Η ημερομηνία γέννησης του Συνασπισμού εντοπίζεται στην πραγματικότητα στο 1968, όταν τα σοβιετικά τανκς τσάκισαν σε δύο νύχτες όποια ελπίδα είχαν οι Τσέχοι για εθνική ανεξαρτησία. Η «Ανοιξη της Πράγας» οδήγησε ένα κομμάτι του φιλοσοβιετικού ΚΚΕ στην αποχώρηση. Δημιουργήθηκε τότε το περίφημο ΚΚΕ Εσωτερικού, προπομπός τόσο της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ) και του σημερινού Συνασπισμού. Σημαίνουσα προσωπικότητα εκείνης της προσανατολισμένης στην Ευρώπη Ανανεωτικής Αριστεράς, υπήρξε επί δεκαετίες ο κ. Λεωνίδας Κύρκος. Τον Απρίλιο του 1987 ιδρύθηκε η ΕΑΡ και ξεκίνησε μια διαδικασία προσέγγισης με το ΚΚΕ. Προτού βέβαια ιδρυθεί η ΕΑΡ είχε προηγηθεί μια ακόμη διάσπαση, καθώς έμεινε «πίσω» ο κ. Γιάννης Μπανιάς, γ.γ. του ΚΚΕ Εσωτερικού.
Σύντομα…
Τελικά, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του 1989, το ΚΚΕ με την ΕΑΡ δημιουργούσαν τον Συνασπισμό με πρόεδρο τον Χαρίλαο Φλωράκη και γενικό γραμματέα τον Λεωνίδα Κύρκο. Ο Συνασπισμός συγκέντρωσε τότε 13,1% και στη βραχύβια κυβέρνηση Τζαννετάκη συμμετείχε με τον κ. Φώτη Κουβέλη στο υπουργείο Δικαιοσύνης και τον κ. Νίκο Κωνσταντόπουλο στο υπουργείο Εσωτερικών. Σύντομα ο Συνασπισμός διαλύθηκε εις τα εξ ων συνετέθη. Το ΚΚΕ αποχώρησε, αλλά πολλά στελέχη του διάλεξαν να μην ακολουθήσουν.
Οι περισσότεροι προσχώρησαν στον Συνασπισμό, ο οποίος κράτησε το όνομα, δίχως βέβαια τη… χάρη. Στις εκλογές του 1993 με πρόεδρο την κ. Μαρία Δαμανάκη έμεινε εκτός Βουλής. Στη στιγμή εκείνη της απελπισίας, εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΝ ο κ. Κωνσταντόπουλος, ο οποίος απεδείχθη μακροβιότερος όλων (1993-2004). Τα πρώτα σημάδια ήταν ενθαρρυντικά. Στις ευρωεκλογές του 1994, ο ΣΥΝ συγκέντρωσε 6,26%. Το 1996, ο ΣΥΝ επανήλθε στο Κοινοβούλιο και μάλιστα με ποσοστό 5,12%, το μεγαλύτερο που συγκέντρωσε στην ιστορία του σε εθνικές εκλογές. Η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Το 2000 ο ΣΥΝ συγκέντρωσε μόλις 3,2%. Το αποτέλεσμα δημιούργησε γκρίνιες. Αυτές προέρχονταν από εκείνη την πτέρυγα που ελκύονταν από την προοπτική συγκυβέρνησης με το ΠΑΣΟΚ. Επρόκειτο για την ΑΕΚΑ, της οποίας ηγείτο ο κ. Νίκος Μπίστης που μάλιστα αργότερα έγινε υφυπουργός Εσωτερικών. Τον κ. Μπίστη ακολούθησε το 2003 και η κ. Δαμανάκη, η οποία τοποθετήθηκε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, όπως και ο κ. Μ. Ανδρουλάκης. Στις εθνικές εκλογές του 2004 ο ΣΥΝ συνεργάστηκε με μια σειρά από αριστερές οργανώσεις με τις οποίες συγκρότησε τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ). Ωστόσο, δεν διόρθωσε παρά ελάχιστα τα ποσοστά του (3,2%). Αυτή η εξέλιξη οδήγησε τον κ. Κωνσταντόπουλο στην παραίτηση. Το τιμόνι ανέλαβε ο κ. Αλέκος Αλαβάνος, επί σειρά ετών ευρωβουλευτής του ΣΥΝ. Το 2007 ο ΣΥΝ βελτίωσε την επίδοσή του στο 5,04%.
Δυαρχία
Με πρωτοβουλία του κ. Αλαβάνου το τιμόνι του κόμματος ανέλαβε την επόμενη χρονιά ο κ. Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος συνοδευόταν από τη φήμη του 10,5% στις δημοτικές εκλογές του 2006 για τον Δήμο Αθηναίων. Ουσιαστικά επικράτησε δυαρχία, καθώς ο κ. Αλαβάνος διατήρησε την έδρα στη Βουλή και την ευθύνη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Μετά την ανάρρηση του νέου και επικοινωνιακού κ. Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΝ, το κόμμα έφθασε να συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις μέχρι και 18%. Εκτοτε, τόσο η διφορούμενη στάση του κόμματος στα επεισόδια του περασμένου Δεκεμβρίου, καθώς επίσης και τα μη αναμενόμενα ποσοστά στις ευρωεκλογές (4,7%), επανέφεραν τις σύμφυτες με το κομμάτι αυτό της Αριστεράς τάσεις αλληλοσπαραγμού. Σήμερα, ούτε ένα μήνα πριν από τις ερχόμενες εκλογές, το στοίχημα στο ΣΥΡΙΖΑ είναι το 3%.