Μπαίνοντας στην τελική ευθεία προς τις κάλπες, τόσο ο Κώστας Καραμανλής όσο και ο Γιώργος Παπανδρέου (ο καθένας με τον τρόπο του) θα προβάλουν σε πρώτο πλάνο το δίλημμα της αυτοδυναμίας, το οποίο έχουν ήδη θέσει. Για τα δύο μεγάλα κόμματα η συσπείρωση της παραδοσιακής εκλογικής βάσης τους είναι η μία από τις δύο βασικές πτυχές της προεκλογικής τακτικής τους. Η άλλη αφορά τη μεταξύ τους μάχη για την πρώτη θέση, η έκβαση της οποίας εξαρτάται από την προσέλκυση των κάθε είδους αναποφάσιστων.
Για να επιτύχουν τη συσπείρωση δεν αρκεί πια η πόλωση με το ύψωμα των τόνων. Η παραδοσιακή αυτή συνταγή εφαρμόζεται κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, γιατί εξυπηρετεί παραλλήλως τον αντιπολιτευτικό στόχο του να αποδομήσει τη «γαλάζια» κυβέρνηση. Ελπίζει ότι κατ’ αυτό τον τρόπο θα καταφέρει να περάσει μπροστά. Ο Γιώργος Παπανδρέου ζητάει, βεβαίως, αυτοδυναμία, αλλά αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με τον Συνασπισμό, παρά την αρνητική θέση του Αλέκου Αλαβάνου.
Σκοπός του δεν είναι μόνο να ανακόψει διαρροές προς εκείνη την κατεύθυνση. Είναι, επίσης, και να δημιουργήσει την εντύπωση ότι μπορεί να υπάρξει εναλλακτική λύση στην κυβέρνηση της Ν.Δ., που δεν θα είναι αμιγώς «πράσινη». Κατά συνέπεια, επιχειρεί εμμέσως να διασκεδάζει κάπως τον φόβο ότι εάν επανέλθει το ΠΑΣΟΚ θα επαναληφθούν τα παρακμιακά φαινόμενα του παρελθόντος.
Από την πλευρά του, ο Κώστας Καραμανλής επιχειρεί να συμπιέσει τον ΛΑΟΣ και να συσπειρώσει τον χώρο της Δεξιάς γύρω του. Ταυτοχρόνως επιχειρεί να προσελκύσει αναποφάσιστους από το Κέντρο. Επειδή οι στόχοι αυτοί είναι μάλλον αντιφατικοί, προσπαθεί να τους επιτύχει όχι τόσο προβάλλοντας πολιτικές θέσεις, όσο καλλιεργώντας την ανασφάλεια της κοινής γνώμης για το ενδεχόμενο ακυβερνησίας, εάν δεν προκύψει αυτοδυναμία.
Τακτική κατενάτσιο
Θεωρώντας ότι το κόμμα του διαθέτει ακόμα ένα μικρό προβάδισμα, είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι ο Κώστας Καραμανλής προσπαθεί να φθάσει στις κάλπες χωρίς πολλές κουβέντες. Γι’ αυτό και προκήρυξε τις εκλογές πριν επιστρέψουν οι Ελληνες από τις διακοπές τους. Γι’ αυτό και επέβαλε μια συρρικνωμένη προεκλογική περίοδο. Γι’ αυτό και δεν παρουσίασε πρόγραμμα με τη δικαιολογία ότι το πρόγραμμα του 2004 ήταν πρόγραμμα οκταετίας! Γι’ αυτό κι αρνήθηκε τη διεξαγωγή ενός δεύτερου «ντιμπέιτ» μεταξύ των δύο, ξεχνώντας όσα έλεγε το 2004. Θυμίζει ομάδα, που παίζει κατενάτσιο για να κρατήσει το 1-0 μέχρι τη λήξη.
Κεντρικός άξονας της προεκλογικής τακτικής του είναι να κάνει προεκλογική εκστρατεία όχι ως αρχηγός της Ν.Δ., αλλά με τον μανδύα του πρωθυπουργού. Η τεράστια καταστροφή, που προκάλεσαν οι πυρκαγιές δικαιολογούσε τις πρώτες ημέρες αυτό τον ρόλο. Εχοντας μπει, όμως, στην τελική ευθεία προς τις κάλπες και δεχόμενος πυκνά πυρά από την αντιπολίτευση, η τακτική αυτή δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αποδώσει.
