Η εκλογική διαδικασία, που ανέδειξε τον κ. Αντώνη Σαμαρά πρόεδρο της Ν.Δ., υπήρξε επαναστατική, από την άποψη ότι επτακόσιες πενήντα χιλιάδες πολίτες συνέτριψαν μία «νομενκλατούρα», που είχε χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα και δεν εξέφραζε το αίσθημα του κοινού ψηφοφόρου. Βεβαίως κάθε «νομενκλατούρα», είτε έχει σοβιετική προέλευση είτε είναι υποπαράγωγο αστικού κόμματος, δημιουργεί απώθηση ενστικτωδώς στον μέσο οπαδό του κόμματος και η ισχύς της απορρέει συχνά από το δέος που εμπνέει ένας μηχανισμός, καλά οργανωμένος.
Ενα από τα πλέον ενδιαφέροντα στοιχεία της όλης διαδικασίας ήταν η εκκωφαντική διάψευση επιφανέστατου κομματικού στελέχους, που είχε αποφανθεί ότι στις κάλπες θα προσέρχονταν γύρω στις τριάντα χιλιάδες οπαδών της Ν.Δ. και ότι τη νίκη θα εξασφάλιζε η υποψηφιότητα εκείνη που διέθετε τον πλέον αποτελεσματικό μηχανισμό. Η κ. Ντόρα Μπακογιάννη, πολιτικός με ικανότητες και αγωνιστικότητα, ηττήθηκε την Κυριακή, κυρίως διότι ενεφανίσθη ως η ευνοούμενη μιας «νομενκλατούρας», που είχε οικτρώς αποδοκιμασθεί, δίχως να το έχει συνειδητοποιήσει, στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου.
Ηχηρότερη περίπτωση ήταν το λεκανοπέδιο Αττικής, όπου την υποψηφιότητα του κ. Σαμαρά εστήριξαν μόνον τρεις εν ενεργεία βουλευτές, ενώ της κ. Μπακογιάννη όλοι οι άλλοι εκλεγέντες βουλευτές, πρώην υπουργοί και οι πάσης φύσεως κομματικοί αξιωματούχοι. Το κύρος των επιφανών στελεχών αμφισβητήθηκε με τρόπο βάναυσο από τους ανώνυμους της Δεξιάς και η αυθεντία τους αγνοήθηκε. Η εξέλιξη αυτή, καινοφανής για ένα κόμμα -όχι μόνον της Δεξιάς- δημιουργεί μοναδικές προκλήσεις.
Η πρώτη αφορά την ανόρθωση της Δεξιάς και τον ιδεολογικό επαναπροσδιορισμό της. Η αναγκαιότης αυτής της διαδικασίας είναι κεφαλαιώδους σημασίας και για τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος. Διότι δεν είναι δυνατόν το ένα τρίτο της κοινωνίας να θεωρείται από τον εκάστοτε ηγέτη του κόμματος ως δεδομένο και ουδείς να ασχολείται με την ουσιαστική αναβάθμισή του στον χώρο των ιδεών.
Το επίτευγμα του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν ότι ασχολήθηκε με ένα περιθωριοποιημένο τμήμα της κοινωνίας που ανεδείχθη τελικώς στη νέα αστική τάξη της χώρας. Το ουσιαστικότερο ίσως σφάλμα του κ. Κώστα Καραμανλή ήταν ότι υιοθετώντας την τακτική του «μεσαίου χώρου» δεν θέλησε να ασχοληθεί με την αναβάθμιση της συντηρητικής πλειοψηφίας της Ν.Δ.
Λίγα χρόνια μετά την απομάκρυνσή του από την Καγκελαρία ο κ. Χέλμουτ Κολ, ερωτηθείς από Ελληνα επιχειρηματία πώς κατένειμε τον χρόνο του όταν ασκούσε τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα, απάντησε. «Τη μισή μέρα ησχολούμην με την κυβέρνηση και την άλλη μισή με το κόμμα». Προς το παρόν ο κ. Σαμαράς δεν έχει πρωθυπουργικές υποχρεώσεις.
Η δεύτερη πρόκληση αφορά το φιλελεύθερο τμήμα της Ν.Δ., που αν και ιδιαιτέρως μειοψηφικό, διέπεται από δυναμισμό και στη μεγάλη πλειοψηφία του εστήριξε την κ. Μπακογιάννη. Η Ν.Δ. συγκροτείται από αυτές τις δύο τάσεις και είναι προφανές ότι η δημιουργική τους σύνθεση αποτελεί αδήριτη ανάγκη.
Η εμπειρία της περασμένης Κυριακής έδειξε ότι η διαίρεση και η αντιπαράθεση εντοπίσθηκε στην κορυφή. Οι χιλιάδες των οπαδών που ανέμεναν καρτερικά έξω από τα εκλογικά τμήματα επί ώρες ουδέποτε ενεπλάκησαν σε συζητήσεις διχαστικές. Ανήκουν στο ίδιο κόμμα, σε δύο διαφορετικές τάσεις, και αναμένουν μία νέα σύνθεση – εξέλιξη που εμπιστεύθηκαν στον κ. Αντώνη Σαμαρά. Οι οπαδοί της Ν.Δ. έδωσαν λύση όχι απλώς στο θέμα της διαδοχής, αλλά άνοιξαν τον δρόμο για αναγέννηση του κόμματος.