Η συνάντηση με τον Παναγιώτη Ψωμιάδη είχε προγραμματιστεί λίγες εβδομάδες μετά τη δίκη, κατά την οποία κρίθηκε ένοχος για παράβαση καθήκοντος και ετέθη σε αργία από το αξίωμά του. Παραμονές Πρωτομαγιάς, δώσαμε ραντεβού σε ένα κεντρικό σημείο της Θεσσαλονίκης. Η πόλη ήταν ερημωμένη, η κίνηση στους δρόμους μηδαμινή. Ο εκπτωτος νομάρχης ήρθε να με πάρει με τη μαύρη Μερσεντές του την οποία οδηγούσε ο ίδιος.
Επιχείρησα να βάλω τη ζώνη ασφαλείας. Με κοίταξε σχεδόν θιγμένος, δίνοντάς μου διαβεβαιώσεις για το πόσο καλός οδηγός είναι. Υστερα, με μεγάλη -ομολογουμένως- ταχύτητα φτάσαμε στο εστιατόριο όπου θα τρώγαμε. «Εγώ ακολουθώ πάντα τον αρχηγό» ήταν η πρώτη του κουβέντα. Αλλά αντί να ακούσω κάτι για τον Αντώνη Σαμαρά, η συζήτηση αφορούσε την αυτοκινητοβιομηχανία: «Στα αυτοκίνητα, ο αρχηγός είναι ο κατασκευαστής. Αν λέει στις τεχνικές προδιαγραφές ότι μπορώ να το πάω με 200 χιλιόμετρα την ώρα, εγώ θα υπακούσω», τόνισε και φτάσαμε σε χρόνο dt στην άλλη άκρη της πόλης. «Μα καλά, δεν σας κυνηγάει η τροχαία;» ρώτησα. «Με έχουν σταματήσει στην εθνική οδό, αλλά έπεσα σε τροχονόμο που με συμπαθούσε» μου είπε αποστομωτικά.
Η πρώτη εντύπωση που σου δίνει ο Παναγιώτης Ψωμιάδης είναι ενός ανθρώπου που θα αποπειραθεί να σε κερδίσει με την αμεσότητά του. Το γνωρίζει και ποντάρει σ’ αυτό. Αν οι περισσότεροι πολιτικοί υποφέρουν από τη μάστιγα του κομφορμισμού και της πολιτικής ορθότητας, εκείνος δεν φοβάται να δείχνει και να συμπεριφέρεται όπως ο μέσος Ελληνας ή ο Θεσσαλονικιός της διπλανής πόρτας. Αλλωστε φημίζεται και για τις επιδόσεις του στο τραγούδι, με ιδιαίτερη προτίμηση τις επιτυχίες του Στέλιου Καζαντζίδη. Τραγούδησε ακόμα και μπροστά στον -εμβρόντητο- Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο, σε επίσημο γεύμα το 2004. Σε όλη τη συνέντευξη το τηλέφωνό του δεν σταμάτησε να χτυπά. Εκτός από μηνύματα συμπαράστασης, πολλές κλήσεις ήταν από την ενδεκάχρονη κόρη του. «Μου έχει αδυναμία, τι να κάνω…», λέει.
Παραγγείλαμε τα πιάτα και νερό, αντί κρασιού. «Δεν πίνω αλκοόλ, ούτε καν αναψυκτικά, δεν καπνίζω, αθλούμαι για να είμαι ετοιμοπόλεμος. Μόλις φύγω από εδώ, πάω εκτός Θεσσαλονίκης για μια περιοδεία. Σε ολόκληρη την πολιτική μου καριέρα δεν έπαψα ποτέ να πηγαίνω ακόμα και στα πιο μακρινά μέρη. Αλλοι πολιτικοί δεν έχουν ιδέα πώς ζουν οι άνθρωποι στην περιφέρεια», λέει ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. «Είναι η πολιτική θέμα αντοχών;» τον ρωτώ. «Πρωτίστως. Μοιάζει πολύ με τον αθλητισμό, υπό την έννοια ότι απαιτείται κουράγιο, πειθαρχία και υπομονή. Υπάρχουν φυσικά κάποιοι που κάνουν για πρωταθλητισμό και κάποιοι που φτάνουν μέχρις ενός σημείου. Το ίδιο ισχύει και στον πολιτικό στίβο. Από τους 300 βουλευτές, οι 50 είναι αυτοί που ακούγεται το όνομά τους». Ως παλιός αθλητής και καθηγητής Φυσικής Αγωγής, ο Παναγιώτης Ψωμιάδης σίγουρα έχει εμπεδώσει το θέμα της υπομονής. Δεν είναι μονάχα αυτό. «Είμαι παιδί μιας προσφυγικής οικογένειας, με βιώματα δύσκολα, που έχω μάθει από μικρός ότι η ζωή κάνει κύκλους. Είμαι λοιπόν οπλισμένος για να αντιμετωπίσω κάθε δυσκολία. Και αυτό που συνέβη δεν με φοβίζει, διότι εγώ πάντα είχα καλή σχέση με τον κόσμο. Εχω εμπιστοσύνη στον λαό και αυτός σε μένα», δηλώνει με αποφασιστικότητα.
