Παρά τις αλλεπάλληλες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν αυτήν την εβδομάδα, η πορεία προς τις κάλπες γίνεται με πολύ χαμηλή ορατότητα. Στην πραγματικότητα είναι σχεδόν αδύνατη η αξιόπιστη μέτρηση του εκλογικού συσχετισμού δυνάμεων. Η πρωτοφανής καταστροφή, την οποία η κοινή γνώμη παρακολούθησε σε απ’ ευθείας μετάδοση, έχει προκαλέσει οξύ πολιτικό σπασμό. Σπασμός, που αναμένεται να επηρεάσει την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών, αφού η προεκλογική περίοδος και η ψηφοφορία θα πραγματοποιηθούν στη σκιά της τραγωδίας.
Μόνο τα μικρότερα κόμματα έχουν λόγο να μην ανησυχούν. Ολα δείχνουν όχι μόνο ότι η επόμενη Βουλή θα είναι πεντακομματική, αλλά κι ότι -προς δικό τους όφελος- ο περιβόητος δικομματισμός θα υποστεί μεγαλύτερη ή μικρότερη καθίζηση. Το σκάνδαλο των ομολόγων έπληξε καίρια την ηθική υπόσταση της «γαλάζιας» κυβέρνησης. Οι πυρκαγιές απέδειξαν περίτρανα τη διαχειριστική της ανικανότητα. Ολα αυτά, κανονικά έπρεπε να γείρουν τη ζυγαριά προς την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο παραδοσιακός μηχανισμός του κοινοβουλευτικού συστήματος, όμως, δεν λειτουργεί. Αφενός λόγω των παλιών «αμαρτιών» του κι αφετέρου επειδή δεν έχει πείσει ότι μπορεί να κυβερνήσει πιο έντιμα και πιο αποδοτικά, το ΠΑΣΟΚ αδυνατεί να εισπράξει αξιόλογο μέρος από τη μεγάλη φθορά της Ν.Δ. Η κρίση δεν βιώνεται από τους πολίτες απλώς ως κρίση του κυβερνώντος κόμματος. Βιώνεται ως κρίση του διπολικού πολιτικού συστήματος. Το πρακτικό αποτέλεσμα είναι ότι το κόστος δεν το πληρώνουν μόνο οι «γαλάζιοι». Σε μικρότερο βαθμό το πληρώνει και ο άλλος πυλώνας (οι «πράσινοι»), έστω κι αν δεν έχει άμεση ευθύνη.
Η τραγωδία επέφερε μία πρόσθετη εντυπωσιακή ενίσχυση του «κόμματος της απόρριψης» όχι μόνο σε μέγεθος, αλλά και σε ανθεκτικότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα προκύψει κατάρρευση του δικομματισμού. Για πρώτη φορά, όμως, είναι πιθανόν να μην προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Το ενδεχόμενο αυτό ανησυχεί τους επιτελείς και των δύο μεγάλων κομμάτων. Αυτό, όμως, που τους ενδιαφέρει άμεσα είναι η πρώτη θέση, που οδηγεί στην εξουσία, ή τουλάχιστον σε απόσταση αναπνοής απ’ αυτήν. Η μάχη αυτή θα κριθεί κυρίως από το μέγεθος της «γαλάζιας» φθοράς. Είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού και επιβεβαιώνεται από τις δημοσκοπήσεις ότι πολλοί απ’ όσους ψήφισαν Ν.Δ. το 2004 είναι έντονα δυσαρεστημένοι.
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς θα την ξαναψηφίσουν, έστω και με «μισή καρδιά». Στις εκλογές, όμως, αυτό που μετράει είναι εάν θα πέσει ή όχι η ψήφος. Η «μισή καρδιά» θα έχει σημασία εάν τελικώς κερδίσει ο Κώστας Καραμανλής. Η νέα κυβέρνησή του θα βρεθεί εξ αρχής αντιμέτωπη όχι μόνο με τους αντιπάλους, αλλά και με τη συσσωρευμένη δυσαρέσκεια ενός τμήματος των δικών της ψηφοφόρων.
