Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τα κοιτάσματα ενέργειας στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και τις έρευνες στην Ελλάδα, αποκαλύπτει η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών κ. Χίλαρι Κλίντον, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή «Νέοι Φάκελοι» της τηλεόρασης του «ΣΚΑΪ» και στον Αλέξη Παπαχελά. Η κ. Κλίντον αναφέρεται σε ενθάρρυνση των ερευνών για ενεργειακά αποθέματα στον ελλαδικό χώρο, σημειώνοντας ότι στις ακτές του Ισραήλ και του Λιβάνου έχουν βρεθεί μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Παράλληλα, τονίζει τη σημασία της χώρας μας ως ενεργειακού κόμβου για τη διέλευση αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και ως περιοχής με πλεονεκτήματα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, η Αμερικανίδα ΥΠ.ΕΞ. επισημαίνει ότι για την αντιμετώπιση της κρίσης έχουν γίνει πολλά, αλλά οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να συνεχισθούν, προκειμένου να διασφαλισθεί το μέλλον της χώρας και της επόμενης γενιάς. Στα ελληνοτουρκικά, η κ. Κλίντον τονίζει τη σημασία να συνεχισθεί η διπλωματική προσπάθεια, ενώ για την ονομασία της ΠΓΔΜ, στέλνει σαφές μήνυμα στα Σκόπια ότι δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν στην ευρωπαϊκή προοπτική μέχρι να λυθεί η διαφορά στο θέμα της ονομασίας.
– Ποιο είναι το μήνυμα της επίσκεψής σας στην Αθήνα;
– Είναι μήνυμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης στην ελληνική κυβέρνηση και κυρίως στον ελληνικό λαό στη δύσκολη αυτή περίοδο που περνάτε. Αυτά που έχουν γίνει μέχρι στιγμής είναι σημαντικά, αλλά ξέρουμε ότι πρέπει να γίνουν και άλλα, π.χ., ιδιωτικοποιήσεις, φορολογική μεταρρύθμιση. Θα ήθελα οι Ελληνες να καταλάβουν ότι αναγνωρίζουμε τη δυσκολία των αποφάσεων, γνωρίζουμε ότι θα χρειαστούν επώδυνες θυσίες, αλλά έχουμε πίστη ότι η Ελλάδα θα βγει από αυτή την κατάσταση πιο δυνατή και ότι το μέλλον της Ελλάδας είναι γεμάτο προοπτικές, εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης σε ένα μέρος του κόσμου που αλλάζει τόσο γρήγορα. Ηρθα με μήνυμα πραγματικής ελπίδας ότι όλα αυτά μπορούν να γίνουν με έναν τρόπο που θα ενδυναμώσει την Ελλάδα για τα χρόνια που έρχονται.