Εχω πολλά ένσημα
Στη συνέχεια της συνέντευξης η λέξη «λαός» αναφέρθηκε πιο πολύ από οποιαδήποτε άλλη. «Συχνά σας έχουν αποκαλέσει λαϊκιστή», του επισημαίνω. Δεν πτοείται καθόλου. «Αυτά τα λένε μερικοί επειδή γνωρίζουν πως πάντοτε είχα μια ιδιαίτερη, ζεστή σχέση με τους απλούς πολίτες. Δεν ήμουν ποτέ ο πολιτικός με το σνομπ ύφος και την αποστασιοποίηση. Δεν κοιτάζω ποτέ κανέναν αφ’ υψηλού. Δεν είμαι ένας ανεπάγγελτος που ασχολήθηκε με την πολιτική. Εχω ένσημα από πολλές δουλειές. Εργάζομαι από πολύ μικρή ηλικία και έχω συναναστραφεί κάθε λογής ανθρώπους. Επτά χρόνων σήκωνα κιβώτια για να βοηθήσω τον πατέρα μου. Δεν σπούδασα δικηγόρος. Δεν είμαι ατσαλάκωτος. Εμαθα τη ζωή στην πιάτσα, στο πεζοδρόμιο. Και είναι λυπηρό που οι περισσότεροι βουλευτές δεν βγαίνουν από τη ζωή αλλά εκλέγονται διότι προέρχονται από τζάκια οικογενειακά, κοινωνικά, τραπεζικά. Ιδιαίτερα τον υπουργικό θώκο θα έπρεπε να τον κατέχουν μόνο άνθρωποι που έχουν ιδρώσει, αλλιώς δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα. Αν δεν έχεις αναπνεύσει τον ίδιο αέρα με τον απλό πολίτη, πώς θα τον καταλάβεις;», τονίζει.
Οι πολιτικοί δεν λένε την αλήθεια στον κόσμο
Ούτε ο Κώστας Καραμανλής, τον οποίο υποστήριξε, ούτε ο Αντώνης Σαμαράς, που ηγείται της Νέας Δημοκρατίας, αλλά ούτε και ο πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, είναι άνθρωποι του μόχθου. «Ετσι είναι» παραδέχεται. Γιατί, λοιπόν, ο λαός επιλέγει να ψηφίσει κάποιον με οικογενειακό όνομα και όχι έναν αυτοδημιούργητο; «Φταίνε τα ΜΜΕ που στηρίζουν τα ονόματα αυτά και όχι ένα λαϊκό ηγέτη» λέει συνεχίζοντας: «Αυτή τη στιγμή κυβερνούν ή φιλοδοξούν να κυβερνήσουν αυτοί που είτε ως άτομα είτε ως χάραξη πολιτικής μάς έφεραν σε αυτήν την κατάσταση». Ο ίδιος όμως εδώ και δεκαετίες υπήρξε ενεργός παίκτης σε αυτό το πολιτικό σύστημα, το κομματικό παιχνίδι, το οποίο τώρα κατακρίνει, του αντιτείνω. «Για μένα δεν υπάρχουν κόμματα. Το έχω πει ξεκάθαρα τα τελευταία χρόνια, διότι τότε αντιλήφθηκα πώς λειτουργούν τα πράγματα. Πως είναι το σύστημα που κατευθύνει την κατάσταση. Εγώ ανήκω στην Ελλάδα, στον λαό, όχι στα κόμματα. Εχω συγκεκριμένη ιδεολογική κατεύθυνση, αλλά επί Καραμανλή ένα κομμάτι της ψυχής μου έφυγε από τη Νέα Δημοκρατία. Είπε ότι θα κάνει την επανίδρυση του κράτους και δεν γύρισε καν τη σελίδα. Δεν είπε την αλήθεια στον ελληνικό