Εντονο και ενίοτε δραματικό παρασκήνιο κρύβεται πίσω από την τελική επιλογή του προέδρου του ΠΑΣΟΚ κ. Γ. Παπανδρέου να διεκδικήσει την παραμονή του στην ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρά τη μεγάλη σε έκταση ήττα της περασμένης Κυριακής. Ο κ. Γ. Παπανδρέου δέχθηκε αντικρουόμενες εισηγήσεις από πρόσωπα του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος, εξ’ απορρήτων συμβούλους του, οι οποίοι ήταν δίπλα του σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, πολιτικούς του φίλους, οι οποίοι «επιστρατεύθηκαν» όταν το φάσμα της ήττας έγινε ορατό, αλλά και κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ που είχαν διακριτό ρόλο στην προετοιμασία του κόμματος για τις εκλογές, για το εάν θα έπρεπε να διεκδικήσει την παραμονή του στην προεδρική καρέκλα ή όχι. Τελικά, ως γνωστόν, θα δώσει τη σχετική μάχη στις 11 Νοεμβρίου, αλλά αυτής του της απόφασης προηγήθηκαν κρίσιμες διεργασίες…
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε την τελευταία προεκλογική εβδομάδα βρεθεί αντιμέτωπος με την προοπτική της ήττας από τον κ. Κ. Καραμανλή: όλες οι κυλιόμενες δημοσκοπήσεις που ενεχείριζε στον διευθυντή του Πολιτικού του Γραφείου κ. Π. Γερουλάνο στέλεχος με ισχυρούς διαχρονικούς δεσμούς με την οικογένεια Παπανδρέου έδειχναν τη διαφορά μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ να μην πέφτει κάτω από το 2%, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να έχει χαμηλή συσπείρωση και μεγάλες «διαρροές» προς τα Αριστερά. Επίσης, ο κατά περιόδους στενός του συνεργάτης κ. Ν. Κοτζιάς, που έχει επανακάμψει ως ένας εκ των βασικών συμβούλων του κ. Γ. Παπανδρέου μετά το αποτέλεσμα της Κυριακής, του είχε παραδώσει λίγες ημέρες πριν από την εκλογική αναμέτρηση της 16ης Σεπτεμβρίου έκθεση που περιελάμβανε συγκεκριμένες προτάσεις για την πολιτική διαχείριση μιας ευρείας σε έκταση ήττας.
Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Π. Γερουλάνος, αλλά και ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ κ. Ν. Αθανασάκης μετέδιδαν στα ΜΜΕ, αλλά ως φαίνεται και στον ίδιο τον κ. Γ. Παπανδρέου μια μάλλον «εξωραϊσμένη» εικόνα των πολιτικών συσχετισμών, επικαλούμενοι μηνύματα από τις οργανώσεις σε όλη την Ελλάδα, αλλά και την «αναξιοπιστία» των ερευνών της κοινής γνώμης εξαιτίας του ιδιόμορφου πολιτικού κλίματος στον απόηχο των πυρκαγιών, καθώς και των «εξαρτήσεων» που ορισμένες εξ αυτών υποτίθεται ότι είχαν από την κυβέρνηση.
Ορατό το φάσμα της ήττας
Ετσι, ο κ. Γ. Παπανδρέου που πέρασε ένα μεγάλο μέρος του προπερασμένου Σαββάτου με μέλη της οικογένειάς του, αλλά και τον στενό πολιτικό και προσωπικό του φίλο κ. Χ. Παμπούκη είχε κατά νουν περισσότερο το σενάριο μιας περιορισμένης σε έκταση ήττας. Για τον λόγο αυτό, ως φαίνεται, όταν συναντήθηκε το πρωί της Κυριακής των εκλογών με τον κ. Ευ. Βενιζέλο στη Θεσσαλονίκη, όπου και οι δύο άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα, του είπε -όπως αποκάλυψε ο τελευταίος- ότι ακόμη και εάν χάσει το ΠΑΣΟΚ θα διεκδικήσει την παραμονή του στην ηγεσία.
Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, ο κ. Γ. Παπανδρέου κατέβηκε νωρίς το απόγευμα στο γραφείο του στη Χαριλάου Τρικούπη συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Αντα. Τα πρώτα μηνύματα των exit polls μετέδιδαν εικόνα συντριπτικής ήττας του ΠΑΣΟΚ και μείωσης των ποσοστών του σε σχέση με τις εκλογές του 2004, με αποτέλεσμα το κλίμα στο γραφείο του κ. Γ. Παπανδρέου, αλλά και στο Καστρί να είναι ιδιαίτερα βαρύ. Μάλιστα, όταν το εύρος της διαφοράς από τη Ν.Δ. κατέστη ορατό, υπήρξαν παραινέσεις τόσο από μέλη της οικογένειάς του, όσο και από πολιτικά στελέχη που συνομίλησαν μαζί του, να ανακοινώσει ότι παραιτείται και δρομολογεί τις διαδικασίες διαδοχής του. Τότε, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο κ. Π. Γερουλάνος κάλεσε εσπευσμένα στη Χαριλάου Τρικούπη τον κ. Χ. Παμπούκη, και από κοινού του επισήμαναν πως έχει ευθύνη «απέναντι στην παράταξη και τη χώρα να συνεχίσει να ηγείται του ΠΑΣΟΚ».
