Ενα κόμμα χωρίς ιδιαίτερη προβολή από τα μέσα ενημέρωσης, με στελέχη που δεν είναι ευρέως αναγνωρίσιμα και πολιτική δράση με έντονα στοιχεία ακτιβισμού διεκδικεί την είσοδό του στη Βουλή, σύμφωνα με τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων των τελευταίων μηνών. Πρόκειται για τους Οικολόγους – Πράσινους, την κυρίαρχη κομματική έκφραση του χώρου της πολιτικής οικολογίας. Στις ευρωεκλογές του 2004 συγκέντρωσαν ποσοστό 0,67% (όγδοο κόμμα σε ψήφους). Στις βουλευτικές εκλογές του 2007, με ψηφοδέλτια σε 54 από τις 56 εκλογικές περιφέρειες έλαβαν 75.502 ψήφους, ποσοστό 1,05%. Ηταν το πρώτο σε ψήφους από τα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα.
Στο μηνιαίο βαρόμετρο της Public Issue για την «Καθημερινή» και τον ΣΚΑΪ καταγράφεται σταδιακά, το τελευταίο εξάμηνο, τριπλασιασμός της εκλογικής επιρροής των Οικολόγων, από μία ποσοστιαία μονάδα τον Απρίλιο, σε τρεις μονάδες τον Νοέμβριο. Συγκεκριμένα, το ποσοστό τους αυξήθηκε σε 1,5% τον Μάιο και διατηρήθηκε αμετάβλητο στις δύο επόμενες έρευνες (Ιουνίου και Ιουλίου). Η δυναμική που ανέπτυξαν από τον Σεπτέμβριο και έπειτα είναι εντυπωσιακή: σε κάθε έρευνα ή επιρροή τους ενισχύεται κατά μισή ποσοστιαία μονάδα. Ετσι, από ένα κόμμα με δημοσκοπική καταγραφή, στα επίπεδα του πραγματικού αποτελέσματος των εκλογών του 2007, οι Οικολόγοι αποτελούν σήμερα υπολογίσιμη δύναμη και το ενδεχόμενο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης είναι πλέον ανοιχτό (Διάγραμμα 1).
Το προφίλ του ψηφοφόρου
Με βάση τα ευρήματα του αθροιστικού βαρόμετρου της Public Issue (τρίμηνο Σεπτεμβρίου – Νοεμβρίου) μπορούμε να σκιαγραφήσουμε, σε αδρές γραμμές, το προφίλ του ψηφοφόρου που δηλώνει την πρόθεσή του να ψηφίσει Οικολόγους «αν οι εκλογές διεξάγονταν την επόμενη Κυριακή»: ανήκει στις πιο δυναμικές ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού, κατοικεί σε αστικό κέντρο, διαθέτει μέση ή ανώτερη μόρφωση και είναι πολιτικοποιημένος/η.
Πιο συγκεκριμένα, οι ψηφοφόροι των Οικολόγων κατανέμονται περίπου ισομερώς (ένας στους πέντε σε κάθε κατηγορία) στις ηλικίες 25-34, 35-44, 45-54 και 55-64, ενώ είναι σαφώς περιορισμένη η απήχηση στις ακραίες ηλικιακές κατηγορίες 18-24 και 65 και άνω (ένας στους δέκα σε καθεμία). Η συντριπτική πλειοψηφία κατοικεί σε αστικά κέντρα (οκτώ στους δέκα έναντι μόνο ενός σε ημιαστικά και ενός σε αγροτικές περιοχές). Το 96% διαθέτει μέση ή ανώτερη μόρφωση (ισομερώς κατανεμημένοι) και 6 στους 10 δηλώνουν το ενδιαφέρον τους για την πολιτική (πολύ – αρκετά) έναντι τεσσάρων που ενδιαφέρονται λίγο ή σχεδόν καθόλου. Οσον αφορά την πολιτική αυτοτοποθέτηση και την κομματική προέλευση των οιονεί ψηφοφόρων των Οικολόγων, είναι αξιοσημείωτο ότι 1 στους 6 δηλώνει δεξιός / κεντροδεξιός και 1 στους 3 ότι στις τελευταίες εκλογές είχε ψηφίσει τη Ν.Δ.
