Πότε θα ανακοινωθεί; Και τι θα γίνει; «Κούρεμα» τελικά ή επαναγορά ομολόγων; Τι θα πει ανταλλαγή; Και τι είναι το roll over;
Δεν έχει νόημα να συνεχιστεί η απλή καταγραφή των ερωτήσεων που γίνονται από όλους τις τελευταίες μέρες. Οι ερωτήσεις πολλές, η αβεβαιότητα μεγάλη και η αγωνία ακόμα μεγαλύτερη για το εάν τελικά το κράτος θα συνεχίσει να πληρώνει μισθούς και συντάξεις ή εάν οι τράπεζες θα έχουν την απαραίτητη ρευστότητα.
Αλλωστε, αυτές τις μέρες προσθέσαμε μία ακόμα νέα έκφραση στο λεξιλόγιό μας. «Επιλεκτική χρεοκοπία» ή «selective default» και ως είθισται, το άγνωστο πάντα προκαλεί φόβο. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με μία σειρά:
1. Υπάρχει κίνδυνος να χρεοκοπήσει η Ελλάδα;
Ο κίνδυνος αυτός θα υπάρχει -σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό- έως ότου η Ελλάδα αποκτήσει σταθερά και αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία θα της εξασφαλίζουν την αυτόνομη αποπληρωμή των υποχρεώσεών της. Ωστόσο, η εξασφάλιση ενός νέου μεγάλου πακέτου στήριξης μπορεί να αποτρέψει τον κίνδυνο αυτό, ακόμα κι αν στο πακέτο συμμετέχουν και ιδιώτες.
2. Πώς θα συμμετέχουν οι ιδιώτες;
Οι τρόποι είναι πολλοί. Επί της ουσίας, οι ιδιώτες (δηλαδή τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες) εθελοντικά θα δεχθούν να μην εισπράξουν μέρος των κεφαλαίων που έχουν δανείσει στην Ελλάδα.
Τον τελευταίο καιρό, έχουν ακουστεί πολλά σενάρια. Ωστόσο, τρία φαίνεται είναι τα επικρατέστερα. Πρώτον, η παροχή της δυνατότητας να γίνουν επαναγορές ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά. Δεύτερον, η ανταλλαγή ομολόγων με νέα ομόλογα είτε στη λήξη τους είτε τώρα. Τρίτον, ένας συνδυασμός των δύο παραπάνω επιλογών.
3. Δηλαδή, το «κούρεμα» του χρέους της το αποφεύγει η Ελλάδα;
Υπό την αυστηρή έννοια του όρου, ναι. Δηλαδή, δεν φαίνεται ότι θα χρειαστεί να ανακοινωθεί πως η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει ολόκληρο το ποσό των υποχρεώσεών της. Ομως, ένα «κούρεμα» της αξίας των ελληνικών ομολόγων υποκρύπτεται στις παραπάνω λύσεις. Τόσο σε εκείνη της επαναγοράς ομολόγων όσο και της ανταλλαγή των ομολόγων αυτή τη στιγμή. Κι αυτό γιατί οι συναλλαγές -εφ’ όσον γίνουν- δεν θα πραγματοποιηθούν στις ονομαστικές τιμές των ομολόγων, αλλά σε αυτές που έχουν τώρα στην αγορά. Ετσι, δεδομένου ότι οι τιμές των ελληνικών ομολόγων κινούνται στο 40% – 70% της αρχικής τους τιμής, θα προκύψει ένα «κούρεμα».
4. Και γιατί γίνεται όλη αυτή η διαδικασία;
Για να εκμηδενιστούν οι πιθανότητες οι οίκοι να θεωρήσουν την όποια συμφωνία «πιστωτικό γεγονός» (credit event) ή αλλιώς χρεοκοπία, αλλά και για να περιοριστούν όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται οι ζημίες των ιδιωτών. Πάντως, υπάρχουν ακόμα αρκετοί στην Ευρωζώνη που υποστηρίζουν ότι το «κούρεμα» της αξίας των ελληνικών ομολόγων δεν θα αποφευχθεί.
