Τα διλήμματα των ψηφοφόρων και τα «κλειδιά» των εκλογών παρουσιάζει σήμερα η «Κ», επιχειρώντας να αναδείξει ποιοι είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου. Ο εκλογικός νόμος, που καθιστά τα εκτός Βουλής μικρά κόμματα σε ρυθμιστή του πήχυ της αυτοδυναμίας, αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο που ενδεχομένως θα διαδραματίσει το ποσοστό των Οικολόγων. Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι εμφανίζονται περισσότεροι από κάθε άλλη φορά, καθιστά επισφαλή κάθε πρόβλεψη για τη διαφορά των δύο μεγάλων κομμάτων, πόσω μάλλον που οι περισσότεροι φαίνεται να προέρχονται από τη Ν.Δ. Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο «πόλεμος» θα κριθεί στις μεγάλες περιφέρειες της χώρας και κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσαλονίκη, ενώ ιδιαίτερη σημασία προσδίδουν στο χρώμα που θα έχει την Κυριακή των εκλογών ο Θεσσαλικός Κάμπος…
1. Η επίδοση των Οικολόγων
Μπορεί να ηχεί τρελό, αλλά το βράδυ της επομένης Κυριακής υπάρχει περίπτωση να πρέπει να αθροίσουμε τα ποσοστά του κ. Δημοσθένη Βεργή, του ΜΛ-ΚΚΕ, του κ. Στέλιου Παπαθεμελή και της Ενωσης Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη για να διαπιστώσουμε αν το πρώτο κόμμα θα έχει τις πολυπόθητες 151 έδρες για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ο πήχυς της αυτοδυναμίας δεν είναι σταθερός, αλλά επηρεάζεται αποκλειστικά και μόνον από τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής μη κατορθώνοντας να συγκεντρώσουν το απαιτούμενο 3%. Βάσει του εκλογικού συστήματος, όσο μεγαλύτερο είναι αθροιστικά το ποσοστό των μικρών αυτών κομμάτων, τόσο υποχωρεί το αντίστοιχο ποσοστό που πρέπει να «πιάσει» το πρώτο κόμμα για να κερδίσει την αυτοδυναμία (βλέπε πίνακα).
Με τα δεδομένα αυτά, είναι προφανές ότι κεντρικό «κλειδί» αυτών των εκλογών ενδεχομένως να αποδειχθεί το κόμμα των Οικολόγων. Ολες οι δημοσκοπήσεις (που δημοσιοποιήθηκαν προ 10ημέρου) το εμφάνιζαν σε ποσοστά της τάξεως του 2,5% και η επιτυχής εμφάνιση του κ. Νίκου Χρυσόγελου στο ντιμπέιτ των έξι έχει δημιουργήσει προσδοκίες εισόδου στη Βουλή.
Για να γίνει κατανοητό πόσο καθοριστικά μπορεί να επηρεάσει τούτες τις εκλογές η επίδοση των Οικολόγων, αρκεί το εξής παράδειγμα: Αν μείνουν έξω από τη Βουλή με ένα ποσοστό της τάξεως του 2,5% – 2,8%, ο πήχυς της αυτοδυναμίας μπορεί άνετα να υποχωρήσει ακόμη και στο 40%. Ενώ αν πετύχουν την είσοδό τους (ακόμη και με 3,1%) ο πήχυς πιθανόν να ανέβει ακόμη και στο 42%, δυσκολεύοντας έτσι την αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος.
Οι υπολογισμοί αυτοί γίνονται με την αίρεση, βέβαια, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιτύχει την είσοδό του στη Βουλή και τα υπόλοιπα «μικρά» κόμματα θα κυμανθούν αθροιστικά σε επίπεδα της τάξεως του 3%, όσο δηλαδή συγκέντρωσαν στις εθνικές εκλογές του 2007. Στην περίπτωση που ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε οι Οικολόγοι το επιτύχουν, η αυτοδυναμία δεν είναι απίθανο να επιτευχθεί ακόμη και με 39%(!), καθώς το συνολικό ποσοστό των εκτός κομμάτων Βουλής θα προσεγγίσει ενδεχομένως ακόμη και τις 8 – 9 ποσοστιαίες μονάδες.
