Ο Μάθιου Νίμιτς προτίθεται να επανέλθει στο προσκήνιο αμέσως μετά τις σημερινές εκλογές στην ΠΓΔΜ. Παρότι οι εθνικιστικές κορώνες που ακούστηκαν στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας προβληματίζουν το περιβάλλον του μεσολαβητή του ΟΗΕ, ο τελευταίος ελπίζει ότι μετεκλογικά θα επικρατήσει η αναγκαία νηφαλιότητα και το ζήτημα θα τύχει ώριμων χειρισμών που θα έχουν ως γνώμονα τα στρατηγικά συμφέροντα της ΠΓΔΜ τα οποία, όπως σπεύδουν να υπογραμμίσουν διπλωμάτες των Ην. Εθνών, εξυπηρετούνται πρωτίστως από την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Παρά τις επανειλημμένες αλυτρωτικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι και του Αρχιεπισκόπου της «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» κ. Στεφάνου, ο κ. Νίμιτς προσεγγίζει το ζήτημα με την αισιοδοξία που επιβάλλει ο διαμεσολαβητικός του ρόλος. Καθώς στα Ην. Εθνη θεωρούν δεδομένη τη νίκη Γκρούεφσκι, σπεύδουν να τονίσουν ότι δεν είναι απαραίτητο να περιμένει ο κ. Νίμιτς τον σχηματισμό κυβέρνησης καθώς αυτός δεν επηρεάζεται από το θέμα του ονόματος. «Οι ηγέτες είναι γνωστοί, όπως και οι θέσεις τους. Δεν θα αλλάξει κάτι ουσιαστικό, άρα γιατί να χάνουμε χρόνο;» διερωτώνται αρμόδιοι διπλωμάτες.
ΗΠΑ: Πριν από την Αλβανία
Και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι η συγκυρία ευνοεί την ταχεία εκδήλωση νέας προσπάθειας και χαρακτηρίζουν τον διακαή πόθο της ΠΓΔΜ για ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. σημαντικό κίνητρο για να επιδείξει η χώρα αυτή διάθεση συμβιβασμού στο θέμα του ονόματος. Με αυτό το σκεπτικό κάποιοι πιέζουν για άμεση επανεργοποίηση, θεωρώντας ότι θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία ώς την 9η Ιουλίου όταν η Αλβανία και η Κροατία θα υπογράψουν επίσημα την έναρξη της διαδικασίας ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Στο παρασκήνιο οι ρεαλιστές παραδέχονται ότι η επίτευξη συμφωνίας εντός αυτών των ασφυκτικών χρονικών ορίων «δεν είναι εφικτή». Σπεύδουν να συμπληρώσουν ότι αυτό που ουσιαστικά έχει σημασία είναι να βρεθεί λύση πριν ενταχθεί η Αλβανία στο ΝΑΤΟ. Αρμόδιος αξιωματούχος σημείωσε ότι εάν εκκρεμεί ακόμη το θέμα του ονόματος όταν η Αλβανία γίνει πλήρες μέλος, τότε η ΠΓΔΜ θα έχει πρόβλημα. Σε περίπτωση, πάντως, που τα Σκόπια διαμηνύσουν ότι προτιμούν να καθυστερήσει η εκδήλωση της όποιας πρωτοβουλίας έως ότου πάρει η νέα κυβέρνηση ψήφο εμπιστοσύνης, ο μεσολαβητής του ΟΗΕ εμφανίζεται αποφασισμένος να σεβαστεί την επιθυμία τους.
Από την πλευρά της η Ουάσιγκτον δεν δείχνει διατεθειμένη να αλλάξει την ονομασία με την οποία έχει αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας». «Θα υιοθετήσουμε το νέο όνομα στους διεθνείς οργανισμούς», περιορίσθηκε να διαβεβαιώσει Αμερικανός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ ασκούν έντονες πιέσεις στα Σκόπια για να δεχθούν σύνθετη διεθνή ονομασία και εάν τελικά υποχωρήσουν και συμφωνήσουν, θα πρέπει η Ουάσιγκτον να τους προσφέρει στήριξη σε διμερές επίπεδο.
Υιοθετώντας αυτή τη θέση, οι ΗΠΑ επιλέγουν να μην αποδίδουν ανάλογη σημασία στην απαίτηση του Κώστα Καραμανλή να χρησιμοποιείται η σύνθετη ονομασία της ΠΓΔΜ «έναντι όλων». Αποστασιοποιούνται, μάλιστα, και από τη δέσμευση του ίδιου του προέδρου Μπους προς τον Ελληνα πρωθυπουργό, όταν σε επιστολή του της 16ης Νοεμβρίου 2004 τον διαβεβαίωνε πως οι ΗΠΑ «θα ασπαστούμε οποιαδήποτε λύση προκύψει από τις διαπραγματεύσεις».
Ο βοηθός υπ. Εξωτερικών Νταν Φριντ, ο οποίος τελικά δεν τοποθετήθηκε στη Μόσχα ως πρέσβης, είναι ο άνθρωπος που θα αναλάβει να χειρισθεί προσωπικά τη νέα προσπάθεια από πλευράς των ΗΠΑ, καθώς διατηρεί στενή σχέση και με τον Μάθιου Νίμιτς με τον οποίο έχει συνεργασθεί στο παρελθόν.