– Υπάρχουν πολλοί αγανακτισμένοι Ελληνες. Είναι αγανακτισμένοι με τις αγορές, με τους οίκους αξιολόγησης, με τους πολιτικούς. Αν είχατε την ευκαιρία να συναντήσετε κάποιον από αυτούς, τι θα του λέγατε;
– Θα του έλεγα ότι καταλαβαίνω την αγανάκτηση και τη βαθιά ανησυχία που έχει προκαλέσει σε όλους μας η παγκόσμια οικονομία. Εχουμε αγανακτισμένους πολίτες και στη δική μου χώρα και συμπάσχω με αυτά που περνούν, δεν πρέπει όμως να αρνείται κανείς την πραγματικότητα του τι πρέπει να γίνει. Χρησιμοποίησα μια αναλογία στις συνομιλίες μου στην Αθήνα: αν διαγνωστεί κανείς με καρκίνο, μπορεί να αγανακτήσει ή να αναζητήσει θεραπεία και μερικές φορές η θεραπεία σε αρρωσταίνει προτού σε κάνει καλά. Η ακτινοβολία, η χημειοθεραπεία είναι φοβερά πράγματα για το σώμα που τα περνάει, αλλά γνωρίζουμε ότι αν έχει κανείς θέληση στη σημερινή εποχή με τα σύγχρονα φάρμακα, μπορεί να θεραπευτεί. Αυτό που ξέρουμε για την παγκόσμια οικονομία είναι ότι δεν μπορούμε να ξεφύγουμε και ότι είναι μια δύσκολη υπόθεση. Τα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας που η τωρινή κυβέρνηση προωθεί είναι το απαραίτητο φάρμακο. Αρέσει αυτό σε κανέναν; Φυσικά όχι, αλλά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, επειδή η Ελλάδα είναι στο κέντρο της Ευρώπης και έχει ωφεληθεί από την συμμετοχή της στην Ε.Ε. και το ευρώ και τώρα αυτά τα βήματα πρέπει να γίνουν. Και δεν είναι μόνο η κυβέρνηση που πρέπει να τα κάνει. Μίλησα με κυβερνητικούς αξιωματούχους, αλλά έχω και πολλούς Ελληνοαμερικανούς φίλους και είναι ξεκάθαρο ότι αυτά τα βήματα πρέπει να γίνουν και από τους πολίτες. Αυτό δεν θα είναι μόνο προς το συμφέρον του έθνους, αλλά και του λαού, αν ο δρόμος που έχει χαραχθεί ακολουθηθεί τώρα.
– Οπως ξέρετε υπάρχει μεγάλη συζήτηση για την ανάγκη πολιτικής συναίνεσης στο πεδίο των μέτρων που πρέπει να παρθούν. Φυσικά έχετε κι εσείς ένα ανάλογο πρόβλημα με το έλλειμμα (στην Αμερική). Πιστεύετε ότι είναι σημαντική (η συναίνεση) και είναι συμβατή μια λειτουργική δημοκρατία με τα μέτρα που πρέπει να πάρει κανείς για να μπορεί να ανταγωνιστεί την Κίνα, την Ινδία και όλους τους άλλους;
– Φυσικά. Εδώ είμαστε στη γενέτειρα της Δημοκρατίας και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια λειτουργική Δημοκρατία με διαφάνεια στην κυβέρνηση, με τη συναίνεση των κυβερνωμένων, που παίρνει υπεύθυνες αποφάσεις, όπως κάνει η Ελλάδα τώρα, είναι σε πολύ ισχυρότερη θέση, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και στη ζωή και τα αισθήματα όλων μας, στα ατομικά μας δικαιώματα και τις ελευθερίες. Υπάρχουν κι άλλα συστήματα στον κόσμο, αλλά κανένας που ξέρω δεν θα άλλαζε θέση για να βρεθεί σε ένα από αυτά, γιατί θα έπρεπε να χάσει τόσο πολλά. Φυσικά σήμερα δοκιμάζουμε τα όρια της Δημοκρατίας, δοκιμάζουμε τις πολιτικές ηγεσίας αλλά και το αν υπάρχει πραγματική θέληση για επίλυση των προβλημάτων ή για επιδείνωσή τους για κομματικά και πολιτικά οφέλη. Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι πολύ σύνηθες σε όλες τις δημοκρατίες του κόσμου, αλλά αυτό είναι μακράν το καλύτερο σύστημα. Ο Ουίστον Τσώρτσιλ έλεγε: «Είναι το χειρότερο σύστημα που υπάρχει, με εξαίρεση όλα τα υπόλοιπα»! Οσο δύσκολο και είναι να βάλεις τους ανθρώπους στο ίδιο δωμάτιο, να κάνουν τον συμβιβασμό, να βρουν τη συναίνεση, είναι η καλύτερη προσέγγιση. Αυτό που έκανε η κυβέρνηση εδώ, να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους για να προχωρήσει ήταν ένα κατόρθωμα για το ελληνικό πολιτικό σύστημα και θαυμάζω το πόσο δύσκολο ήταν γιατί κι εγώ είμαι μια αθεράπευτη πολιτικός, και έχω περάσει πολύ καιρό στον πολιτικό στίβο, ώστε να ξέρω πόσο δύσκολο ήταν. Αλλά γι’ αυτό είναι οι ηγέτες. Ζούμε ιστορικές στιγμές που θέτουν ποιος είναι ηγέτης και ποιος απλά πολιτικός. Και βλέπουμε ηγετικές ικανότητες εδώ από τον πρωθυπουργό, στην Αμερική από τον πρόεδρο Ομπάμα, ηγετικές ικανότητες αυτών που ορθώνουν ανάστημα και αποδέχονται την ευθύνη. Τα προβλήματα δεν τα προκάλεσε αυτή η γενιά, πολλά από αυτά κληρονομήθηκαν, αλλά αυτοί πρέπει να τα λύσουν και δεν πιστεύω ότι υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση.