λαό για την οικονομική κατάσταση και επιπλέον δανείστηκε και άλλα λεφτά. Επίσης, επέλεξε για επιτελείς, ανίκανους ανθρώπους. Εγώ πόνεσα και μάτωσα για τον Καραμανλή, αλλά δεν άκουγε ούτε τους φίλους του». Πώς θα κρίνει τον τέως πρωθυπουργό η Ιστορία; «Νομίζω ότι ήδη έχει κριθεί για τις λανθασμένες του αποφάσεις. Πιστεύω όμως ότι του μένει και μια μικρή δικαίωση διότι πριν από τις εκλογές είπε τελικά την αλήθεια σε σχέση με την οικονομία, κάτι που δεν του έχει αναγνωριστεί. Ιδιαίτερα σε σύγκριση με το σύνθημα «Λεφτά υπάρχουν» του ΠΑΣΟΚ. Επιχείρησαν να ρίξουν όλη την ευθύνη επάνω του για την οικονομική κρίση και αυτό ήταν άδικο. Το κεφάλαιο Καραμανλή δεν έχει κλείσει ακόμα».
Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Ψωμιάδη, «η Ελλάδα πάει από το κακό στο χειρότερο διότι οι πολιτικοί δεν λένε την αλήθεια στον κόσμο». Η Νέα Δημοκρατία το πλήρωσε το τίμημα αυτό. Το ΠΑΣΟΚ το πληρώνει τώρα επειδή έλεγε στους πολίτες για παροχές, ενώ τελικά όλοι ήξεραν πως πλησιάζαμε στον γκρεμό. Κανένας ψηφοφόρος δεν εξουσιοδότησε τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου να υποθηκεύσει το μέλλον των παιδιών του ούτε να ξεπουλήσει τη δημόσια περιουσία, ούτε να κόψει μισθούς και συντάξεις. Ολες αυτές οι περικοπές δεν καλύπτουν σε καμιά περίπτωση τη μαύρη τρύπα και δεν θες πτυχίο του Χάρβαρντ για να το καταλάβεις αυτό».
Ο μεγάλος ασθενής της Ελλάδας είναι η δημόσια διοίκηση
Η σερβιτόρα έρχεται να μας ανανεώσει το νερό στα ποτήρια μας και ο Παναγιώτης Ψωμιάδης τής λέει πατρικά: «Ξεκουράσου, κορίτσι μου, είμαστε εντάξει. Δεν χρειάζεται να μας περιποιείσαι συνεχώς». Η συζήτηση φθάνει στο θέμα της καταδίκης του. Πώς το αντιμετωπίζει ψυχολογικά; «Στην πολιτική μου καριέρα έχω περάσει μεγάλα κύματα. Το 2003 είχαν βγάλει αφίσες που έλεγαν ότι θα φέρω τα τανκς. Ημερήσια εφημερίδα της Θεσσαλονίκης έλεγε ότι γίνονται σεξουαλικά όργια στο σπίτι μπροστά στα παιδιά μου. Αλλοι έλεγαν ότι είμαι έμπορος ναρκωτικών ή ότι έχω βίλα 500 τ.μ. Τώρα με τιμωρούν γιατί μείωσα το πρόστιμο για μια παράβαση νοθείας σε πετρέλαιο θέρμανσης, αξίας 980 ευρώ. Σέβομαι τη Δικαιοσύνη, αλλά ερωτώ την κοινή γνώμη: Αξίζει για ένα τέτοιο ποσό να πάω σπίτι μου, όταν άλλοι που έχουν κατακλέψει την κοινωνία κυκλοφορούν ελεύθεροι; Κανείς άλλος δεν θα τιμωρηθεί σε μια χώρα που παράγει μόνο φόρους και ψέματα;».