Ο κ. Φριντ, ο οποίος πριν από ένα μήνα είχε προκαλέσει την έντονη δυσφορία της Αθήνας με τις δηλώσεις του περί «μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας», αντιλαμβάνεται ότι η οριστική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών πρέπει να αποσαφηνίζει το τοπίο και στο ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα της ταυτότητας όπου ο κ. Γκρούεφσκι ακολουθεί μια μαξιμαλιστική και εριστική τακτική η οποία οδηγεί σε αδιέξοδο.
Σύνθετη ονομασία
Οι Αμερικανοί μιλούν για σύνθετη ονομασία χωρίς να αποσαφηνίζουν τις δικές τους σκέψεις. Προς το παρόν δεν έχουν προσχωρήσει στην υποστήριξη των ονομασιών που ρεαλιστικά θεωρούνται οι περισσότερο εφικτές, όπως «Ανω» ή «Νέα» Μακεδονία. Κάποιοι μιλούσαν πρόσφατα για τη χρήση «παύλας» (hyphenation), παραπέποντας ίσως στο «Δημοκρατία της Μακεδονίας – Σκόπια», που όμως δεν γίνεται πλέον αποδεκτό από την Αθήνα. ΗΠΑ και ΟΗΕ θα αναζητήσουν τη «χρυσή τομή». Τον τελευταίο μήνα ο κ. Νίμιτς τηρούσε, για ευνόητους λόγους, αποστάσεις από τις εξελίξεις στις δύο χώρες. Παρακολουθούσε με προσοχή τα τεκταινόμενα, κυρίως στην ΠΓΔΜ, ενώ βρισκόταν σε τηλεφωνική επικοινωνία με τα δύο μέρη. Αναμένει επίσης να μάθει εάν ο Νίκολα Ντιμιτρόφ, ο οποίος έχει διορισθεί από τον πρόεδρο Τσερβένκοφσκι και απηχεί τις περισσότερο μετριοπαθείς απόψεις του τελευταίου, και με τον οποίο έχει συνεργασθεί πολλά χρόνια, θα παραμείνει διαπραγματευτής των Σκοπίων.
Αν και η Ουάσιγκτον δεν κρύβει την αντίθεσή της στον κ. Γκρούεφσκι, πριν από λίγες μέρες κατάφερε να τον ενισχύσει ακόμη περισσότερο που επέλεξε τη ρήξη με την Αθήνα όταν επέμεινε στη χρήση της ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε σύνοδο της «Πρωτοβουλίας κατά της Διασποράς Οπλων Μαζικής Καταστροφής» που συνήλθε στην αμερικανική πρωτεύουσα την περασμένη Τετάρτη. Η επιμονή της Ουάσιγκτον προκάλεσε την αποχώρηση της Ελλάδας σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Μάλιστα, ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας, πρέσβης Αλέξανδρος Μαλλιάς, ο οποίος διατηρεί λειτουργικούς διαύλους επικοινωνίας τόσο με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, αποχώρησε τη στιγμή που στην αίθουσα εισήρχετο ο σύμβουλος του προέδρου Μπους για θέματα εθνικής ασφαλείας, Στιβ Χάντλεϊ.
Παγώνουν οι νηοψίες
Με την ενέργεια αυτή η Ελλάδα ουσιαστικά παγώνει τη συμμετοχή της στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για τις νηοψίες στη Μεσόγειο. Ετσι η σθεναρή υποστήριξη των ΗΠΑ στα Σκόπια δημιουργεί πλέον πρόβλημα σε ένα μείζον θέμα για την Αμερική και τον κόσμο, όπως είναι η από κοινού αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και της διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής. Μάλιστα, η ταυτόχρονη αποχώρηση και της κυπριακής αντιπροσωπείας αναδεικνύει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα καθώς Ελλάδα και Κύπρος διαθέτουν τον πρώτο και τον τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου και χωρίς τη συμμετοχή τους η πρόληψη καθίσταται ουσιαστικά μη εφαρμόσιμη, εξέλιξη που ίσως προβληματίσει τους ιθύνοντες στην Ουάσιγκτον και θέσει υπό αμφισβήτηση την εμμονή τους να υποστηρίζουν τα Σκόπια.
Με απόφαση η οποία ελήφθη από την ίδια την Κοντολίζα Ράις, οι ΗΠΑ επέλεξαν να στηρίξουν την ΠΓΔΜ σε μια κίνηση που ερμηνεύεται ως ένδειξη δυσαρέσκειας έναντι της ελληνικής στάσης στο Βουκουρέστι. Η νομότυπη απάντηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν ότι η σύνοδος δεν είναι επίσημος διεθνής οργανισμός και γι’ αυτό οι ΗΠΑ προσκάλεσαν τις χώρες που μετείχαν σε αυτή με βάση το όνομα με το οποίο τις έχουν αναγνωρίσει διμερώς.