Τέσσερις βασικοί λόγοι ερμηνεύουν τη μικρή βελτίωση των κυβερνητικών επιδόσεων στην εκλογική επιρροή και τους υπόλοιπους δείκτες του πολιτικού Βαρόμετρου, που καταγράφεται τον Μάιο, στο Πολιτικό Βαρόμετρο της Public Issue, για την «Κ» και τον ΣΚΑΪ.
Ο πρώτος αφορά μια αναμενόμενη επίδραση των εκλογικών δημοσκοπήσεων, που είναι γνωστή ως «underdog effect» (παρακίνηση των εκλογέων να ψηφίσουν την παράταξη που χάνει έδαφος). Η κοινωνική εδραίωση της πεποίθησης πως η Ν.Δ. υστερεί (μετά τον περασμένο Σεπτέμβριο) σημαντικά στην πρόθεση ψήφου και, παράλληλα, ότι η αντιπολίτευση είναι αρκετά πιθανό να κερδίσει στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, αυξάνει τη συσπείρωση του κυβερνώντος κόμματος. Το φαινόμενο έχει επισημανθεί ήδη από τη δεκαετία του 1940, από τον ίδιο τον George Gallup, ως απάντηση στους επικριτές των δημοσκοπήσεων, που θεωρούσαν μοναδική επίδραση εκείνη υπέρ της παράταξης που εμφανίζεται να προηγείται (bandwagon effect). Είναι γνωστό, επίσης, ότι η πολιτική δυσαρέσκεια από τη διακυβέρνηση τείνει να υποχωρεί κατά τη διάρκεια των εορτών ή των διακοπών, λόγω της κοινωνικής «χαλάρωσης» που επικρατεί.
Η εντατικοποίηση της αστυνόμευσης, μετά τα «Δεκεμβριανά», έχει αυξήσει σημαντικά την κοινωνική «ορατότητα» της αστυνομίας και έχει συγκρατήσει σε κάποιο βαθμό (τουλάχιστον για τους συντηρητικούς ψηφοφόρους) την έκρηξη της κοινωνικής ανασφάλειας που ακολούθησε. Στην ίδια κατεύθυνση συντελεί και η περισσότερο καθησυχαστική εικόνα που καλλιεργούν τα ΜΜΕ, σχετικά με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.
Η αύξηση της επιρροής της Ν.Δ. (+1%), σε συνδυασμό με την ισοδύναμη μείωση που καταγράφεται στην επιρροή του ΠΑΣΟΚ (-1%), έχει ως αποτέλεσμα τη σμίκρυνση της διαφοράς υπέρ του ΠΑΣΟΚ, από 7,5 τον Απρίλιο σε 5,5, και ταυτοχρόνως, μια βελτίωση της θέσης της, στο πλαίσιο της δικομματικής επιρροής, που παραμένει σταθερή (75,5%).
Παράλληλα, η ενεργοποίηση του πρωθυπουργού φαίνεται να βελτιώνει τόσο τη δημοτικότητά του (50%, +4%) και μάλιστα να την εξισώνει με την αντίστοιχη του Γ. Παπανδρέου, όσο και το μερίδιο πρωθυπουργικής καταλληλότητας (44%, +2%). Υπό αυτές τις συνθήκες, η εικόνα του φαίνεται να επανέρχεται στα επίπεδα πριν από τη φθινοπωρινή της υποχώρηση.
Αντίστοιχη, αν και μικρότερης έκτασης, είναι και η βελτίωση της κυβερνητικής εικόνας σε μια σειρά από δείκτες. Στο επίπεδο της εικόνας (όχι της ψήφου), οι επιδόσεις αυτές, αν και δεν αντιστρέφουν, σε συνδυασμό με τη σχετική υποχώρηση που σημειώνει η εικόνα της αντιπολίτευσης, σχεδόν εξισορροπούν το συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των δύο κομμάτων. Μάλιστα, για πρώτη φορά, η επιλογή της «αυτοδύναμης κυβέρνησης Ν.Δ.» συγκεντρώνει υψηλότερο ποσοστό (18%, +2%), από ό,τι η «αυτοδύναμη κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ» (16%, -3%).
Οι ευρωεκλογές
Σε γενικές γραμμές, οι δημοσκοπήσεις για τις ευρωεκλογές είναι λιγότερο ακριβείς και θεωρούνται λιγότερο αξιόπιστες από τις αντίστοιχες έρευνες για τις εθνικές εκλογές. Αυτό συμβαίνει διότι οι ψηφοφόροι, όταν απαντούν σε δημοσκοπήσεις ευρωεκλογών, συνήθως έχουν στο μυαλό τους τις εθνικές εκλογές. Επιπλέον, σημαντικός αριθμός εκλογέων, ενώ δηλώνει πρόθεση ψήφου, τελικά δεν προσέρχεται στην κάλπη. Στις τελευταίες ευρωεκλογές η πανευρωπαϊκή συμμετοχή έπεσε κάτω από 50%.
Η δυσκολία εκτίμησης των τάσεων του εκλογικού σώματος καθίσταται ακόμη μεγαλύτερη στην Ελλάδα. Και τούτο, διότι από τον Ιανουάριο του 2008, την ελληνική πολιτική σκηνή μονοπωλεί η συζήτηση για την πρόωρη προσφυγή στην κάλπη των βουλευτικών εκλογών, επηρεάζοντας προφανώς καθοριστικά και την κοινή γνώμη.
Κατά συνέπεια, είναι αυτονόητο ότι η εκτίμηση του Βαρόμετρου σχετικά με την επιρροή των κομμάτων αφορά μόνον τις βουλευτικές εκλογές. Επίσης, η πρόθεση ψήφου για τις ευρωεκλογές είναι πολύ πιθανό να αντανακλά, αυτή τη στιγμή, έντονα τις απόψεις των πολιτών σχετικά με τις βουλευτικές εκλογές. Ουσιαστικά, αν και οι εκλογές απέχουν λιγότερο από 30 ημέρες, το πλαίσιο της ευρωεκλογικής αναμέτρησης μόλις αρχίζει να αποσαφηνίζεται.