Γιατί όμως ο νομάρχης μείωσε το πρόστιμο του παραβάτη από 89.000 σε 5.000 ευρώ; «Είχα τη γνωμοδότηση του ειδικού νομικού συμβούλου της νομαρχίας που μου έλεγε ότι μπορώ όχι μόνο να το μειώσω αλλά και να το μηδενίσω, καθώς υπήρχαν και αθωωτικές αποφάσεις του Πρωτοδικείου», απαντά. «Βρείτε μου έναν άνθρωπο που δεν θα έκανε το ίδιο στη θέση μου, για κάποιον που ήταν άρρωστος και αργότερα πέθανε. Ορισμένοι μου λένε ότι με κυνήγησε το ΠΑΣΟΚ. Λάθος. Με κυνήγησε το σύστημα. Ενοχλούνται που εκφράζω τις θέσεις μου για το ευαίσθητο θέμα της Μακεδονίας. Αυτήν τη στιγμή περιμένουμε την απόφαση του Αρείου Πάγου. Αν και αυτή είναι καταδικαστική, δεν θα φύγω από την πολιτική. Υπάρχουν και άλλοι δρόμοι για μένα», υπογραμμίζει χωρίς να κάνει ακόμα καμία νύξη για δημιουργία κόμματος όπως έχει ακουστεί, συμπληρώνοντας: «Πολιτικός Β΄ Εθνικής πάντως δεν γίνομαι, ούτε θα κάτσω στον πάγκο».
Ο Παναγιώτης Ψωμιάδης είναι εμφανώς φορτισμένος, πίνει 2-3 γουλιές νερό και συνεχίζει: «Τριάντα χρόνια είμαι δίπλα στον κόσμο. Δεν χρωστάω σε κανέναν άλλο παρά μόνο σε όσους με έχουν ψηφίσει. Αυτοί με έκαναν μάγκα, αυτούς υπηρετώ. Μπορεί άλλοι πολιτικοί να φοβούνται να βγουν από το σπίτι τους, όμως εγώ δεν έχω τέτοια προβλήματα. Και αυτό, γιατί δεν θυμάμαι τον κόσμο μόνο ένα μήνα πριν από τις εκλογές, όπως κάνουν οι περισσότεροι υποψήφιοι βουλευτές στη χώρα μας».
Ελλειμμα ηγεσίας
Δύο καφέδες φτάνουν στο τραπέζι και μεσολαβεί μια μικρή παύση. Η ηρεμία επανέρχεται, αν και το θέμα συζήτησης παραμένει η απαξίωση του κόσμου για τους πολιτικούς: «Δυστυχώς, 35 χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση φτάσαμε σε ένα αδιέξοδο. Η αυτοκριτική που εγώ κάνω είναι ότι οι πολιτικοί που κυβέρνησαν αυτήν τη χώρα απέτυχαν. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έκανε τεράστιο έργο, χωρίς να έχει το κράτος πολλά χρήματα, με το υστέρημα των γονιών μας. Αργότερα, όταν εισέρρευσαν τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δυστυχώς δεν είχαμε αντίστοιχη πρόοδο. Εκείνος όμως ήταν ένας πραγματικός ηγέτης που δεν ήξερε τη λέξη «διαβούλευση» αλλά τη σιδηρά πειθαρχία. Δεν θα σήκωνε ποτέ αντιρρήσεις από τους υπουργούς του, είχε τόλμη και αποφασιστικότητα. Κυρίως ήταν αυτοδημιούργητος και δεν είχε τελειώσει το Χάρβαρντ».
«Ο μεγάλος ασθενής είναι η δημόσια διοίκηση. Νομίζω ότι ο Γιώργος Παπανδρέου πήγε να αλλάξει τα πράγματα αλλά δεν του βγήκαν οι επιλογές του και θα πρέπει τελικά να φέρει πίσω στελέχη του πατριωτικού ΠΑΣΟΚ. Πιστεύω πάντως ότι για να βγούμε από το αδιέξοδο, θα πρέπει να επιτευχθεί συνεννόηση για ορισμένα βασικά θέματα και δεν αναφέρομαι μόνο στην οικονομία αλλά την παιδεία, την υγεία, την απασχόληση, την εξωτερική πολιτική».
