Τώρα που κάθεται η σκόνη από το σκάνδαλο του Βατοπεδίου (που το πλήρωσε ακριβά η κυβέρνηση μια και η κοινή γνώμη δεν της συγχωρεί την καθυστέρηση στην εκκαθάρισή του) υπάρχει η ελπίδα ο πολιτικός μας κόσμος να καθίσει να συζητήσει σοβαρά την οικονομική κρίση, που επεκτάθηκε ήδη και στη χώρα μας, και να αναζητήσει από κοινού εφικτές λύσεις; Προφανώς, όχι, διότι ο πολιτικός κόσμος έχει πρώτο στόχο τη συνέχιση της νομής της εξουσίας όσον αφορά την κυβέρνηση και την ανάκτηση της απολεσθείσης εξουσίας το 2004, όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ. Σε αυτή την τυφλή σύγκρουση που θα συνεχισθεί με αφορμή και τις εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής, ίσως χαθούν ευκαιρίες αν όχι για αποτροπή της ύφεσης της οικονομίας, τουλάχιστον για επούλωση των βαθιών πληγών που είναι βέβαιο ότι θα ανοίξουν.
Ηδη, τα πρώτα σημάδια είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Ισως δεν έχει συνειδητοποιηθεί από μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης και κυρίως από την υπεύθυνη κυβέρνηση, η οποία φαίνεται να εφησυχάζει στα τελευταία της μέτρα για τις τράπεζες και να ελπίζει στη συγκατάθεση της Κομισιόν για τον προϋπολογισμό, ότι η πραγματική οικονομία έχει ήδη αρχίσει να λυγάει σαν καλαμιά στον άνεμο, και ότι αυτή την περίοδο ειδικά, μεγάλοι, μεσαίοι, αλλά και μικροί επιχειρηματίες κυριολεκτικά αγωνιούν αν θα έχουν χρήματα να πληρώσουν το δώρο των Χριστουγέννων στους υπαλλήλους τους.
Αιτία της αγωνίας των επιχειρηματιών είναι ότι τον τελευταίο μήνα το τραπεζικό χρήμα δεν έχει γίνει απλώς πανάκριβο, αλλά είναι και δυσεύρετο. Δεν ξέρω τι λένε στον κ. Γ. Αλογοσκούφη οι τραπεζίτες ή τι διαβεβαιώσεις δίνουν στον κ. Γ. Προβόπουλο, αλλά το δικό μου επιτόπιο ρεπορτάζ στα γκισέ των τραπεζών, μέχρι τουλάχιστον την περασμένη Παρασκευή, μου απέφερε τα εξής ευρήματα:
1. Ο τραπεζικός δανεισμός προς εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, αλλά και προς τα νοικοκυριά, και ο οποίος μέχρι τον Αύγουστο έτρεχε με ρυθμό 16-22%, έχει τώρα περικοπεί δραστικά σε βαθμό που για ορισμένες τράπεζες η πιστωτική επέκταση να είναι μηδενική στην αύξηση των υπολοίπων και σε μια – δυο, που τυχαίνει να είναι και οι μεγαλύτερες, ο ρυθμός αύξησης να έχει πέσει στο 5%!
2. Η προεξόφληση επιταγών γίνεται μόνο εφόσον συνοδεύονται από τιμολόγια, έτσι η προσωρινή διευκόλυνση των επιχειρήσεων χάνεται.
3. Στους μικρομεσαίους που έχουν ατομική επιχείρηση και όχι Ο.Ε., ΕΠΕ ή Α.Ε. δεν χορηγούνται πλέον ούτε στεγαστικά ούτε καταναλωτικά δάνεια.
4. Η Εθνική Τράπεζα δεν ανανέωσε τη σύμβασή της με τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας και έτσι διεκόπη η χορήγηση νέων επιδοτούμενων δανείων σε χιλιάδες νοικοκυριά. Σημειωτέον ότι η Εθνική κάλυπτε περίπου το 80% των δανείων αυτής της κατηγορίας.
5. Οι τράπεζες προς το παρόν χρηματοδοτούν τους παλαιούς πελάτες τους και κρατούν ανοιχτές τις γραμμές πίστωσής τους. Η χρηματοδότηση, όμως, είναι πια ακριβότερη μέχρι και 2-3 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ από την άλλη πλευρά αξιώνονται από τους πελάτες πρόσθετες εξασφαλίσεις, αφού οι ενεχυριασμένες μετοχές έχουν απολέσει το 60-70% της αξίας τους. Πολλοί επιχειρηματίες, ιδιαίτερα μεγάλοι, προσφέρουν τώρα στις τράπεζες για υποθήκη ακίνητα και εκλιπαρούν για πρόσθετη χρηματοδότηση, προκειμένου να πληρώσουν δώρα εορτών ή ακόμη και για αποζημιώσεις για το προσωπικό που φοβούνται ότι θα υποχρεωθούν να απολύσουν.
6. Νέα δάνεια, σε νέους πελάτες και μάλιστα για ποσά άνω των 200.000 ευρώ δεν δίνει ΚΑΜΙΑ τράπεζα και μάλιστα τα περίφημα Επιχειρηματικά Κέντρα, που είχαν στηθεί στα κεντρικά των τραπεζών, έχουν αρχίσει να διαλύονται και τα εξειδικευμένα στελέχη να μετατίθενται σε άλλους τομείς.
7. Τα επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια, παρά τη συνεχιζόμενη πτώση του Euribor, αυξήθηκαν προχθές μία και πλέον ποσοστιαία μονάδα!
Δεν είμαι βέβαιος αν τα κυβερνητικά μέτρα για τις τράπεζες θα πετύχουν να κρατήσουν αργότερα σε αυξητική τροχιά την πιστωτική επέκταση. Προς το παρόν, πάντως, η κατάσταση είναι απελπιστική και οι εμπλοκές στη ρευστότητα θα φέρουν κατάρρευση επιχειρήσεων, ανεργία και συρρίκνωση της οικονομίας. Μέσα στους κομματικούς αλαλαγμούς, όμως, ποιος ασχολείται σοβαρά με αυτά τα προβλήματα;