Ο Κώστας Καραμανλής αποφεύγει επιμελώς να εμπλακεί σε απευθείας σύγκρουση με τον Γιώργο Παπανδρέου. Προσπαθεί να εμφανισθεί σημαιοφόρος της εθνικής ενότητας, με σκοπό, βεβαίως, να την κεφαλαιοποιήσει πολιτικοεκλογικά για λογαριασμό του. Γι’ αυτό και τα σποτ της Ν.Δ. θα είναι θετικού χαρακτήρα κι αρθρωμένα γύρω από τον αρχηγό-κυβερνήτη. Δεν θα απαντούν στην επίθεση, που έχει εξαπολύσει το ΠΑΣΟΚ με τα σποτ του Κώστα Λαλιώτη.
Πρώτο βήμα το ντιμπέιτ
Η πρώτη δοκιμασία αυτής της τακτικής ήταν το «ντιμπέιτ». Ο προέδρος της Ν.Δ. δεν υπέστη ήττα, αλλά δεν τα πήγε καλά. Παρ’ ότι διαθέτει ρητορικό χάρισμα, τον πρόδωσε ο ίδιος του ο εαυτός. Ηταν ορατή διά γυμνού οφθαλμού η έλλειψη άνεσης και η δυσχέρειά του να υπερασπίσει πειστικά εντόνως αμφιλεγόμενες κυβερνητικές πρακτικές.
Το σημείο που είχε άμεση θετική πολιτικοεκλογική επίπτωση ήταν η απάντησή του πως η Ελλάδα δεν θα επιτρέψει την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, εάν δεν έχει υπάρξει προηγουμένως συμφωνία για μία κοινά αποδεκτή ονομασία αυτού του κράτους. Η ρητή αυτή δέσμευσή του συσπειρώνει την βάση της Ν.Δ., πλαγιοκοπεί σοβαρά το κόμμα του Γιώργου Καρατζαφέρη, συρρικνώνει την όποια εμβέλεια του Στέλιου Παπαθεμελή και εγγράφεται θετικά στη συνείδηση όλων των ψηφοφόρων, που έχουν ευαισθησία στα εθνικά θέματα. Μία δεύτερη απάντησή του, που είχε στόχο τον ΛΑ.ΟΣ ήταν η αναφορά του στους «ταραξίες» των φοιτητικών διαδηλώσεων του περασμένου χειμώνα. Χρησιμοποίησε τον όρο «ταραξίες» για να σηματοδοτήσει στο ακροατήριο των «νοικοκυραίων» ότι εκπροσωπεί «το νόμο και την τάξη». Με τον τρόπο, όμως, που απάντησε έχασε περισσότερα απ’ όσα κέρδισε. Θα ήταν πολιτικά πολύ πιο αποτελεσματική η απάντησή του, εάν εξαρχής διαχώριζε τους φοιτητές διαδηλωτές από τους ταραξίες κουκουλοφόρους.
Το έπραξε μετά την καταλυτική παρέμβαση του Αλέκου Αλαβάνου, δίνοντας την εντύπωση ότι υποχρεώθηκε να επανορθώσει. Με τις επανειλημμένες σχετικές αναφορές του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ υπεράσπισε σθεναρά το κίνημα εκείνων των ημερών, γεγονός που του επιτρέπει και να το κεφαλαιοποιήσει πολιτικοεκλογικά. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο περισσότερο κερδισμένος από το «ντιμπέιτ». Ηταν αυθεντικός, επέβαλε το δικό του στυλ, κι απευθύνθηκε με σαφήνεια στο ακροατήριο, από το οποίο μπορεί να αντλήσει ψήφους.
Ο Συνασπισμός του Αλέκου Αλαβάνου δεν είναι το γενικά συμπαθές ΚΚΕεσωτ / ΕΑΡ του Λεωνίδα Κύρκου, που βρισκόταν πάντα στο όριο της κοινοβουλευτικής επιβίωσης. Δεν έχει αποβάλει τον ιδεολογικοπολιτικό δυισμό του, αλλά έχει αποκτήσει πολιτική φυσιογνωμία και νεύρο. Εχει χάσει αρκετά σε γενική αποδοχή, αλλά έχει εκφράσει πολιτικά ένα τμήμα της κοινωνίας και ως εκ τούτου έχει κερδίσει νέους κι όχι περιστασιακούς ψηφοφόρους.