Η «ιστορική» δήλωση
Από εκείνη την ώρα, και αφού ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε συνομιλήσει με τον κ. Δ. Ρέππα και διασφάλισε τη στήριξή του απομονώθηκε στο γραφείο του με στενούς του συνεργάτες και άρχισε να συντάσσει τη δήλωση στην οποία προέβη τελικώς λίγο μετά τα μεσάνυχτα: οι κ. Δ. Ρέππας και Ν. Αθανασάκης παρακολουθούσαν τα αποτελέσματα σε ένα διπλανό γραφείο, και οι κ.κ. Κ. Λαλιώτης, Ευ. Βενιζέλος, Βάσω Παπανδρέου και Π. Ευθυμίου σε ένα άλλο, αλλά κανείς δεν είχε πλέον την παραμικρή επικοινωνία με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Αντιθέτως, ο κ. Γ. Παπανδρέου φέρεται να είχε σύντομες συνομιλίες με τον πρώην πρόεδρο της Βουλής κ. Απ. Κακλαμάνη, αλλά και τον κ. Χ. Καστανίδη από τον οποίο ζητήθηκε να πάει στη Χαριλάου Τρικούπη.
Λίγα λεπτά πριν κατέβει στο ισόγειο της Χαριλάου Τρικούπη και ενώ «μακιγιαριζόταν», ο κ. Γ. Παπανδρέου κάλεσε όλους τους προαναφερθέντες, και τους διάβασε την «ιστορική» πλέον αυτή δήλωση. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες στην αρχική της μορφή άφηνε ένα μικρό «παράθυρο» ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να δρομολογήσει ο ίδιος τη διαδικασία διαδοχής του. Ο κ. Χ. Καστανίδης εισηγήθηκε το συγκεκριμένο σημείο να αλλάξει προκειμένου να καταστεί σαφές ότι ο κ. Γ. Παπανδρέου θα ζητήσει την ανανέωση της εντολής προς το πρόσωπό του από τη βάση. Κατά τις ίδιες πηγές, οι κ. Κ. Λαλιώτης και Ν. Αθανασάκης διατύπωσαν ορισμένες επιφυλάξεις, αλλά ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αποδέχθηκε την πρόταση του πρώην κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του κόμματος, με την οποία είχε σπεύσει να δείξει ότι συμφωνεί και η σύζυγός του.
Οι συσχετισμοί στο κόμμα
Από εκεί και πέρα, οι εξελίξεις αρχίζουν να «τρέχουν»: Ο κ. Γ. Παπανδρέου και οι επιτελείς του παρακολουθούν, σχεδόν οργισμένοι τη σπουδή με την οποία ο κ. Ευ. Βενιζέλος δηλώνει «παρών» στην κούρσα για την ηγεσία. Με δεδομένο, δε, ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται αποφασισμένος να δώσει τη μάχη για την παραμονή του, αρχίζουν οι πρώτες προσπάθειες διερεύνυσης των συσχετισμών στο εσωτερικό του κόμματος, αλλά και του χρονοδιαγράμματος και των διαδικασιών μέσα από τις οποίες θα διεξαχθεί η «μάχη» με τον κ. Ευ. Βενιζέλο.
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο κ. Γ. Παπανδρέου συζήτησε τηλεφωνικά την πιθανότητα ο κ. Κ. Σημίτης να τον στηρίξει, αλλά εισέπραξε από τον πρώην πρωθυπουργό την απάντηση ότι θα τηρήσει στάση ουδετερότητας. «Επαμφοτερίζουσα» ήταν και η στάση των κ.κ. Αννας Διαμαντοπούλου, Βάσως Παπανδρέου, Κ. Σκανδαλίδη, και Μ. Χρυσοχοΐδη. Ετσι από τα προβεβλημένα στελέχη, καθίστατο σαφές πως ανοικτά στο πλευρό του κ. Γ. Παπανδρέου θα τάσσονταν ο κ. Δ. Ρέππας -λιγότερο ο κ. Θ. Πάγκαλος- και, βεβαίως, οι παραδοσιακοί υποστηρικτές του, κ. Χ. Καστανίδης, Φ. Πετσάλνικος και Θ. Τσούρας, καθώς και ο κ. Χρ. Παπουτσής. Από την πλευρά του, ο κ. Ν. Αθανασάκης εκ του θεσμικού του ρόλου ήταν υποχρεωμένος να τηρήσει τακτική ίσων αποστάσεων και να λειτουργεί ως συνομιλητής τόσο του κ. Γ. Παπανδρέου, όσο και του κ. Ευ. Βενιζέλου.