Εχετε διανύσει πολύ δρόμο, αλλά δεν βρίσκεσθε εκεί όπου πρέπει να βρίσκεσθε
– Πολλοί πιστεύουν ότι είναι σημαντικό για την Αμερική να μη χρεοκοπήσει η Ελλάδα, γιατί αυτό θα προκαλούσε μια κρίση χρέους που θα εξαπλωνόταν σε όλο τον κόσμο. Ανησυχείτε γι’ αυτό; Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη τους επόμενους μήνες;
– Σημαντικό είναι τι κάνει η Ελλάδα τώρα. Πιστεύω ότι το μισό πακέτο που απαιτούνταν έχει περάσει, ξεκινά να υλοποιείται. Το άλλο μισό, όμως, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη και αν κοιτάξει κανείς την ανάγκη για φορολογική μεταρρύθμιση, για μια ευρεία φορολογική βάση, την ανάγκη να τελειώσουν οι «ειδικές χάρες», την προσπάθεια να είναι σίγουρη η Ελλάδα ότι διαθέτει τους πόρους που χρειάζεται, υπάρχει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι δουλειάς. Και γνωρίζω ότι είναι δύσκολα όλα αυτά, αλλά πρέπει να γίνουν. Οπότε, μια δίκαιη αποτίμηση θα ήταν ότι η Ελλάδα έχει διανύσει πολύ δρόμο, αλλά δεν βρίσκεται εκεί όπου πρέπει να βρίσκεται, για να καθησυχάσει τις αγορές, για να έχει διαφύγει τον κίνδυνο μιας πιθανής οικονομικής καταστροφής, αλλά και για να καθησυχάσετε τους ίδιους τους πολίτες σας, ότι ο δρόμος που ακολουθείτε θα αποδώσει γι’ αυτούς. Θα υπάρχει αντιπολίτευση, πάντα θα υπάρχουν διαφωνούντες, δεν μπορεί να είναι όλοι ευχαριστημένοι σε μια δημοκρατία, όλοι το ξέρουν αυτό, αλλά θα πρέπει κανείς να εξηγήσει ότι αυτά που κάνετε δεν τα κάνετε για να ικανοποιήσετε κάποιον κάτοχο ελληνικών ομολόγων, ή για να ικανοποιήσετε κάποια ευρωπαϊκή κυβέρνηση ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτά που κάνετε τα κάνετε για να διασφαλίσετε το μέλλον της Ελλάδας και της επόμενης γενιάς των Ελλήνων, και δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποια αμφιβολία ότι μπορείτε να το κάνετε αυτό. Εχω απόλυτη εμπιστοσύνη ότι όχι μόνο η κυβέρνηση, αλλά και όλοι οι πολίτες, θα κινήσουν αυτή τη διαδικασία και θα προσπαθήσουν να πάρουν τις δύσκολες αποφάσεις που είναι απαραίτητες.
