Δέκα ημέρες μετά την απόφαση της συνόδου κορυφής, η αβεβαιότητα για το νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα είναι μεγάλη, με βασικότερη το τι θα γίνει στην περίπτωση που η συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων είναι κατώτερη του στόχου.
Το ύψος της βοήθειας από τους επίσημους φορείς (Ευρωζώνη και EFSF) καθορίστηκε με βάση την εκτίμηση ότι θα ανταλλαγούν ομόλογα ύψους 135 δισ. ευρώ που έχουν στην κατοχή τους ιδιώτες επενδυτές και τα οποία λήγουν την περίοδο 2011 – 2020. Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που έχουν εκδοθεί με βάση το αγγλικό δίκαιο (περίπου 12,9 δισ. ευρώ), οι τίτλοι σε ξένο νόμισμα και τα ομόλογα με μηδενικό κουπόνι που έχουν δοθεί για την εξόφληση των χρεών των νοσοκομείων.
Μόνο τα μισά
Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι την Παρασκευή οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι άλλοι φορείς που είχαν δηλώσει συμμετοχή είχαν στην κατοχή τους ομόλογα ύψους 70 δισ. ευρώ περίπου, έναντι των 135 δισ. του στόχου. Μάλιστα, στο ποσό των 70 δισ. ευρώ υπολογίζεται το σύνολο των ομολόγων των ελληνικών τραπεζών που λήγουν έως το 2020 (37 δισ. ευρώ) καθώς και τα 25 δισ. ευρώ, περίπου, των ομολόγων των ασφαλιστικών ταμείων. Προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συμμετοχή, αλλά και προκειμένου να μη δοθεί η εντύπωση ότι υπάρχουν ελληνικές τράπεζες που δεν συμμετέχουν, σε σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομικών την Πέμπτη αποφασίστηκε να ενταχθούν και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, αλλά και η Αγροτική Τράπεζα, εάν οι κανονισμοί το επιτρέπουν, δεδομένου ότι η τελευταία βρίσκεται σε πρόγραμμα αναδιάρθρωσης.
Ολα αυτά δείχνουν ότι παρά τις προσδοκίες για ταχεία ολοκλήρωση της ανταλλαγής ομολόγων, η διαδικασία θα είναι αργή. Ο στόχος είναι τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου ή τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου να έχουν ρυθμιστεί τα πάντα, ώστε να γίνει και επισήμως η πρόταση από την Ελλάδα προς τους πιστωτές της. Το βιβλίο προσφορών θα είναι ανοιχτό για δύο εβδομάδες.
Εως τότε ελπίζουν στο οικονομικό επιτελείο ότι θα έχει καλυφθεί η προϋπολογισθείσα συμμετοχή των ιδιωτών (να ανταλλαγεί το 90% των ελληνικών ομολόγων που λήγουν έως το 2020). Εάν παρ’ ελπίδα δεν συμβεί αυτό, θα προκύψει ένα χρηματοδοτικό κενό. Τι θα συμβεί ωστόσο σε αυτή την περίπτωση; Οι εναλλακτικές είναι περιορισμένες: ή θα πρέπει να καλυφθεί το κενό από την επίσημη χρηματοδότηση (Ευρωζώνη/ ΔΝΤ) ή θα πρέπει να αλλάξει το σχέδιο και η συμμετοχή να γίνει λιγότερο εθελοντική (π.χ. να πει η ΕΚΤ ότι δεν θα δέχεται ως ενέχυρα τα μη ανταλλαγμένα ομόλογα, ή ότι θα τα δέχεται αλλά θα δίνει πολύ λιγότερη ρευστότητα). Σε κάθε περίπτωση, το πράγμα περιπλέκεται, καθώς απαιτεί νέες διαπραγματεύσεις σε μια περίοδο που η Ελλάδα θα επείγεται να εκταμιεύσει την επόμενη δόση, είτε ως πρώτη του νέου πακέτου βοήθειας είτε ως έκτη του υφιστάμενου.
Ιταλία και ΔΝΤ
Εάν πάλι δεν έχει κλείσει το νέο πακέτο χρηματοδότησης από το EFSF και πρέπει να δοθεί η δόση του Σεπτεμβρίου από το υφιστάμενο πρόγραμμα των διμερών κρατικών δανείων, προκύπτει πρόβλημα με την Ιταλία. Τα επιτόκια των ιταλικών 10ετών ομολόγων έχουν ανέλθει στο 6%. Πρακτικά, η Ιταλία θα πρέπει να δανειστεί ακριβά για να δανείσει την Ελλάδα φθηνότερα. Ετσι, το Eurogroup ενημερώθηκε από τους Ιταλούς ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να μη συμμετάσχουν στην έκτη δόση. Το κενό πρέπει να καλυφθεί από τα υπόλοιπα κράτη.
Τέλος, αδιευκρίνιστο παραμένει ακόμη το ποσό με το οποίο θα συμμετάσχει στο νέο πακέτο το ΔΝΤ. Οι μόνες βεβαιότητες είναι ότι, πρώτον, θα συμμετάσχει παρά τις αντιρρήσεις αναπτυσσόμενων κρατών, όπως η Βραζιλία, η Ινδία και η Ρωσία και, δεύτερον, η συμμετοχή του θα είναι μικρότερη του 1/3 που ήταν στο πρώτο πρόγραμμα βοήθειας. Μια πρώτη εκτίμηση είναι ότι θα συνεισφέρει στο πακέτο των 109 δισ. ευρώ με ένα ποσό της τάξης των 5 δισ. ευρώ.