Το κουβάρι των ευθυνών στην υπόθεση του Βατοπεδίου, όπως αυτές προέκυψαν από καταθέσεις μαρτύρων αλλά και τις εξηγήσεις των περίπου πενήντα προσώπων που κλήθηκαν ως ύποπτοι τέλεσης αξιόποινων πράξεων, καλούνται να ξετυλίξουν σε ποινικό επίπεδο οι εισαγγελείς Εφετών Ευσταθία Σπυροπούλου και Παντελής Στραγάλης.
Εξι μήνες μετά την παραγγελία του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Γ. Σανιδά για διερεύνηση των ανταλλαγών εκτάσεων μεταξύ της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου και του Δημοσίου αλλά και την αίσθηση που προκλήθηκε από την αναφορά του στους «παραπλανηθέντες υπουργούς», η προκαταρκτική έρευνα ολοκληρώθηκε και τις προσεχείς εβδομάδες αναμένεται η απαγγελία κατηγοριών από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών κ. Κυριάκο Καρούτσο.
Παρά την «απόφαση» της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής περί ύπαρξης αστοχιών αλλά όχι πολιτικών ευθυνών, η δικογραφία που έχει σχηματιστεί από τους εισαγγελείς Εφετών κ. Σπυροπούλου και Στραγάλη, αλλά και από τους παραιτηθέντες εισαγγελείς Ηλ. Κολλιούση και Ελ. Σωτηροπούλου, βρίθει αναφορών για το ρόλο των πολιτικών προσώπων, ο οποίος ωστόσο δεν δύναται ως φαίνεται να αποτιμηθεί ποινικά.
Σκιαδάς – Μαντέλη
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα περιγράφουν στα υπομνήματα που κατέθεσαν με την ιδιότητα του υπόπτου στους εισαγγελείς Εφετών, δύο στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ο γενικός γραμματέας κ. Κώστας Σκιαδάς και η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Πολιτικής Γης του υπουργείου κ. Σταματίνα Μαντέλη. Οι εν λόγω ανωμοτί καταθέσεις σηματοδότησαν την ολοκλήρωση της εισαγγελικής έρευνας, η οποία περαιώθηκε με «άρωμα» πολιτικής ευθύνης. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρει στο υπόμνημα που κατέθεσε η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Πολιτικής Γης κ. Μαντέλη, η οποία αναφέρθηκε συγκεκριμένα στους κ. Κωνσταντίνο Κιλτίδη, Ευάγγελο Μπασιάκο και Αλέξανδρο Κοντό ως τα πρόσωπα που έλαβαν τις υπουργικές αποφάσεις για τις ανταλλαγές των εκτάσεων. Σε ανάλογη γραμμή κινήθηκε και ο γεν. γραμματέας του υπουργείου. Ο κ. Σκιαδάς καταλόγισε το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου την οποία χαρακτήρισε αρμόδια για τις διαδικασίες ανταλλαγής και εκτίμησης των ακινήτων και υπαινισσόμενος «δευτερεύουσα» -ωστόσο υπαρκτή- συμμετοχή στην ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου.
«Ολα τα θέματα για την υπόθεση αυτή αποφασίσθηκαν σε επίπεδο υπουργών και υλοποιήθηκαν κατά τον νόμο από την ΚΕΔ. Η μοναδική συμμετοχή μου περιορίζεται σε διαδικαστικές ενέργειες σύμφωνα με τις σχετικές εντολές γραπτές ή προφορικές της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης», αναφέρει στο υπόμνημα που κατέθεσε o κ. Σκιαδάς. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Σεπτέμβριο του 2005 είχε ήδη ρυθμισθεί με υπουργικές αποφάσεις η κυριότητα της λίμνης Βιστωνίδας, ενώ είχε ολοκληρωθεί και η πρώτη φάση των ανταλλαγών.
Ο γεν. γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης επιχείρησε να αντικρούσει τις ευθύνες που του καταλόγισαν μέλη της ΚΕΔ στις ανωμοτί καταθέσεις τους και διέψευσε ότι απέστειλε έγγραφα υπογεγραμμένα από τον ίδιο τα οποία αφορούσαν συγκεκριμένα ακίνητα προς ανταλλαγή. «Οι εκπρόσωποι της ΚΕΔ αναληθώς ισχυρίζονται ότι έλαβαν έγγραφα υπογεγραμμένα από εμένα με κυκλωμένα ακίνητα», αναφέρει ο κ. Σκιαδάς επισημαίνοντας ότι «όλες οι ενέργειές μου έστω και τυπικά σε κάθε περίπτωση, εγένοντο σε συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ποτέ δεν ενήργησα πέραν των οδηγιών και των αποφάσεών της. Ο ρόλος μου ήταν διεκπεραιωτικός και διαμεσολαβητικός μεταξύ του υπουργού ή υφυπουργών και υπηρεσιακής ιεραρχίας και όχι ρόλος ειδικού διατάκτη και αποφασίζοντος για σημαντικά θέματα».
Ο Εφραίμ
Ευθύνες στο Ελληνικό Δημόσιο, την ΚΕΔ αλλά και τη διεύθυνση Πολιτικής Γης επέρριψαν στα υπομνήματα που κατέθεσαν στους εισαγγελείς ο ηγούμενος της Μονής Βατοπεδίου κ. Εφραίμ, ο μοναχός Αρσένιος και επτά ακόμη μέλη της Γεροντείας, οι οποίοι κλήθηκαν ως ύποπτοι τέλεσης τεσσάρων κακουργημάτων. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι κ. Εφραίμ και Αρσένιος την πρωτοβουλία για την ανταλλαγή των εκτάσεων έλαβε το Ελληνικό Δημόσιο. Οι ίδιοι εμμένουν στην κυριότητα της Μονής επί της λίμνης Βιστωνίδας, ενώ κάνουν λόγο για «αφύσικη διόγκωση της υπόθεσης από τα ΜΜΕ».