Ως προς την ψήφο στις εκλογές του 2007 καταγράφεται μια τριχοτόμηση του οικολογικού εκλογικού σώματος, ανάμεσα: α) στους παλαιούς και σταθερούς ψηφοφόρους του οικολογικού ρεύματος, οι οποίοι, λόγω της διευρυμένης απήχησής του, αντιπροσωπεύουν πλέον μόνο το 25% των σημερινών ψηφοφόρων του κόμματος, β) σε εκείνους που είχαν ψηφίσει ΠΑΣΟΚ ή κάποιο από τα δύο κόμματα της κοινοβουλευτικής Αριστεράς (29% – ΠΑΣΟΚ 13%, ΣΥΡΙΖΑ 11% και ΚΚΕ 5%) και γ) σε αυτούς που είχαν ψηφίσει Ν.Δ. (29%). Επίσης, ποσοστό 10% δηλώνει ότι δεν ψήφισε ή επέλεξε λευκό ή άκυρο.
Το ποσοστό που θα κερδίσουν οι Οικολόγοι στις εκλογές θα επηρεάσει και το όριο της αυτοδυναμίας του πρώτου κόμματος. Με δεδομένο ότι τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής -«λοιπά κόμματα» για τις έρευνες- αθροίζουν σταθερά ένα ποσοστό γύρω στο 1-1,5%, αν οι Οικολόγοι προσεγγίσουν, αλλά δεν υπερβούν το όριο εκπροσώπησης του 3%, η αντιπροσωπευόμενη ψήφος (άθροισμα ποσοστών των κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή) θα περιοριστεί σε ένα ποσοστό περί το 96-97%, οπότε το όριο της αυτοδυναμίας θα βρεθεί σε ποσοστά περί το 41-41,4%. Στην αντίθετη περίπτωση, αν οι Οικολόγοι έστω και οριακά υπερβούν το 3%, η αντιπροσωπευόμενη ψήφος θα κυμανθεί σε επίπεδα υψηλότερα του 98%, οπότε το όριο της αυτοδυναμίας θα καθοριστεί σε ποσοστό πάνω από 42%.
Καθώς στις δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών καταγράφεται η αδυναμία του πρώτου κόμματος να κατακτήσει αυτοδυναμία, ήδη έχουν αρχίσει να βλέπουν το φως της δημοσιότητας σενάρια και για το ενδεχόμενο κυβερνητικής συνεργασίας ΠΑΣΟΚ – Οικολόγων. Μια τέτοια συνεργασία θα ήταν εφικτό να αθροίσει 151 έδρες με ποσοστά, για παράδειγμα, 38,5% για το ΠΑΣΟΚ και 3,5% για τους Οικολόγους.
Συγκυριακό ή μόνιμο;
Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν η δημοσκοπική καταγραφή της τελευταίας περιόδου έχει συγκυριακό ή μονιμότερο χαρακτήρα. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο πρωτοφανούς πολιτικής ρευστότητας, κανείς αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να προεξοφλήσει πώς θα συμπεριφερθεί στην κάλπη, κατά την προσεχή εκλογική αναμέτρηση με έντονα χαρακτηριστικά πόλωσης, μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων που σήμερα δηλώνουν την πρόθεση να ψηφίσουν Οικολόγους. Η αβεβαιότητα εντείνεται αν λάβουμε υπόψη ότι το εκλογικό σώμα που συνθέτει το ποσοστό των Οικολόγων στην πρόθεση ψήφου είναι ετερογενές, καθώς σημαντικό τμήμα του προέρχεται από την αποσυσπείρωση των ψηφοφόρων Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ / Αριστεράς του 2007.
* Ο κ. Γιώργος Κουκουράκης είναι εκλογικός αναλυτής της Public Issue.