κραυγάζοντας ότι «βουλιάζει η Εθνική» με το επιχειρούμενο δήθεν άλμα στο κενό. Τώρα, βέβαια, όλοι αυτοί έχουν καταπιεί τη γλώσσα τους, ενώ οι αγορές επιβραβεύουν την τολμηρή αλλά και ρεαλιστική κίνηση της Εθνικής.
Ταυτόχρονα πρέπει να επισημάνουμε ότι η επέκταση των ελληνικών τραπεζών στις πιο πάνω χώρες παρουσιάζει μεγάλα γεωπολιτικά ενδιαφέροντα για τη χώρα μας. Οπως έλεγε την περασμένη Παρασκευή ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Αλογοσκούφης σε ομιλία του σε εκδήλωση του Institute of International Finance «η Νοτιοανατολική Ευρώπη έχει τις προϋποθέσεις, να αποτελέσει το οικονομικό θαύμα της Ευρώπης στην επόμενη δεκαετία. Με έναν πληθυσμό της τάξης των 140 εκατομμυρίων κατοίκων και με ένα κατά κεφαλήν ΑΕΠ που ανέρχεται σε περίπου 7.000 ευρώ, καθίσταται εμφανές ότι η αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής είναι σημαντική… Ο μετασχηματισμός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος που συντελέσθηκε την τελευταία τριετία είναι καθοριστικός για την ανάπτυξη της Ελλάδας και της Ν.Α. Ευρώπης».