Η ονομασία θα κρίνει πολλά για τα Σκόπια
– Ολόκληρη η περιοχή αλλάζει με τις εξελίξεις στη Συρία, αυτά που συμβαίνουν στη Λιβύη κ.λπ. Εχει αλλάξει αυτό τη γεωπολιτική σας θεώρηση για την Ελλάδα, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τις σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ; Πώς βλέπετε αυτό το παζλ;
– Εχετε δίκιο ότι αυτή είναι μια περίοδος ραγδαίων αλλαγών στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και αν δει κανείς στον χάρτη πού βρίσκεται η Ελλάδα, το στρατηγικό της πλεονέκτημα είναι εμφανές. Υπάρχει δουλειά που πρέπει να γίνει, δουλειά για να διασφαλίσουμε τη συνέχεια της προσπάθειας επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών, για να συνεχιστούν οι προσπάθειες στην ημιτελή δουλειά στα δυτικά Βαλκάνια, δουλειά όλων μας για να υποστηρίξουμε τη μετάβαση που συμβαίνει στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Τυνησία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σημαντική στρατηγική θέση της Ελλάδας σε συνάρτηση με τις ιστορικές σχέσεις σας με αυτές τις χώρες της Μεσογείου παρουσιάζουν μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα, γι’ αυτό -όπως συζήτησα με τους υπουργούς που είδα- αν σκεφτεί κανείς τους τομείς του μέλλοντος, και η ενέργεια είναι τέτοιος τομέας, το πώς θα τοποθετηθεί η Ελλάδα στα θέματα ανανεώσιμων πηγών και καθαρής ενέργειας θα είναι καθοριστικός παράγοντας για το τι θα συμβεί στην περιοχή. Οπότε πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι σε πολύ καλή θέση και γι’ αυτό ελπίζω οι Ελληνες πολίτες, καθώς θα περνούν αυτή την οικονομική κρίση, να μη χάσουν την προοπτική του τι βρίσκεται πέρα από τον ορίζοντα, γατί ακριβώς ξεπερνώντας αυτή την κρίση, κάνοντας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις θα πάρετε δύναμη. Κι άλλες χώρες έχουν κάνει παρόμοιες αλλαγές. Σκέφτομαι τη Νότια Κορέα, που είναι τώρα η 12η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, μέλος του G20 και με ένα ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα και με επιρροή σε ολόκληρο τον κόσμο, ή η Βραζιλία είχε βοηθηθεί από το ΔΝΤ. Σε όλο τον κόσμο μπορείτε να δείτε μια ευθεία σύνδεση του φαρμάκου, των δύσκολων αποφάσεων και των ανταμοιβών που προέκυψαν για άλλες χώρες.
– Βλέπετε κάποια προοπτική για πραγματική πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ή κάτι τέτοιο θα ήταν ασύμβατο με την οικονομική κρίση που περνάμε;
– Οχι, δεν πιστεύω ότι η διπλωματική προσπάθεια θα πρέπει να σταματήσει λόγω της οικονομικής κρίσης. Πιστεύω ότι πρέπει να προχωρήσετε και στα δύο μέτωπα. Πραγματικά, υπάρχει μια ευκαιρία εδώ. Ξέρω ότι ο πρωθυπουργός Παπανδρέου έχει συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Ερντογάν και την τουρκική ηγεσία, και τον ενθάρρυνα να συνεχίσει τις επαφές γιατί, αν και ξέρω ότι η προσπάθεια στην οικονομία προέχει, αυτό θα βοηθήσει την Ελλάδα μεσοπρόθεσμα -όχι μόνο μακροπρόθεσμα- να επιλύσει τις ελληνοτουρκικές διαφορές και τα απομεινάρια των προβλημάτων του παρελθόντος, να καθαρίσει το τοπίο και να παίξει τον στρατηγικό ρόλο στην περιοχή, που πιστεύω ότι μπορείτε να παίξετε.