Οι σχεδιασμοί της επόμενης μέρας
Τη Δευτέρα το απόγευμα, ο κ. Γ. Παπανδρέου συγκάλεσε σύμφωνα με πληροφορίες στο γραφείο του σύσκεψη με τη συμμετοχή των κ. Π. Γερουλάνου, Χ. Παμπούκη, Ν. Κοτζιά, Ρεγγίνας Βάρτζελη και του αδελφού του Νίκου, στην οποία σε επίπεδο πολιτικών στελεχών έλαβαν επίσης μέρος οι Δ. Ρέππας και Χ. Καστανίδης. Εκεί επαναβέβαιώθηκε ότι ο κ. Γ. Παπανδρέου θα δώσει τη μάχη για την παραμονή του στην ηγεσία και έγιναν οι πρώτοι σχεδιασμοί για την οργάνωση των δυνάμεών του, με τον κ. Χ. Παμπούκη να διαφωνεί και εφεξής να τηρεί αποστάσεις από τις όποιες διεργασίες.
Εν τω μεταξύ, οι κ.κ. Δ. Ρέππας και Ρεγγίνα Βάρτζελη είχαν βολιδοσκοπήσει τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και είχαν καταλήξει ότι περί τους 15 βουλευτές τάσσονται αναφανδόν υπέρ του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, αλλά ο αριθμός αυτός με τους κατάλληλους χειρισμούς θα μπορούσε να φθάσει μέχρι τους 60. Επίσης, ο πρώην πρόεδρος της ΓΣΕΕ κ. Χρ. Πολυζωγόπουλος διαβεβαίωσε ότι θα μπορούσε να «ρυμολκήσει» στο άρμα του κ. Γ. Παπανδρέου το μεγαλύτερο τμήμα των συνδικαλιστικών δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ. Τέλος, παρά τις αρχικές του αμφιταλαντεύσεις, για τη στήριξη του προέδρου του κόμματος δεσμεύθηκε και ο κ. Γ. Παναγιωτακόπουλος, ο οποίος μέσω της Αριστερής Πρωτοβουλίας διαθέτει πυρήνες στελεχών σε ολόκληρη την Ελλάδα.
«Αρμοδιότητες» των υποστηρικτών
Την Τρίτη, με εντολή του κ. Γ. Παπανδρέου, ο γενικός διευθυντής του ΠΑΣΟΚ κ. Ρ. Σπυρόπουλος διερεύνησε μέσω της Επιτροπής Καταστατικού το ενδεχόμενο να γινόταν σήμερα η ψηφοφορία για την εκλογή προέδρου. Ομως, η απάντηση ήταν αρνητική. Ούτως ή άλλως, λίγο αργότερα στο επιτελείο του κ. Γ. Παπανδρέου κυριάρχησε η άποψη ότι τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ συμφέρει η διαδικασία εκλογής να πραγματοποιηθεί το αργότερο δυνατό.
Με αυτό το δεδομένο, έγινε την ίδια ημέρα και μια πρώτη κατανομή «αρμοδιοτήτων» μεταξύ των υποστηρικτών του κ. Γ. Παπανδρέου. Οι κ. Τσούρας, Σπυρόπουλος, Παναγιωτακόπουλος και άλλοι συμφωνήθηκε να αναλάβουν το οργανωτικό σκέλος της προετοιμασίας της έκτακτης συνδιάσκεψης και κυρίως της ψηφοφορίας για την εκλογή προέδρου. Οι κ. Ν. Κοτζιάς και Χ. Καστανίδης επιφορτίστηκαν με τη συγγραφή ορισμένων κειμένων με τις θέσεις του κ. Γ. Παπανδρέου, ο κ. Π. Γερουλάνος με τον «πολιτικό σχεδιασμό», οι κ.κ. Δ. Ρέππας και Ρεγγίνα Βάρτζελη με τους χειρισμούς σε επίπεδο κοινοβουλευτικής ομάδας, ενώ στον κ. Π. Μπεγλίτη προτάθηκε ο τομέας της επικοινωνίας. Τέλος, ο κ. Ντ. Ρόβλιας έχει αναλάβει την «προετοιμασία» της παρουσίας του κ. Γ. Παπανδρέου και των προσκείμενων σ’ αυτόν βουλευτών κατά τη συζήτηση επί των προγραμματικών στη Βουλή, στην οποία ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία.
Αυτές τις κρίσιμες ημέρες, σύμφωνα με πληροφορίες από το περιβάλλον του κ. Γ. Παπανδρέου που όμως δεν επιβεβαιώνει ο ίδιος ο κ. Κ. Λαλιώτης, δοκιμάστηκαν και οι σχέσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ με τον πρώην γραμματέα του κόμματος. Οπως λέγεται, ο κ. Γ. Παπανδρέου είπε ευθέως στον κ. Λαλιώτη ότι «δεν είναι δυνατόν να συζητώ μαζί σου αφού δεν με έχεις στηρίξει». Επίσης, η κ. Αννα Διαμαντοπούλου, φέρεται να ζήτησε δύο φορές από τον κ. Γ. Παπανδρέου να «διευκολύνει τις εξελίξεις», αφήνοντας να εννοηθεί πως σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσε να είναι εκείνη υποψήφια.