Το σημερινό εκλογικό αποτέλεσμα θα αποτελέσει μια σαφέστατη ένδειξη, όχι μόνον για τον πραγματικό κομματικό συσχετισμό δυνάμεων που έχει διαμορφωθεί στη χώρα ένα χρόνο μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές και έξι μήνες μετά την υπογραφή του Μνημονίου, αλλά και, κυρίως, για την έκταση και τον βαθμό αποδόμησης του κομματικού συστήματος η οποία συντελείται.
Η ψήφος αποδοκιμασίας αναμένεται να εκδηλωθεί σε τρεις κατευθύνσεις:
1. Με την ενίσχυση της αποχής και των αντιεκλογικών πρακτικών (λευκό/άκυρο). Αυτή η τάση φαίνεται να είναι μέχρι στιγμής η πιο ισχυρή. Από το 2004, όταν καταγράφηκε η υψηλότερη μεταπολιτευτικά συμμετοχή σε εκλογές (διάγραμμα 1), η τάση της αποχής ενισχύεται διαρκώς, ενώ στις τελευταίες αναμετρήσεις, με ορόσημο τις Ευρωεκλογές του 2009 όπου σημειώθηκε ρεκόρ αποχής (διάγραμμα 2), δείχνει να επιταχύνεται.
2. Με την αντικομματική/αντισυστημική ψήφο διαμαρτυρίας στα μη παραδοσιακά/νεοπαγή κόμματα ή σε «αντικομματικές» υποψηφιότητες-πρόσωπα, όπως εκείνη του κ. Δημαρά. Οι δύο πρώτες τάσεις παρατηρούνται περισσότερο στα μεγάλα αστικά κέντρα, τις νεότερες ηλικιακές ομάδες και τις οικονομικά δυναμικότερες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού.
3. Τέλος, σε αρκετά μικρότερο βαθμό, με ενίσχυση της αντιπολίτευσης. Πρόκειται για την «παραδοσιακή» έκφραση της δυσαρέσκειας, που συντήρησε επί μακρόν το δικομματικό σύστημα. Αυτό μπορεί να συμβεί ευκολότερα είτε σε περιοχές όπου η αντιπολίτευση διαθέτει ισχυρές υποψηφιότητες είτε σε παραδοσιακά της προπύργια. Ακόμη, στην ύπαιθρο, στα μικρά και μεσαία αστικά κέντρα ή στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες του εκλογικού σώματος. Ποια από αυτές τις τρεις τάσεις θα κυριαρχήσει τελικά ή ποια συνισταμένη τους θα προκύψει, δεν είναι γνωστό εκ των προτέρων.
Οι ενδιάμεσες εκλογές, δηλαδή εκείνες που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια ενός εκλογικού κύκλου, είτε πρόκειται για δημοτικές-νομαρχιακές είτε για Ευρωεκλογές, παρακολουθούν και αποτυπώνουν πάντοτε το γενικό πολιτικό κλίμα. Κάποιες φορές επικυρώνουν και εδραιώνουν τον συσχετισμό που προέκυψε ύστερα από μια σημαντική εκλογική μεταβολή. Ετσι, για παράδειγμα, λειτούργησαν οι δημοτικές εκλογές του 1982 ή οι Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2004. Ενίοτε, όμως, προαναγγέλλουν (εάν φυσικά υπάρχει) την εκλογική μεταστροφή που πρόκειται να καταγραφεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Πρόσφατο παράδειγμα αυτού του τύπου αποτελούν οι Ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου (2009). Σε αυτές αποκαλύφθηκε, για πρώτη φορά μετά το 2004, η εκλογική μεταστροφή που είχε επισυμβεί τον τελευταίο χρόνο εις βάρος της Ν. Δ.
Οι δημοτικές/νομαρχιακές εκλογές της δεκαετίας του ’90 είχαν πιστοποιήσει την πρώτη μεγάλη κρίση του μεταπολιτευτικού δικομματισμού. Τότε εμφανίσθηκε για πρώτη φορά μαζικά, όχι μόνον το φαινόμενο των «ανταρτών», αλλά και το φαινόμενο των κομματικών συμμαχιών (ΠΑΣΟΚ/ΣΥΝ, Ν. Δ. /ΠΟΛΑΝ).
Αντίθετα, αυτές της επόμενης δεκαετίας του 2000 πραγματοποιήθηκαν σε ένα διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον, σε συνθήκες σχετικής σταθερότητας του κομματικού συστήματος. Η εκλογική και πολιτική άνοδος της Ν. Δ. προαναγγέλθηκε στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση του 2002 και οδήγησε στην εκλογική επικράτηση του 2004, ενώ επιβεβαιώθηκε και σε εκείνες του 2006, έναν χρόνο πριν από τη δεύτερη εκλογική της νίκη το 2007. Κατά συνέπεια, ποια τάση αναμένεται να καταδείξουν οι (νέου τύπου) περιφερειακές εκλογές, σε μια συγκυρία όπως η σημερινή, αναζωπύρωσης της κρίσης των κομμάτων; Το στοιχείο που διαφοροποιεί αισθητά τη σημερινή κρίση από εκείνη της προηγούμενης δεκαετίας, και το οποίο πιστοποιεί ότι η σημερινή είναι βαθύτερη από την προηγούμενη, είναι, αναμφίβολα, η τάση κατακερματισμού των κομμάτων. Τάση, που ενδέχεται -όχι βεβαίως ευθύγραμμα- να οδηγήσει ύστερα από μια μεταβατική περίοδο στον μετασχηματισμό του δικομματισμού σε διπολισμό.