Το γεύμα τελειώνει και λίγο πριν μπούμε στο αυτοκίνητο, ένας Θεσσαλονικιός σταματάει τον Παναγιώτη Ψωμιάδη και τον ενθαρρύνει να συνεχίσει μόνος την πορεία του. «Είδες, ο κόσμος μού στέκεται», λέει και κάθεται στο τιμόνι της Μερσεντές την οποία οδηγεί πιο χαλαρά. Στη θήκη δίπλα από το κάθισμα έχει καραμέλες για τον λαιμό, που είναι, φαντάζομαι, χρήσιμες για κάποιον που βγάζει συνεχώς λόγους.
Τελικά, ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Θεσσαλονίκης: «Το κυκλοφοριακό, που δεν βλέπω να λύνεται. Και βέβαια η ανεργία. Επίσης νομίζω ότι κακώς μας πιάνει μια αίσθηση μιζέριας γιατί βλέπουμε τα πράγματα τοπικιστικά και όχι εθνικά. Τώρα βέβαια όλα τα θέματα αυτά έχουν ενταχθεί στο συνολικότερο πρόβλημα που λέγεται κρίση της οικονομίας, γεγονός που τους δίνει άλλες διαστάσεις».
Επιστρέφουμε στο κέντρο της πόλης, αλλά πριν, κάνουμε μια παράκαμψη για να μου δείξει το νέο κτίριο της νομαρχίας και να μου μιλήσει περισσότερο για τα έργα που έκανε τα τελευταία χρόνια. Η διαδρομή σταματά μπροστά στο ξενοδοχείο μου. Ο Παναγιώτης Ψωμιάδης φεύγει για τη μικρή του περιοδεία ενώ κάποιοι συνεργάτες του τον ενημερώνουν κάθε τόσο για την επικαιρότητα και τις δηλώσεις άλλων πολιτικών. Και βέβαια, τηλεφωνεί και η μικρή του κόρη.
Οι σταθμοί του
1948
Γεννιέται στη Θεσσαλονίκη. Από μικρή ηλικία ασχολείται με τον αθλητισμό και υπήρξε πρωταθλητής στίβου. Φοιτά στη Σχολή ΔΕΛΑΣΑΛ, στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή και αργότερα στην Ακαδημία Σωματικής Αγωγής.
1982
Ξεκινάει η πολιτική του καριέρα με την εκλογή του στο Δημοτικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης.
1990
Εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Επανεκλέγεται το 1993, το 1996 και το 2000.
2002
Εκλέγεται νομάρχης Θεσαλονίκης και η θητεία του ανανεώνεται το 2006.
2010
Θέτει υποψηφιότητα για την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Κερδίζει τις εκλογές στον β΄ γύρο με αντίπαλο τον Μάρκο Μπόλαρη του ΠΑΣΟΚ.
2011
Τον Απρίλιο καταδικάζεται από το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης για παράβαση καθήκοντος, καθώς μείωσε πρόστιμο παραβάτη για το αδίκημα της νόθευσης καυσίμων. Τίθεται σε αργία.
Η συνάντηση
Με τον Παναγιώτη Ψωμιάδη φάγαμε στο εστιατόριο του ξενδοχείου The Met Hotel. Παραγγείλαμε σαλάτα, ένα ριζότο με θαλασσινά και ντολμαδάκια. Στο τέλος πήραμε επιδόρπιο και δύο καφέδες. Το σέρβις ήταν πολύ εξυπηρετικό. Παρά τις ενστάσεις μου αποφάσισε να αναλάβει ο ίδιος τον λογαριασμό. Η συζήτηση κυριάρχησε του φαγητού και έτσι στην ωριαία μας συνάντηση τσιμπήσαμε ελαφρώς από τα πιάτα μας, ενώ ήπιαμε μόνο νερό. Ο νομάρχης δήλωσε πάντως λάτρης της ελληνικής παραδοσιακής κουζίνας, με προτίμηση στο κρέας και όχι στο ψάρι. Επίσης μας αποκάλυψε ότι φτιάχνει και ομελέτες.