Καθώς, ωστόσο, το τελευταίο αυτό σενάριο μοιάζει λιγότερο πιθανό βάσει των -προ 10ημέρου- δημοσκοπήσεων, ας εστιαθούμε στους Οικολόγους, οι οποίοι υπενθυμίζεται ότι στις ευρωεκλογές του 2007 (της πρωτόγνωρης αποχής) έλαβαν 178.000 ψήφους. Οι ειδικοί προεξοφλούν ότι και στις επικείμενες εκλογές η αποχή θα είναι μεγάλη, υπενθυμίζοντας την καθοδική πορεία της συμμετοχής που παρατηρείται από τις εθνικές κάλπες του 2004. Τότε είχαμε 7,4 εκατομμύρια έγκυρα ψυφοδέλτια και το 2007, 7,15 εκατομμύρια. Αν, λοιπόν, η προβλεψη των ειδικών επαληθευτεί και τα έγκυρα υποχωρήσουν στα 6,8 – 7 εκατομμύρια, οι απαιτούμενες ψήφοι που θα διασφαλίζουν την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή θα μειωθούν σε 200.000 – 210.000. Πράγμα που σημαίνει ότι για την είσοδο των Οικολόγων στη Βουλή τους «λείπουν» σήμερα μόλις 20.000 – 30.000 ψήφοι, με την προϋπόθεση βέβαια να τους ξαναεμπιστευθούν όλοι όσοι τους ψήφισαν και στις ευρωεκλογές…
2. Ο Θεσσαλικός Κάμπος
«Αν δεν κερδίσεις τον κάμπο μην ελπίζεις σε νίκη» έλεγαν οι παλιοί βουλευτές και είναι αλήθεια ότι οι νομοί της Θεσσαλίας και της ευρύτερης κεντρικής Ελλάδας έχουν διαχρονικά αποδειχθεί κρισιμότατοι για την έκβαση κάθε εκλογική μάχης.
Οι εκλογολόγοι, ωστόσο, επισημαίνουν ότι αν όντως μια κρίσιμη μάχη γίνεται πάντα στον κάμπο, η νίκη στον «πόλεμο» προϋποθέτει την «άλωση» της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένων μεγάλων νομών. Το επιχείρημά τους είναι όντως εντυπωσιακό: Από τις 56 εκλογικές περιφέρειες της Ελλάδας, οι 12 καλύπτουν τον μισό πληθυσμό της χώρας και εκλέγουν τους 151 βουλευτές από τους 300 του Κοινοβουλίου! Και εννοούν την Α΄ και τη Β΄ Αθήνας, την Α΄ και τη Β΄ Θεσσαλονίκης, την Α΄ και τη Β΄ Πειραιά και τους πολυεδρικούς νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Λάρισας, Ηρακλείου, Αχαΐας και Σερρών. «Οποιος κερδίσει τα περισσότερα από αυτά τα κάστρα δεν χάνει τις εκλογές» λένε. Επισημαίνουν δε ότι κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τα μικρότερα κόμματα παραδοσιακά εμφανίζουν μεγαλύτερο ποσοστό από το πανελλαδικό τους, ενώ η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ συνήθως μικρότερα. Εξ ου και στην τελική ευθεία τα κομματικά επιτελεία πάντα επικεντρώνουν τη στρατηγική τους στις συγκεκριμένες περιφέρειες, αξιοποιώντας βέβαια και τα γνωστά τους «προπύργια» για να διατηρήσουν ή να επαυξήσουν τις δυνάμεις τους σε βάρος των αντιπάλων. Το ΠΑΣΟΚ τη Β΄ Αθήνας και τη Β΄ Πειραιά, την Πάτρα και το Ηράκλειο και η Ν.Δ. τις Σέρρες, τη Β΄ Θεσσαλονίκης και τη Λάρισα, όπου παραδοσιακά εμφανίζουν καλύτερες επιδόσεις από τις αντίστοιχες στην επικράτεια.
