Ο Λένιν στο κλασικό του έργο «Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού» επιχειρηματολογούσε αυτή τη μετάλλαξη του συστήματος ως αποτέλεσμα της πρωτοκαθεδρίας του χρηματιστικού κεφαλαίου που εκθρόνισε το βιομηχανικό κεφάλαιο. Και πράγματι, εδώ και πολλές δεκαετίες σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες η οικονομική ανάπτυξη είναι συνώνυμη πλέον με τη διεύρυνση του τομέα των υπηρεσιών.
Οι τομείς της υλικής παραγωγής, δηλαδή η γεωργία και η βιομηχανία, παρ’ ότι αυξάνουν τις αποδόσεις τους σε όγκο προϊόντων, έχουν όλο και μικρότερη συμβολή στο ΑΕΠ, ενώ αντίθετα διευρύνεται η συμβολή του τομέα των υπηρεσιών, δηλαδή του εμπορίου, του τουρισμού, της ναυτιλίας, των τραπεζών κ.λπ. Η συμβολή του τομέα των υπηρεσιών στο ΑΕΠ ξεπερνάει σήμερα το 80% με 85% και συνεχώς μεγαλώνει.
Από τις υπηρεσίες έχουν ξεχωρίσει σαν ιδιαίτερα δυναμικοί τομείς οι τράπεζες και γενικά ο χρηματοπιστωτικός τομέας και η ναυτιλία. Και επειδή η ναυτιλία είναι μια διεθνής δραστηριότητα, στα ΑΕΠ των εθνικών κρατών διευρύνεται σταθερά ο ρόλος των τραπεζών.
Η χώρα μας δεν θα μπορούσε φυσικά, στον βαθμό που αναπτύσσεται με ταχύ ρυθμό, να διαφοροποιηθεί από τις βασικές αυτές τάσεις της διεθνούς οικονομίας και δεν πρέπει λοιπόν να ξενίζει η εντυπωσιακή ανάπτυξη των ελληνικών τραπεζών.
Πριν από λίγες ημέρες και με αφορμή την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του πρώτου εξαμήνου, η «Καθημερινή» σημείωνε ορισμένα εντυπωσιακά στοιχεία, όπως για παράδειγμα ότι τα καθαρά κέρδη ύστερα από φόρους των 291 εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Α.Ε. ανήλθαν στο πρώτο εξάμηνο σε 6,12 δισ. ευρώ. Εξ αυτών, τα 2,1 δισ. είναι κέρδη των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών (Εθνική, Eurobank, Alpha, Πειραιώς) που αν προστεθούν και τα κέρδη της Εμπορικής, της ΑΤΕ και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, φθάνουν τα 3 δισ., δηλαδή το 50% της συνολικής κερδοφορίας των εισηγμένων. Οπως, δε, σημείωνε ο συνάδελφος κ. Γιάνν. Παπαδογιάννης, μόνο τα κέρδη της Εθνικής Τράπεζας διαμορφώθηκαν στα 878 εκατ. ευρώ και αντιστοιχούν στη συνολική αθροιστική κερδοφορία του ΟΤΕ, της Coca-Cola, των Ελληνικών Πετρελαίων, της Τιτάν και της ΔΕΗ!
Αυτή η ηγεμονία όμως του τραπεζικού κεφαλαίου στην κερδοφορία δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι είναι προϊόν μονοπωλιακής ισχύος. Το αντίθετο μάλιστα. Τα κέρδη αυτά πραγματοποιούνται σε μία πλήρως απελευθερωμένη αγορά με παρούσες και ανταγωνιστικές τις ξένες τράπεζες και με την ευχέρεια των πελατών και ιδιαίτερα των επιχειρηματιών να έχουν πρόσβαση σε ένα πλήθος τραπεζών, ελληνικών και ξένων. Το τραπεζικό σύστημα λοιπόν δεν τα κλέβει τα κέρδη του από κανέναν άλλο κλάδο της οικονομίας, και αν είναι σήμερα ο πιο κερδοφόρος τομέας αυτό το οφείλει αποκλειστικά σχεδόν στην υψηλή παραγωγικότητα που έχει και στις ογκώδεις επενδύσεις που πραγματοποίησε στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό (ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης). Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα 3.637 καταστήματα ελληνικών τραπεζών (κυρίως των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών) στα οποία εργάζονται 62.093 υπάλληλοι και 2.005 στο εξωτερικό, όπου απασχολούνται 30.829 άτομα.