Σε ένα δύσκολο σκηνικό που συνθέτουν όρκοι θανάτου, «κόκκινες γραμμές», «κίτρινες κάρτες», αναδρομές στον Σεπτέμβριο του 1939 και, για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια, η ευθεία απειλή αλλά και υπόσχεση μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων, συνεδριάζει από χθες στις Βρυξέλλες το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η σύνοδος κορυφής που καλείται να δρομολογήσει τη διαδοχή του ατυχήσαντος συντάγματος της Ενωσης.
Δύο χρόνια «περισυλλογής» μετά το ναυάγιο του συντάγματος στα δημοψηφίσματα της Γαλλίας και της Ολλανδίας και έξι μήνες εντατικής εργασίας από την πλευρά των Γερμανών έχουν αποδώσει ένα περίγραμμα συνθήκης που μάλλον λίγο διαφέρει από το ίδιο το σύνταγμα, όμως έχει σχεδιαστεί για να παράσχει σε όσους, όπως η Γαλλία, θέλουν να αποφύγουν ένα νέο δημοψήφισμα.
Ετσι, οι βασικές παράμετροι του γερμανικού σχεδίου είναι η αφαίρεση από το κείμενο όλων των συμβολισμών όπως η σημαία ή ο ύμνος και φυσικά η κατάργηση της λέξης «σύνταγμα». Επίσης η Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, πολιτικών και κοινωνικών, του Ευρωπαίου Πολίτη, από πλήρες τμήμα του κειμένου μετατρέπεται σε απλή παραπομπή.
Διατηρεί ωστόσο τον δεσμευτικό χαρακτήρα της και αυτό είναι ένα από τα κεντρικά προβλήματα, καθώς η Βρετανία δηλώνει αποφασισμένη να το αποτρέψει ή να κερδίσει απολύτως δεσμευτική εξαίρεσή της ή, διαφορετικά, να αποχωρήσει από τη σύνοδο…
Ο δε λεγόμενος υπουργός Εξωτερικών της Ενωσης θα αποκτήσει πιο αβλαβή τίτλο, αλλά ως θεσμός παραμένει, ζήτημα που επίσης ενοχλεί εντονότατα τη Βρετανία. Θέμα κατάργησης της ομοφωνίας στη λήψη αποφάσεων σε θέματα εξωτερικής πολιτικής δεν τίθεται, όμως το Λονδίνο αρνείται κατηγορηματικά οτιδήποτε θα μπορούσε να εκληφθεί ως περιορισμός στη δική του εξωτερική πολιτική.
Επιπλέον καταργείται η ομοφωνία σε ζητήματα αστυνόμευσης και δικαιοσύνης, κάτι που επίσης απορρίπτει κατηγορηματικά και απόλυτα η Βρετανία, μεταξύ άλλων γιατί η κατάργηση της ομοφωνίας αυξάνει τον (ευρώ) κοινοβουλευτικό έλεγχο και τις δυνατότητες παρέμβασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στις αποφάσεις.
Η τελική διαπραγμάτευση για τα σημεία αυτά άρχισε χθες το βράδυ, με το επίσημο δείπνο των ηγετών για να ολοκληρωθεί αργά σήμερα, όμως το αποτέλεσμά της παραμένει άγνωστο. Αγνωστο, γιατί οι θέσεις των διαφόρων στρατοπέδων είναι σε πολλά ολοσχερώς ασύμβατες μεταξύ τους, αλλά και για έναν άλλο λόγο: το υπό συζήτησιν θέμα, η νέα θεσμική Συνθήκη της Ενωσης αγγίζει τον πυρήνα του ερωτήματος τι είναι και πού οδεύει η Ευρώπη και τη λεγόμενη ευρωπαϊκή ιδέα για κάτι περισσότερο από μια απλή τελωνειακή ένωση.
Αν η Βρετανία από αιώνες αντιμάχεται ακριβώς αυτήν την ιδέα περί Ευρώπης, η κρίση στην οποία οδηγείται η Ενωση, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος της συνόδου κορυφής, καθιστά ακόμα πιο επίκαιρη την παλαιά ιδέα μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων, όπως σαφώς υπενθύμισαν χθες ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ. Η ώρα αυτής της Ευρώπης ίσως δεν θα σημάνει σήμερα στις Βρυξέλλες, όμως αν κάτι δείχνει η τραγωδία του συντάγματος, είναι ότι ο κύκλος των εναλλακτικών λύσεων στενεύει…