Ο δεύτερος κερδισμένος του «ντιμπέιτ» ήταν ο Γιώργος Καρατζαφέρης. Αρχικά, η τάση του να εμφανισθεί καθωσπρέπει παρήγαγε μία ασαφή πολιτική εικόνα. Γρήγορα, όμως, έγινε άνετος και ευέλικτος. Πούλησε με επιτυχία την πολιτική του «πραμάτεια», χωρίς να πέσει σε παγίδες. Προσπάθησε να διασκεδάσει την εικόνα του ακροδεξιού και να εμφανισθεί υπεύθυνος, αλλά δεν έχασε τις πολιτικές του «γωνίες». Με την εμφάνισή του κατά πάσα πιθανότητα σφράγισε το εισιτήριό του για την άνετη είσοδο του ΛΑ.ΟΣ στη Βουλή.
Η Αλέκα Παπαρήγα ήταν ο γνωστός εαυτός της, αλλά οι τηλεοπτικές εμφανίσεις της ελάχιστα επηρεάζουν την εκλογική επίδοση του ΚΚΕ. Η δεξαμενή του γεμίζει από τρεις πηγές: Τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του, ένα κομμάτι της νεολαίας και τους ουκ ολίγους που αντιμετωπίζουν το κόμμα αυτό σαν δοχείο για ψήφο διαμαρτυρίας προς το πολιτικό σύστημα.
Τέλος, ο Στέλιος Παπαθεμελής προσπάθησε φιλότιμα, αλλά η Δημοκρατική Αναγέννηση δεν πρόκειται να κάνει εκλογικό άλμα, λόγω της δικής του εμφάνισης.
Χωρίς σχέδιο ο κ. Παπανδρέου
Η εμφάνιση του Γιώργου Παπανδρέου έγινε δεκτή πολύ θετικά από τους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ, κυρίως επειδή φοβούνταν μήπως πάει άσχημα. Συγκριτικά με το 2004, ήταν πολύ καλύτερος. Είπε χωρίς πολλά λάθη αυτά που είχε προετοιμάσει, αλλά δεν είχε τα πολιτικά αντανακλαστικά να εκμεταλλευθεί τα αδύνατα σημεία του αντιπάλου του και να σημειώσει μία καθαρή νίκη.
Το σημαντικότερο είναι ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν έδειξε ότι διαθέτει σχέδιο για τη χώρα. Είναι ενδεικτικό ότι δεν έχει καταθέσει ούτε μία νέα επιμέρους πολιτική πρόταση. Προσπαθεί να αποδομήσει τον αντίπαλό του, αλλά δεν έχει καταφέρει να προσδώσει στο κόμμα του ελκυστικό πολιτικό πρόσωπο. Τυπικώς, το ΠΑΣΟΚ έχει πρόγραμμα, αλλά αυτό είναι ένα κείμενο χωρίς συγκεκριμένες αιχμές και χωρίς καμιά πολιτική εμβέλεια.
Οι «πράσινοι» θυμίζουν ομάδα, που σ’ όλο σχεδόν τον αγώνα δεν προσπάθησε σοβαρά να διαμορφώσει πλειοψηφικό ρεύμα και στα τελευταία λεπτά προσπαθεί με γιουρούσια να ανατρέψει το σκορ. Το σκάνδαλο των ομολόγων και η ανικανότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές την έχουν αναμφίβολα φθείρει. Η πείρα διδάσκει, όμως, ότι το σύνδρομο της αρνητικής ψήφου σπανίως είναι ικανό από μόνο του να οδηγήσει μια κυβέρνηση πρώτης τετραετίας σε εκλογική ήττα. Πρέπει και η αξιωματική αντιπολίτευση να θεωρείται από την κοινή γνώμη αξιόπιστη εναλλακτική λύση. Εκεί, όμως, το ΠΑΣΟΚ έχει εμφανές έλλειμμα. Αυτός είναι και ο λόγος που ακόμα και μετά τα όσα συνέβησαν η Ν.Δ. εμφανίζεται να έχει περισσότερες πιθανότητες νίκης, χωρίς αυτό επ’ ουδενί να σημαίνει ότι το αποτέλεσμα των εκλογών είναι δεδομένο.