Σε τούτες τις εκλογές, ωστόσο, πέραν των μεγάλων αυτών περιφερειών η Θεσσαλία, η Ηπειρος και κάποιοι νομοί της Στερεάς ίσως αποδειχθούν καθοριστικοί για τη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Οπως λένε οι ειδικοί, το 2007 επιβεβαίωσε ότι η Βόρεια Ελλάδα ρέπει περισσότερο προς το μπλε χρώμα και η νότια προς το πράσινο. Και μας εφιστούν την προσοχή στο χρώμα που θα πάρει ο χάρτης των εκλογών στο κέντρο της χώρας, υποστηρίζοντας ότι σε περίπτωση οριακών αποτελεσμάτων το χρώμα του κάμπου θα καθορίσει πολλά…
3. Αναποφάσιστοι και αποχή
Τι θα κάνουν οι αναποφάσιστοι, ρωτάμε πάντα οι δημοσιογράφοι τους δημοσκόπους, και είναι ίσως η πρώτη φορά που και εκείνοι αδυνατούν να προβλέψουν. Αν κάτι διακρίνει αυτές τις εκλογές από όλες τις προηγούμενες είναι ο ιδιαιτέρως αυξημένος αριθμός πολιτών που σε όλες τις δημοσιευθείσες έρευνες αρνείτο να αποκαλύψει τις προθέσεις του.
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου πάντα υποχωρεί περίπου στο 10% τις τελευταίες 15 ημέρες πριν από τις εκλογές. Και απορούν διότι τούτη τη φορά το συγκεκριμένο ποσοστό παρέμενε (μέχρι την Παρασκευή που δημοσιοποιούντανν έρευνες) σε επίπεδα της τάξεως του 15 – 20%(!) γεγονός που ενισχύει την πρόβλεψή τους ότι η αποχή θα είναι αυξημένη σε σχέση με το 2007. Υπάρχει, ωστόσο, και μια άλλη ενδιαφέρουσα παράμετρος η οποία σχετίζεται με τους λεγόμενους αναποφάσιστους ψηφοφόρους και ενδεχομένως αποδειχθεί καθοριστική για την έκβαση της μάχης της 4ης Οκτωβρίου. Στις δημοσιευθείσες έρευνες περισσότεροι από τους μισούς δήλωναν ότι προέρχονται από τη Ν.Δ., γεγονός που εξηγεί και τη χαμηλή συσπείρωση του κυβερνώντος κόμματος. Περιγράφοντας, μάλιστα, το προφίλ των συγκεκριμένων ψηφοφόρων, οι ειδικοί «τοποθετούσαν» ηλικιακά τους περισσότερους στην ομάδα 35 – 55 ετών, δηλαδή στο ενεργότερο τμήμα του πληθυσμού, και υποστήριζαν ότι η πλειονότητά τους είναι μισθωτοί -κυρίως του ιδιωτικού τομέα-, ελεύθεροι επαγγελματίες ή ακόμη και ιδιοκτήτες μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Οπως χαρακτηριστικά εξήγησε στην «Κ» γνωστός δημοσκόπος, «πρόκειται για ένα μικρό αλλά σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος που απαρτίζεται από πολίτες που ψήφισαν το 2004 και το 2007 τη Ν.Δ., είναι σαφώς απογοητευμένοι από το «κόμμα τους», αλλά δεν έχουν ακόμη καταλήξει αν θα στηρίξουν το ΠΑΣΟΚ, ανησυχώντας μάλλον για τη φορολογική πολιτική που θα ακολουθήσει η Ιπποκράτους». Η ίδια πηγή χαρακτήριζε πολύ κρίσιμες τις 10 τελευταίες ημέρες που έρχονται.
Αν η δημοσκοπική αυτή εκτίμηση ευσταθεί, μπορεί εύκολα να εξηγήσει τους λόγους που το κυβερνών κόμμα επιχειρεί τις τελευταίες ημέρες να αναδείξει τις φορολογικές ασάφειες του αντιπάλου του, μιλώντας ακόμη και για κρυφή ατζέντα. Οπως και τις διαβεβαιώσεις που δίνει σε όλους τους τόνους το ΠΑΣΟΚ, ότι δεν θα θίξει τα μικρά και τα μεσαία οικονομικά εισοδήματα (χωρίς βέβαια επακριβώς να τα προσδιορίζει)…