Την τελική πρόταση του ΟΗΕ για το όνομα των Σκοπίων θα παρουσιάσει στους εκπροσώπους των δύο πλευρών την Τρίτη ο μεσολαβητής Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος αφικνείται αύριο στην Αθήνα. Αν και δεν πιστεύει σε τελεσίγραφα, ο κ. Νίμιτς εκτιμά ότι η προοπτική ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία και φέρεται αποφασισμένος να την εκμεταλλευθεί, παρά τον κίνδυνο που μια πιεστική προσέγγιση εμπεριέχει καθώς η μία ή και οι δύο πλευρές μπορεί να την απορρίψουν.
Για να αποτρέψει ενδεχόμενη σύγκρουση, η Ελλάδα κατέβαλε προσπάθειες να αναβληθεί η διαδικασία ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και να μη φέρει ο κ. Νίμιτς πρόταση την οποία η Αθήνα θα αναγκασθεί να απορρίψει.
Παραχωρήσεις
Μέχρι την ύστατη ώρα οι ΗΠΑ, που λόγω επιρροής λειτουργούν ως βασικός υποστηρικτής της μεσολάβησης, αναζητούσαν συμβιβαστική φόρμουλα που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή και από τα δύο μέρη και πίεζαν για εκατέρωθεν παραχωρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό η Κοντολίζα Ράις συναντήθηκε την περασμένη εβδομάδα διαδοχικά με τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, Μπακογιάννη και Μιλόσοσκι, ενώ είναι πιθανό να υπάρξει και τηλεφωνική παρέμβαση του προέδρου Μπους προς τους δύο ηγέτες μετά την κατάθεση της πρότασης.
Οι ΗΠΑ προτάσσουν την υιοθέτηση από τα Σκόπια μιας σύνθετης ονομασίας για χρήση σε διεθνείς οργανισμούς, η οποία θα αντικαταστήσει το FYROM. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, δεν πρόκειται αυτή να είναι το «Νέα Μακεδονία» που είχε προτείνει ο ΟΗΕ το 1993, διότι όπως επισημάνθηκε στην «Κ», «προτάσεις του παρελθόντος που έχουν απορριφθεί δύσκολα μπορούν να γίνουν αποδεκτές». Μεταξύ των πολλών ιδεών που συζητούνται είναι όμως το «Νέα Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Ταυτόχρονα, ο κ. Νίμιτς θεωρεί ότι δεν μπορεί να επιβληθεί η αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας των Σκοπίων στις διμερείς τους σχέσεις με άλλα κράτη, όπως επιμένει η Ελλάδα. Ο μεσολαβητής του ΟΗΕ έχει πάντως δεχθεί εισηγήσεις να συμπεριλάβει στην τελική του πρόταση μια «ισχυρή σύσταση» προς τα μέλη του ΟΗΕ να υιοθετήσουν τη σύνθετη ονομασία στην οποία θα έχουν συμφωνήσει Αθήνα και Σκόπια. Η ελληνική κυβέρνηση περιμένει να εξετάσει το ακριβές περιεχόμενο της πρότασης, αλλά δηλώνει αποφασισμένη να την απορρίψει και να θέσει βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ εάν αυτή δεν κριθεί ικανοποιητική.
Οφέλη και για τους δύο
Ο διεθνής παράγων εκτιμά ότι η κυβέρνηση Γκρουέφσκι μπορεί να αποδεχθεί τη σύνθετη ονομασία υποστηρίζοντας στο εσωτερικό, πρώτον, ότι διατηρεί το συνταγματικό όνομα στις διμερείς σχέσεις με όλα τα κράτη, δεύτερον, ότι πέτυχε μια πολύ καλύτερη ονομασία στους διεθνείς οργανισμούς από το FYROM, τρίτον, ότι εξασφάλισε την ένταξη στο ΝΑΤΟ, και τέταρτον, ότι ομαλοποίησε τις σχέσεις με την Ελλάδα. Η κυβέρνηση Καραμανλή θα υποστηρίξει ότι διεθνώς το όνομα της γειτονικής χώρας θα είναι οριστικά πλέον μια σύνθετη ονομασία με τη σύμφωνη γνώμη και των Σκοπίων, ενώ ταυτόχρονα θα απαιτήσει από τους σημαντικούς συμμάχους της -Ε.Ε. και ΗΠΑ- αλληλεγγύη, ζητώντας να υιοθετήσουν στις διμερείς τους σχέσεις με την ΠΓΔΜ τη διεθνή σύνθετη ονομασία. Πιθανώς να καταθέσει σχετικό αίτημα και προς όλα τα μέλη του Σ.Α.
Η πολυετής διένεξη για το όνομα έχει εξελιχθεί σε μια διπλωματική διελκυστίνδα όπου η εύλογη συναισθηματική φόρτιση δυσχεραίνει την αναζήτηση ρεαλιστικής λύσης. Αμερικανός αξιωματούχος επιβεβαίωσε «το δύσκολο σημείο στο οποίο βρισκόμαστε, που έχει όλα τα χαρακτηριστικά αδιεξόδου».
Ντόρα – Κοντολίζα
Το θέμα των Σκοπίων σχεδόν μονοπώλησε τη 45λεπτη συνάντηση της Ντόρας Μπακογιάννη με την Κοντολίζα Ράις την περασμένη Πέμπτη. Για 25 λεπτά οι δύο κυρίες είχαν μια «ειλικρινή» κατ’ ιδίαν συζήτηση, χωρίς την παρουσία συνεργατών. Τέθηκαν επί τάπητος όλα, και η κ. Ράις ζήτησε ρεαλισμό και συμβιβαστική διάθεση για να προχωρήσει η διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την ένταξη της Κροατίας, της Αλβανίας αλλά και της ΠΓΔΜ που είναι ο στρατηγικός στόχος του προέδρου Μπους, ο οποίος αναζητεί διακαώς μια διεθνή επιτυχία. Η κ. Μπακογιάννη εξήγησε, σε πολιτικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, το σκηνικό της ισχνής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας των 151, υπενθυμίζοντας ότι το 1993 ο πατέρας της ήταν πρωθυπουργός με ίδιο αριθμό βουλευτών και η κυβέρνησή του «έπεσε» λόγω του Σκοπιανού. Ταυτόχρονα, διεμήνυσε το αυτονόητο ότι εάν η κυβέρνηση Καραμανλή αναγκασθεί να θέσει βέτο, πολύ δύσκολα άλλη ελληνική κυβέρνηση στο εγγύς μέλλον θα μπορέσει να μεταβάλει τη στάση αυτή.