Ολα αυτά, όμως, είναι λεπτομέρειες για τους ενοίκους του Μεγάρου Μαξίμου. Οπως προαναφέραμε, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι η πρώτη θέση. Συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο από φαβορί των εκλογών να βρεθούν ηττημένοι, εφαρμόζουν ήδη μία στρατηγική σωτηρίας. Επειδή δεν τολμούν να ισχυρισθούν ότι αντιμετώπισαν ικανοποιητικά τις πυρκαγιές, διακινούν το «τραβηγμένο από τα μαλλιά» σενάριο της «ασύμμετρης απειλής», εκμεταλλευόμενοι και την τάση των Ελλήνων στη συνωμοσιολογία. Η Ντόρα Μπακογιάννη, μάλιστα, έσπευσε με κραυγαλέα αυθαιρεσία να αποδώσει τους εμπρησμούς στις αντιεξουσιαστικές ομάδες!
Κυνήγι επιχειρημάτων
Οι κυβερνώντες δεν περιορίζονται, όμως, να χρησιμοποιούν τα περί «ασύμμετρης απειλής» σαν δίοδο παροχέτευσης της λαϊκής οργής. Ανεπισήμως (ορισμένα στελέχη και δημοσίως) κάνουν και δεύτερη χρήση. Αφήνουν σαφώς να εννοηθεί ότι υπάρχει δάκτυλος. Και μάλιστα, «πράσινος». Το βασικό μοτίβο των «γαλάζιων» στα καφενεία -κι όχι μόνο- είναι ότι «τις φωτιές τις βάζουν οι ΠΑΣΟΚοι»! Δεν είναι τυχαίο ότι έμπιστοι στην κυβέρνηση αξιωματικοί των υπηρεσιών ασφαλείας έχουν αποδυθεί σ’ ένα κυνήγι, μήπως και βρουν κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον αμείλικτο και χωρίς αρχές πόλεμο της προπαγάνδας.
Ολα αυτά είναι το πρώτο σκέλος της «γαλάζιας» στρατηγικής. Το δεύτερο σκέλος είναι η έμμεση μετατροπή της αναγκαίας βοήθειας προς τους πυρόπληκτους σε προεκλογικές παροχές με σκοπό την ψηφοθηρία. Αυτός είναι ο λόγος που η κυβέρνηση παρέκαμψε την Τοπική Αυτοδιοίκηση (ειδικότερα τους αιρετούς κάθε χωριού) και υιοθέτησε το «δώσε και μένα μπάρμπα». Ηταν εκ των προτέρων ξεκάθαρο ότι ο τρόπος που υιοθέτησε θα προκαλέσει τα παρατράγουδα, που τελικώς προκάλεσε. Στα εκλογικά επιτελεία είναι γνωστό ότι η ψήφος πολλών Αθιγγάνων είναι εμπόρευμα, που αγοράζεται και μάλιστα κατά ομάδες.
Η πείρα έχει αποδείξει, πάντως, ότι από μόνες τους οι παροχές της τελευταίας στιγμής δεν αποδίδουν εκλογικούς καρπούς. Πολύ περισσότερο, που σ’ αυτήν την περίπτωση η υλοποίηση των δεσμεύσεων δεν εξαρτάται από το κομματικό χρώμα της επόμενης κυβέρνησης. Ο Κώστας Καραμανλής, όμως, δεν προσδοκά τόσο ψήφους απ’ όσους πάρουν τα βοηθήματα. Προσδοκά κυρίως να δημιουργήσει την εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι η κυβέρνησή του έδρασε ταχύτατα κι αποτελεσματικά στον τομέα της ανακούφισης των πυρόπληκτων. Με άλλα λόγια, επιδιώκει να εξισορροπήσει την εικόνα της ανικανότητας στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Από την πλευρά τους, οι «πράσινοι» δεν έχουν πια ούτε τα χρονικά περιθώρια, αλλά ούτε και την ευκαιρία να καταστούν πολιτικά ελκυστικοί. Το εκλογικό σώμα, άλλωστε, έχει σχηματίσει άποψη και για τον Γιώργο Παπανδρέου και για το κόμμα του. Με δεδομένο ότι η προεκλογική περίοδος θα είναι σχεδόν μονοθεματική, το μόνο που τους απομένει είναι να αποδομήσουν πολιτικά τη στρατηγική της κυβέρνησης. Και τον ισχυρισμό της περί «ασύμμετρης απειλής», αλλά και τον τρόπο που χειρίζεται την ανακούφιση των πυρόπληκτων. Στον τομέα αυτό έχει κάνει ήδη προσπάθειες, αλλά δεν μπορεί κανείς να μετρήσει το αποτέλεσμα. Το πού ακριβώς θα κάτσει τελικώς η μπίλια θα το ξέρουμε μόνο όταν ανοίξουν οι κάλπες.