– Οπως γνωρίζετε, υπάρχει και ένα ακόμη θέμα, το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, και γνωρίζω ότι προσπαθείτε να μιλήσετε γι’ αυτό με την κυβέρνηση στα Σκόπια. Υπάρχει κάποια πρόοδος εκεί;
– Εχουμε ξεκαθαρίσει ότι υποστηρίζουμε τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα Σκόπια και στην Αθήνα. Πιστεύουμε ότι υπάρχει μια ευκαιρία εδώ και η κυβέρνηση των Σκοπίων πρέπει να γνωρίζει ότι δεν θα μπορέσει να προχωρήσει με ευρωπαϊκή προοπτική μέχρι να λύσει αυτή τη διαφορά και, φυσικά, η Ελλάδα πρέπει να θέλει να δεχθεί μια λύση για την ονομασία. Οπότε εμείς προσπαθούμε από την πλευρά μας για μια λύση στο θέμα αυτό όσο πιο εμφατικά μπορούμε. Αν θα συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε.
Σημαντικός κόμβος συμβατικής ενέργειας
– Μαζί σας έχουν έρθει σημαντικοί παράγοντες της οικονομικής πολιτικής, κάποιοι από το υπουργείο Οικονομικών. Αναρωτιέμαι, να περιμένουν οι Ελληνες κάποια πρακτική βοήθεια από την Αμερική ή κάποιες επενδύσεις όταν θα έχει περάσει ο κίνδυνος και θα υπάρχει σταθερότητα; Βλέπετε κάτι τέτοιο;
– Φυσικά. Η Αμερική είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του ΔΝΤ και η βοήθεια που παίρνει η Ελλάδα από το ΔΝΤ είναι μέρος της δέσμευσής μας. Αλλά προσπαθώ να στείλω και το μήνυμα ότι θέλουμε περισσότερες αμερικανικές επιχειρήσεις να επενδύσουν στην Ελλάδα. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες. Δεν είναι μόνο η ομορφιά, οι τουριστικές και οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που μπορούν να ωφεληθούν, αλλά πιστεύω πως η Ελλάδα έχει δυνατότητες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κάποιες χώρες θα κυριαρχήσουν σε αυτή την αγορά και θα ηγηθούν σε αυτό το πεδίο, και η Ελλάδα μπορεί να το κάνει αυτό. Υπάρχουν επενδύσεις για τις οποίες Αμερικανοί θα ενδιαφέρονταν. Επίσης, όσο μεταρρυθμίζεται ο επιχειρηματικός τομέας με περισσότερη διαφάνεια, όσο οι επιχειρηματικές συμφωνίες τηρούνται και οι επιχειρήσεις κινούνται σε ένα υγιώς ανταγωνιστικό περιβάλλον, τα πράγματα είναι ελκυστικά για τις αμερικανικές εταιρείες. Ετσι, τόσο στον δημόσιο τομέα με το πρόγραμμα του ΔΝΤ, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, πιστεύουμε ότι υπάρχει μια ευκαιρία εδώ και θέλουμε να είμαστε μέρος της αξιοποίησής της.
– Για να κλείσω αυτό το κεφάλαιο, υπάρχουν αναφορές για μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου ακόμη και πετρελαίου στην ανατολική Μεσόγειο. Τις θεωρείτε βάσιμες; Θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν την αμερικανική επιχειρηματική κοινότητα;
– Φυσικά. Δεν είναι ακόμη θεμελιωμένες σωστά, αλλά οι έρευνες ξεκινούν και το ενθαρρύνουμε αυτό. Υπάρχουν τρόποι να γίνει η Ελλάδα κόμβος συμβατικής ενέργειας, με αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου να διαπερνούν τη χώρα. Γνωρίζουμε τα μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου στις ακτές του Ισραήλ και του Λιβάνου, και φαίνεται ότι η μητέρα φύση έχει τον τρόπο της, αλλά και στα πεδία πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκουμε σε ολόκληρο τον κόσμο φαίνεται να μην υπάρχουν πολλοί γεωγραφικοί περιορισμοί.