Στην πρώτη του συνέντευξη, ως υπουργός Οικονομικών, στο Reuters, ο Ευάγγ. Βενιζέλος το πρώτο πράγμα που επεδίωξε να προσγειώσει ήταν τις… προσδοκίες: «η Ελλάδα θα βγει στις αγορές το 2014», είπε. Καμιά σχέση, δηλαδή, με την αισιοδοξία που εξέφραζε, έναν χρόνο πριν, ο Γ. Παπακωνσταντίνου, που το καλοκαίρι του 2010 μας διαβεβαίωνε ότι θα βγούμε στις αγορές το 2011.
Αυτή ήταν η πλέον ηχηρή, όχι όμως και η μοναδική υπόσχεση που έδωσε η κυβέρνηση Παπανδρέου στους δανειστές, τις αγορές και τους πολίτες, τους τελευταίους 14 μήνες, αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσε να τηρήσει. Στην πραγματικότητα, από την υπογραφή του Μνημονίου και μετά, σε λίγες περιπτώσεις μόνο μπόρεσε να ανταποκριθεί και να εφαρμόσει όσα είχε υπογράψει, τροφοδοτώντας έτσι μια συνεχώς διογκούμενη δυσπιστία στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό.
Θα αδικούσε ωστόσο κανείς την κυβέρνηση, αν απαξίωνε πλήρως τη θητεία της, γιατί στο δεκατετράμηνο από την υπογραφή του Μνημονίου πράγματι έγιναν πράγματα. Και το έλλειμμα περιορίστηκε, και η ασφαλιστική μεταρρύθμιση πέρασε, και κινήσεις απελευθέρωσης στις αγορές έγιναν. Ακόμα και η επιστροφή στις αγορές έμοιαζε πιθανή τον Σεπτέμβριο του 2011, όταν το spread είχε υποχωρήσει στις 700 μονάδες βάσης. Από τον μοιραίο Αύγουστο του 2010 όμως, όταν ο πρωθυπουργός έδωσε το σύνθημα για «διακοπές χωρίς ενοχές», η κυβέρνηση έχασε τη μεταρρυθμιστική δυναμική της. Επιστρέφοντας από τις παραλίες, άρχισε να προσεγγίζει πάλι την κατάσταση με ραθυμία και διάθεση ελαχιστοποίησης του πολιτικού κόστους. Το αποτέλεσμα ήταν το Μνημόνιο να εφαρμοστεί καθ’ ολοκληρίαν μόνο σε όσα προέβλεπε για το πρώτο τρίμηνο. Κατόπιν…
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, το οποίο έγινε με τον πιο επιφανειακό τρόπο («Οικονομική Κ», σελ. 3). Ενα άλλο παράδειγμα είναι οι ιδιωτικοποιήσεις. Από την υπογραφή του Μνημονίου ώς σήμερα δεν έχει γίνει καμία.
Οι περισσότερες διαρθρωτικές αλλαγές είτε έγιναν άτολμα, είτε δεν έγιναν καθόλου, είτε παρουσιάζουν μεγάλη καθυστέρηση απέναντι στο αρχικό χρονοδιάγραμμα. Το νομοσχέδιο για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας π.χ., που έφερε ο κ. Παπακωνσταντίνου την Τετάρτη στο υπουργικό, έπρεπε να είχε ψηφιστεί από το Μάρτη του 2011. Το Ενιαίο Μισθολόγιο έπρεπε τώρα να είχε εφαρμοστεί. Η Ενιαία Αρχή Πληρωμών στο Δημόσιο θα έπρεπε να λειτουργεί κανονικά από τον Νοέμβριο του 2010. Ακόμα δεν λειτουργεί.
Οι καθυστερήσεις και οι ανακολουθίες στοιχίζουν καθημερινά χρήματα και καθιστούν επιτακτικά νέα μέτρα και άδικα ημίμετρα: Η αδυναμία της κυβέρνησης να καταστήσει τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς αποτελεσματικούς, κάτι που δεν ήταν μόνο στόχος του Μνημονίου, οδήγησε στην περαίωση και την επιβράβευση των φοροφυγάδων.
Η ατολμία της να κλείσει οργανισμούς και ΔΕΚΟ, στους πρόσθετους φόρους του Μνημονίου. Η αναποφασιστικότητα, με την οποία προσεγγίζει από τον πρωθυπουργό και κάτω η κυβέρνηση την αποστολή που έχει αναλάβει είναι όμως διπλά αρνητική. Γιατί ενώ εισπράττει ούτως ή άλλως το πολιτικό κόστος, αποτρέπει τη δημιουργία μιας κοινωνικής συμμαχίας που θα στήριζε τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια, καθώς αυτή απογοητεύεται καθημερινά από τις καθυστερήσεις και τις παλινωδίες.