Στις καταθέσεις όσων ασχολήθηκαν με την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου φαίνεται ανάγλυφα η έκταση της μεθόδευσης για την ανταλλαγή πανάκριβης δημόσιας γης με τη Βιστωνίδα. Από τις πιο αναλυτικές καταθέσεις της δικογραφίας που διαβιβάστηκε στη Βουλή είναι εκείνη του πρώην προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης κ. Αθανάσιου Ξινίδη. Ο δικηγόρος αναφέρει ότι αρχικώς στις 3-9-2003, αλλά και ένα χρόνο μετά, στις 5-7-2004, ο ίδιος μαζί με άλλους φορείς της περιοχής επισκέφθηκαν τους τότε υφυπουργούς κ. Γιώργο Δρυ και Απόστολο Φωτιάδη, και αργότερα τον κ. Πέτρο Δούκα για να τους αναπτύξουν τα επιχειρήματα κατά της εκχώρησης των επίδικων εκτάσεων στη Μονή. Επιπλέον, με τους προέδρους των Δικηγορικών Συλλόγων Ροδόπης και Αλεξανδρούπολης και άλλους φορείς είχαν αποστείλει στον τότε πρωθυπουργό κ. Κ. Σημίτη σχετικό ψήφισμα με τις θέσεις τους. Τον Ιούλιο του 2004 ενημέρωσαν προσωπικώς τον κ. Π. Δούκα για αποχαρακτηρισμό εκτάσεων στην Ουρανούπολη Χαλκιδικής, επισημαίνοντάς του ότι αν προχωρήσει η υπόθεση των ανταλλαγών θα προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στην τοπική κοινωνία. Στη συνάντηση εκείνη ο επικεφαλής της επιτροπής, μητροπολίτης Ξάνθης, ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Αλ. Κοντός, ο νομάρχης Ξάνθης Γ. Παυλίδης, ο δήμαρχος Ξάνθης Μ. Στυλιανίδης και ο ίδιος ζήτησαν από τον υφυπουργό να μην αποδεχθεί τη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Ο τελευταίος δήλωσε «άγνοια του θέματος και ότι θα ενημερωθεί». Την ίδια ημέρα επισκέφθηκαν και τον υπουργό Εσωτερικών κ. Πρ. Παυλόπουλο, ο οποίος τους ξεκαθάρισε εξαρχής ότι «όσο είναι υπουργός αυτής της κυβέρνησης, χωρίς τελεσίδικη δικαστική απόφαση, δεν θα αναγνωριστεί στη Μονή κανένα δικαίωμα».
Ο βουλευτής Ροδόπης του ΠΑΣΟΚ κ. Γ. Πεταλωτής και πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, διαπιστώνει στην κατάθεσή του ότι «με μεγάλη επιμονή, αφού είχαν προσεγγίσει τους τοπικούς παράγοντες ο ηγούμενος Εφραίμ και ο μοναχός Αρσένιος, προσπαθούσαν να πείσουν ότι στη Μονή ανήκει κατά κυριότητα η λίμνη Βιστωνίδα και πως θα έκαναν επενδύσεις με θρησκευτικό τουρισμό στην περιοχή».
Ο βουλευτής Ν.Δ. κ. Αθηναίος Φλωρίνης, στην κατάθεσή του επικεντρώθηκε στην ερώτηση που είχε υποβάλει στη Βουλή στις αρχές του χρόνου. Οπως λέει, ζητούσε να πληροφορηθεί από τους υπουργούς Οικονομικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Πολιτισμού, πώς προσδιορίστηκε το τίμημα των 8.608 στρεμμάτων στην Ουρανούπολη και πώς ήταν δυνατό ένα κομμάτι «φιλέτο» της περιοχής να ανταλλαγεί με ένα τμήμα της Βιστωνίδας, χωρίς ιδιαίτερη αξία. Οπως είπε, δεν θεωρούσε ικανοποιητική την απάντηση που πήρε τότε από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ο νομάρχης Ξάνθης κ. Γιώργος Παυλίδης καταθέτει ότι αν και το 2003 ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Απόστολος Φωτιάδης ανέπεμψε τις επίμαχες γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου, δεν έκανε ανάκληση των αποφάσεων. «Στο μεταξύ», αναφέρει ο κ. Παυλίδης, «πρέπει να σημειώσω ότι ο ίδιος είχα στείλει στις 30-10-2003 ένα έγγραφο στον κ. Χριστοδουλάκη, ο οποίος ήταν πολιτικός προϊστάμενος του κ. Φωτιάδη και ζητούσα την αποκατάσταση της νομιμότητας». Ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους κ. Παναγιώτης Κιούσης κατέθεσε ότι η απόφαση να γίνει δεκτή η αγωγή της Μονής Βατοπεδίου εναντίον του Δημοσίου ήταν παράτυπη.
Ο βουλευτής του ΣΥΝ κ. Γιάννης Δραγασάκης αποδίδει πολιτικές ευθύνες και στις δύο κυβερνήσεις. Αναφερόμενος στην περίοδο 1998-2003 εντοπίζει ευθύνες που αφορούν τη μη άσκηση δικαιώματος κυριότητας του Δημοσίου και ότι ενώ εκκρεμούσε η δίκη τον Ιούνιο του 2003 υπεγράφη με εντολή του υπουργού Οικονομικών πρωτόκολλο παράδοσης – παραλαβής.
Η απόσυρση του Δημοσίου από την αντιδικία του με τη Μονή Βατοπεδίου το 2004 απασχολεί και την κατάθεση του τοπογράφου Κωνσταντίνου Πετούση, ο οποίος είχε κληθεί να καταθέσει ως μάρτυρας υπέρ του Δημοσίου ενώπιον του Πρωτοδικείου Ροδόπης. Αναφέρεται στη γνωμοδότηση που υπέγραψε ο υφυπουργός Οικονομίας Π. Δούκας το 2004 και επισημαίνει ότι οι ανταλλαγές έγιναν χωρίς σχετική δικαστική απόφαση.