5. Η «επιλεκτική χρεοκοπία» είναι και πραγματική χρεοκοπία;
Επί της ουσίας, πρόκειται για μία βαθμίδα αξιολόγησης των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης, όπως αυτή των «σκουπιδιών» (junk) όπου βρίσκονται ήδη τα ελληνικά ομόλογα. Δεν αποτελεί πραγματικό γεγονός, παρά το ότι για να τοποθετηθεί μία χώρα σε αυτό το καθεστώς, σημαίνει ότι έχει αθετήσει κάποιες από τις υποχρεώσεις της.
6. Αφού θα έχει αθετήσει μέρος των υποχρεώσεών της, γιατί δεν είναι χρεοκοπία;
Γιατί το «κόλπο» είναι στη λέξη «μέρος». «Χρεοκοπία» χαρακτηρίζεται η πλήρης στάση πληρωμών ενός κράτους. Στην περίπτωση της «επιλεκτικής χρεοκοπίας», το Δημόσιο δεν θα πληρώσει κάποιους πιστωτές του, αλλά τους υπόλοιπους θα συνεχίσει να τους πληρώνει κανονικά.
7. Γιατί τα σενάρια που επεξεργάζεται η Ευρώπη για τη συμμετοχή των ιδιωτών στο νέο πακέτο στήριξης της Ελλάδας οδηγούν την χώρα σε «επιλεκτική χρεοκοπία», σύμφωνα με τους οίκους αξιολόγησης;
Η στάση αυτή των οίκων δικαιολογείται από το γεγονός ότι ορισμένοι κάτοχοι των ελληνικών ομολόγων θα καταγράψουν κάποιες απώλειες. Ετσι, θεωρείται πως η Ελλάδα δεν θα έχει ανταποκριθεί σε μέρος των υποχρεώσεών της, αλλά όχι σε ολόκληρες.
Πρακτικές πλην κρίσιμες διαφορές
8. Ποια είναι η πρακτική διαφορά της «χρεοκοπίας» και της «επιλεκτικής χρεοκοπίας»;
Στην πρώτη περίπτωση, το κράτος δεν θα μπορεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις και να κάνει εισαγωγές βασικών αγαθών (πετρέλαιο, τρόφιμα κ. λπ.).
Στη δεύτερη περίπτωση, κανένα από αυτά τα προβλήματα ρευστότητας δεν θα υπάρχει. Ενδεχομένως οι τράπεζες να αντιμετωπίσουν κάποια προβλήματα παροδικά, αλλά αυτό θα συμβεί στην περίπτωση που η Ελλάδα παραμείνει για πολύ καιρό σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας».
Ο λόγος που οι τράπεζες πιθανόν να έχουν προβλήματα ρευστότητας, είναι γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν θα τους παρέχει ρευστότητα με εγγύηση τα ελληνικά ομόλογα.
9. Γιατί καθυστερεί η Ευρωζώνη να λάβει μία απόφαση;
Το ζήτημα της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο νέο πακέτο στήριξης της Ελλάδας είναι ένα πολύπλοκο θέμα και με πολλές τεχνικές λεπτομέρειες. Κυβερνήσεις και τράπεζες πρέπει να κινηθούν σε λεπτές ισορροπίες, καθώς μία λάθος κίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη επιθυμητά αποτελέσματα, όπως η χρεοκοπία, αφού οι οίκοι αξιολόγησης «καραδοκούν».
10. Πότε θα ξέρουμε τι θα συμβεί;
Τo γεγονός ότι για την προσεχή Πέμπτη έχει προγραμματιστεί έκτακτη σύνοδος κορυφής μπορεί να σηματοδοτεί από μόνο του εξελίξεις. Κι αυτό, γιατί όλα δείχνουν ότι τα τελευταία 24ωρα στη Ρώμη βρέθηκε ένα modus vivendi. Κανείς, ωστόσο, δεν μπορεί να πει με σιγουριά πότε θα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, οι οποίες εξελίσσονται.